18-9-17 αναδημοσίευση συμπληρωμένη 7-11-19 στην σελίδα μας στο FB
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1014339648907942&id=349248072083773
Οι Σούρληδες
Κείμενο: Απόστολος Αποστολάκης
Το όνομα Σούρλας και Σούρληδες στην ταραγμένη δεκαετία του Σαράντα ήταν συνώνυμο του τρόμου ,της βίας και του αίματος .Αν και έχουν περάσει 70 χρόνια από το τέλος του εμφυλίου και πάνω από 75 από την έναρξη της δράσης των παρακρατικών ομάδων , το άκουσμα του ονόματος παραπέμπει στους παραπάνω χαρακτηρισμούς .
Ποιος ήταν λοιπόν ο Γρηγόρης Σούρλας που άφησε τέτοιο φορτισμένο όνομα ;
Η δράση του Σούρλα έχει να κάνει κύρια με το τρίγωνο Βελεστίνο –Φάρσαλα –Αλμυρός, Νότια Θεσσαλία δηλαδή ,αλλά και μέχρι τον Τύρναβο και τις Σποράδες μερικές φορές . Ο επίσημος βιογράφος του Ιωάννης Γιαννάκενας στο βιβλίο του ‘’Γρηγόρης Σούρλας ο καπετάνιος της Θεσσαλίας ‘’, αναφέρει σαν έτος γέννησης του το 1909 και έναρξη της εγκληματικής δραστηριότητας σε πολύ μικρή ηλικία στο λημέρι του λήσταρχου Φώτη Γιαγκούλα στην περιοχή της Κοζάνης . Ο Φώτης Γιαγκούλας είναι γνωστό σκοτώθηκε από αποσπάσματα της Χωροφυλακής το 1925 .
Η δράση του συνεχίζεται στην συμμορία του Μπόλιου τον οποίον προδίδει και σκοτώνει κάνοντας χρήση του ευεργετικού νόμου της εποχής . Όταν ένας καταζητούμενος παρέδιδε το κεφάλι ενός επίσης καταζητούμενου, έπαιρνε χάρη και λύτρα αν ο σκοτωμένος ήταν επώνυμος ληστής. Την πρακτική με τα κομμένα κεφάλια την ξανασυναντάμε δυστυχώς στην περίπτωση του Άρη Βελουχιώτη στον φανοστάτη των Τρικάλων και στην περίοδο του Εμφυλίου .
Από μικρός λοιπόν στην τέχνη της ρουφιανιάς και της παρανομίας.
Πληροφορίες σοβαρές για τον Σούρλα δεν υπάρχουν για την δεκαετία του τριάντα .
Με το φούντωμα του αντάρτικου στα βουνά της Θεσσαλίας το 42, προσπάθησε να πιάσει επαφές με τον ΕΛΑΣ αλλά κυνηγήθηκε από τον Περικλή Χουλιάρα και τον Νάκο Μπελή διότι συνέχισε το παλιό επάγγελμα του αλογοκλέφτη . Βρέθηκαν κλεμμένα άλογα πουλημένα από αυτόν στην Στυλίδα
.
Έπιασε επαφές αρχικά με τον Κωστόπουλο όπως ο ίδιος έλεγε και αργότερα με τον Ζέρβα και τον ΕΔΕΣ χωρίς να ενταχθεί οργανικά και εκεί .Αργότερα το φθινόπωρο του 44 με προτροπή την Άγγλων όλες οι δοσιλογικές και παρακρατικές οργανώσεις παρουσιάζονται σαν τμήματα του ΕΔΕΣ, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν αργότερα ως υγιείς δυνάμεις .Οι Άγγλοι είχαν σχέδιο και τίποτα δεν άφηναν στην τύχη
Το χωριό του Δένδρα Φαρσάλων ( Κάτω Σιατερλί), ήταν το ορμητήριό της μικρής αρχικά, συμμορίας που είχε οργανώσει στην περιοχή .Με την ανοχή των Ιταλών λήστευε τα χωριά της περιοχής. Ο ΕΛΑΣ που από την αρχή της κατοχής πολέμησε το ξαναζωντάνεμα της ληστοκρατίας, δεν μπόρεσε να τον εξολοθρέψει γιατί ο ίδιος γνώριζε άριστα την περιοχή και τις στάνες των σαρακατσάνων τσοπαναραίων όπου κρύβονταν . Η δράση του εντάθηκε το 44 με την δημιουργία των ΕΑΣΑΔ (1)Θεσσαλίας με τα οποία είχε συνεργασία αλλά με ανεξάρτητη δράση
