Ηλίας Καραγιάννης (1923-2023)
Κείμενο: Αγγελική Νικολάου – Απόστολος Αποστολάκης
8 Δεκέμβρη του 2019, μια ηλιόλουστη μέρα, βρεθήκαμε στην Ανάβρα του Αλμυρού, τη λεγόμενη και Γούρα. Είχαμε κανονίσει, μέσω του μέλους του ΣΙΜΕΑ κ. Ρίζου Πάντζιου, να γνωρίσουμε και να συνομιλήσουμε με τον υπερήλικα αγωνιστή της Αντίστασης, τον κ. Ηλία Καραγιάννη, και να καταγράψουμε τις μνήμες και τις εμπειρίες του από εκείνη την πιο σημαντική και έντονη περίοδο της ζωής του.
Γεννημένος στην Ανάβρα το 1923, το δεύτερο από τα 7 παιδιά του Θωμά και της Μαρίας Καραγιάννη, ο μικρός Ηλίας πήγε σχολείο μέχρι την Τετάρτη Δημοτικού κι έπειτα δούλευε στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες της οικογένειας. Φτωχή οικογένεια, δημοκρατική, Βενιζελική.
Το 1943 οι Ιταλοί έκαψαν όλο το χωριό εκτός από 2 εκκλησίες. Ο κ. Ηλίας μας μίλησε για τον φόβο που επικρατούσε στο χωριό στη διάρκεια της Κατοχής, κυρίως για τις αριστερές οικογένειες, που υπέφεραν όχι μόνο από τους κατακτητές αλλά κυρίως από τους συνεργάτες των Γερμανών και τους χωροφύλακες.
Όπως μας αφηγήθηκε, το 1943 οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ της Ανάβρας, με αρχηγό τον Γιάννη Καραμίχο (ο ίδιος ήταν υπαρχηγός) και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην τροφοδοσία τμημάτων του ΕΛΑΣ, στις μεταφορές και