Έπιασε επαφές αρχικά με τον Κωστόπουλο όπως ο ίδιος έλεγε και αργότερα με τον Ζέρβα και τον ΕΔΕΣ χωρίς να ενταχθεί οργανικά και εκεί .Αργότερα το φθινόπωρο του 44 με προτροπή την Άγγλων όλες οι δοσιλογικές και παρακρατικές οργανώσεις παρουσιάζονται σαν τμήματα του ΕΔΕΣ, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν αργότερα ως υγιείς δυνάμεις .Οι Άγγλοι είχαν σχέδιο και τίποτα δεν άφηναν στην τύχη
Το χωριό του Δένδρα Φαρσάλων ( Κάτω Σιατερλί), ήταν το ορμητήριό της μικρής αρχικά, συμμορίας που είχε οργανώσει στην περιοχή .Με την ανοχή των Ιταλών λήστευε τα χωριά της περιοχής. Ο ΕΛΑΣ που από την αρχή της κατοχής πολέμησε το ξαναζωντάνεμα της ληστοκρατίας, δεν μπόρεσε να τον εξολοθρέψει γιατί ο ίδιος γνώριζε άριστα την περιοχή και τις στάνες των σαρακατσάνων τσοπαναραίων όπου κρύβονταν . Η δράση του εντάθηκε το 44 με την δημιουργία των ΕΑΣΑΔ (1)Θεσσαλίας με τα οποία είχε συνεργασία αλλά με ανεξάρτητη δράση
.
Στις Μάχες της σοδειάς πολεμά στο πλά’ι’ των Γερμανών τον ΕΛΑΣ .Τον Μά'ι'ο του 44 συνοδεία Γερμανών επιχειρεί να μπεί στον Βόλο με το τρένο του Θεσσαλικού . Γίνεται μεγάλη μάχη στο ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ (ΔΑΣΟΛΟΦΟΣ). .Σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτελούν 40 φυλακισμένους ΕΑΜίτες κυρίως από την περιοχή του Βόλου. Τον Σεπτέμβριο του 44 τον βρίσκουμε πάλι να πολεμάει στην μάχη στο χωριό ΔΕΜΕΡΛΙ ( ΣΤΑΥΡΟΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ μαζί με τους Γερμανούς ενάντια στο 54ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ . Καταφέρνει και πάλι να ξεφύγει ενώ οι Γερμανοί παθαίνουν πανωλεθρία .
Στις Μάχες της σοδειάς πολεμά στο πλά’ι’ των Γερμανών τον ΕΛΑΣ .Τον Μά'ι'ο του 44 συνοδεία Γερμανών επιχειρεί να μπεί στον Βόλο με το τρένο του Θεσσαλικού . Γίνεται μεγάλη μάχη στο ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ (ΔΑΣΟΛΟΦΟΣ). .Σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτελούν 40 φυλακισμένους ΕΑΜίτες κυρίως από την περιοχή του Βόλου. Τον Σεπτέμβριο του 44 τον βρίσκουμε πάλι να πολεμάει στην μάχη στο χωριό ΔΕΜΕΡΛΙ ( ΣΤΑΥΡΟΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ μαζί με τους Γερμανούς ενάντια στο 54ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ . Καταφέρνει και πάλι να ξεφύγει ενώ οι Γερμανοί παθαίνουν πανωλεθρία .
Η συμφωνία της Βάρκιζας τον Φεβρουάριο του 45 είναι ευλογία για την εγκληματική του δράση . Βία, δολοφονίες , ληστείες , βιασμοί για την περιοχή που αναφέραμε . Σε όλα τα χωριά δημιούργησε πυρήνες με τις πλάτες της Χωροφυλακής και του στρατού αλλά και των ΆΓΓΛΩΝ που του παρέχουν και ειδικό σύμβουλο, τον ΤΖΩΡΤΖ ΜΙΛΕΡ. .
Δεκάδες οι δολοφονημένοι και εκατοντάδες οι κακοποιημένοι από τις ομάδες του .Αποκορύφωμα της δράσης του, η δολοφονία του δημοσιογράφου Κώστα Βιδάλη, απεσταλμένου του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ για να ερευνήσει τις εγκληματικές δραστηριότητας των Σούρληδων το 1946 . Για τις μετακινήσεις της συμμορίας του χρησιμοποιεί επιταγμένα φορτηγά και τα τρένα του Θεσσαλικού και του κεντρικού Σιδηροδρόμου σαν να είναι δικά του.
ΟΙ Δικαστικές αρχές υποκριτικά τον καταγγέλλουν και η Χωροφυλακή τον καλύπτει. Ο Στρατός τον χρησιμοποιεί για την βρώμικη δουλειά.
.
Ασκείται δίωξη από το δικαστήριο Δοσιλόγων με τις Αποφάσεις 221-225/10ος-1946.
Δεν παρουσιάζεται ποτέ να δικαστεί ...Με το ΚΘ ψήφισμα της 14ης Σεπτ. 1947 απαλλάσσεται.
Αργότερα κάποιοι στρατιωτικοί θα παραδεχτούν και θα καταγγείλουν αυτόν αλλά και άλλες ακροδεξιές συμμορίες που έδρασαν στην περιοχή και στην υπόλοιπη Ελλάδα
.
Να πως περιγράφει το 1956 ο Στρατηγός Δημ .Ζαφειρόπουλος τις δραστηριότητες τέτοιων ομάδων
…….. >> Αι παρακρατικαί αύται οργανώσεις, ήσαν πρόσκεροι
στρατιωτικαί μονάδες, ασύντακτοι χωρίς πειθαρχίαν και συνοχήν . Απέφευγαν τον
αγώνα κατά των συμμοριακών ( ΚΚΕ) μονάδων και κυρίως η δράση τους έστράφη κατά
οπαδών του ΕΑΜ . Ο απολογισμός του έργου των κατά πλειονότητα είναι αυθαιρεσίαι
εις βάρος της τάξεως και αντιποίησης αρχής.<< (2). Κότες δηλαδή με τους
αντάρτες, ύαινες με τους άμαχους .
Αλλά και υπαρχηγός του ΕΔΕΣ, Κομνηνός Πυρομάγλου γράφει για τον Σούρλα στην διάρκεια της Χούντας. «…Που καταντήσαμε; που φτάσαμε που μας οδήγησε η κατοχή των δικτατόρων; Ο Γρηγόρης Σούρλας μέλος, εθνικής αντιστάσεως. Θα τρίξουν τα κόκκαλα των αγωνιστών και των δεκάδων θυμάτων της συμμορίας Σούρλα. Θα μας καταριούνται γεννεές γεννεών για την ανοχή μας αυτή…»
(3) Στην περιοχή της Θεσσαλίας εκτός από τον Σούρλα και τους οπλαρχηγούς του, έδρασαν ο Τσαντούλας στην περιοχή των Τρικάλων, οι Θέος και Μπότας στην Καρδίτσα ,ο Καλαμπαλίκης ( Σπύρος Ραυτόπουλος )στο Πήλιο ,ο Βουρλάκης και ο Τσαμαδιάς στην περιοχή της Λαμίας και Δομοκού . Όλες αυτές οι παρακρατικές συμμορίες μαζί και τα Τάγματα Ασφαλείας, αναγνωρίστηκαν σαν αντιστασιακές με τον νομοθετικό διάταγμα 179/69 της Χούντας .Όχι βέβαια τυχαία αφού και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος υπηρέτησε στα Τάγματα Ασφάλειας της Πάτρας με διοικητή τον Νικ. Κουρκουλάκο μετέπειτα διοικητή της Αγροτικής Τράπεζας το 1968.
Στις ομάδες του Σούρλα αθροίζονται τοπικοί οπλαρχηγοί και ομαδάρχες σύμφωνα με τις δικές του καταστάσεις . Ενδεικτικά αναφέρουμε τους Μπίσδα και Κουντούρη στον Αλμυρό , Πρίτζο ,Ζαμπάκα στο Βελεστίνο ,και αρκετοί συγγενείς με το όνομα Σούρλας (3) στα χωριά των Φαρσάλων . Στην πλειοψηφίας τους Σαρακατσαναίοι τσοπάνηδες .Μετά τον εμφύλιο ‘’εξελίχτηκαν’’ σε μεγαλογαιοκτήμονες…
Η επίσημη δεξιά δεν τόλμησε τις τελευταίες δεκαετίες να τους υπερασπιστεί δημόσια . Ακόμα και αυτός ο ακραιφνής δεξιός Ευάγγελος Αβέρωφ δεν ήθελε να τους ξέρει, γεγονός που εξοργίζει τον ‘καπετάνιο’. Αλλάζει κομματικές προτιμήσεις . Από τον Παπάγο και τον Καραμανλή , στην Ένωση Κέντρου του Παπανδρέου (κατά δηλωσή του), καταλήγοντας φυσιολογικά υμνητής της Χούντας και του Παπαδόπουλου .
Τελευταία οι ΣΟΥΡΛΗΔΕΣ αποθρασύνθηκαν και διεκδικούν δάφνες αντιστασιακού αγώνα. Καταθέτουν στεφάνια σαν Αντιστασιακοί και ισχυρίζονται ότι έκαναν αντάρτικο αγώνα οικειοποιούμενοι όμως το έργο που έκανε ο ΕΛΑΣ στην περιοχή της Θεσσαλίας . Ακόμη και το σαμποτάζ στο λατομείο του Βόλου το χρεώνουν στον Σούρλα. Τα σαμποτάζ του του ΕΛΑΣ στο Κούρνοβο , την μάχη του Βελεστίνου και άλλες . Ίσως σε λίγο καιρό διεκδικήσουν και συμμετοχή στον ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟ .
Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί βέβαια δεν είχαν καταλάβει ότι είχαν τον Σούρλα αντίπαλο......Φίλο τους τον λογάριαζαν ,σαν φίλο τον αντιμετώπιζαν .
Στον Σύλλογο που έχουν φτιάξει με όνομα , ΕΑΟ (4)ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΣΟΥΡΛΑΣ , με δράση Εθνικιστική , φιλοχουντική , ψευτοπατριωτική, πουλάνε επαγγελματικό πατριωτισμό, παριστάνουν τους Μακεδονομάχους και επιδίδονται σε κηρύγματα μίσους . Δυστυχώς τους σιγοντάρει και ο πρώην βουλευτής της ΝΔ Γιώργος Σούρλας με την παρουσία του στις συγκεντρώσεις τους.
Πριν λίγο καιρό έφτασαν να απαιτούν από τον Δήμαρχο της Λαμίας να
απομακρύνει τον ανδριάντα του ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ από την ομώνυμη πλατεία της πόλης
.
Πολλά θα μπορούσαμε να γράψουμε ακόμα για την παρακρατική δράση των Σούρληδων και πολλά είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε…
Αν χρειαστεί θα επανέλθουμε ..
Σημειώσεις:(1) ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΟΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ,
(2): Στρατηγός Δημ. Ζαφειρόπουλος : Ο αντισυμμοριακός αγών 1945-1949
(3) Τα ονόματα συνεργατών του Σούρλα μαζί με εκατοντάδες άλλα, αναφέρονται στο βιβλίο (2016) του Γιαννάκενα, το οποίο προλογίζει ο θεωρητικός του φασισμού Κωνσταντίνος Πλεύρης
(4): Εθνικές Ανταρτικές Ομάδες .
Πηγές: Μαργαρίτης, Φλά’ι’σερ, Κολιού ,Γρηγοριάδης ,Λη Σαράφη ,Λάζου-Σκαλτσής ,Κωστόπουλος,,Αρσενίου Λαζ, Σουβλής Χαρ,Νίκος Στουρνάρας, Γρηγ Ρέντης, Παπαδόπουλος Γεωρ, Εφημερίδες.
Πολλά θα μπορούσαμε να γράψουμε ακόμα για την παρακρατική δράση των Σούρληδων και πολλά είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε…
Αν χρειαστεί θα επανέλθουμε ..
Σημειώσεις:(1) ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΟΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ,
(2): Στρατηγός Δημ. Ζαφειρόπουλος : Ο αντισυμμοριακός αγών 1945-1949
(3) Τα ονόματα συνεργατών του Σούρλα μαζί με εκατοντάδες άλλα, αναφέρονται στο βιβλίο (2016) του Γιαννάκενα, το οποίο προλογίζει ο θεωρητικός του φασισμού Κωνσταντίνος Πλεύρης
(4): Εθνικές Ανταρτικές Ομάδες .
Πηγές: Μαργαρίτης, Φλά’ι’σερ, Κολιού ,Γρηγοριάδης ,Λη Σαράφη ,Λάζου-Σκαλτσής ,Κωστόπουλος,,Αρσενίου Λαζ, Σουβλής Χαρ,Νίκος Στουρνάρας, Γρηγ Ρέντης, Παπαδόπουλος Γεωρ, Εφημερίδες.
Ο Σουρλικός ομαδάρχης του Αλμυρού, Μπίσδας Ευάγγελος.
Σκοτώθηκε από νάρκη του Δημοκρατικού στρατού το 1947
Εφημερία :Ελευθερία Λάρισας
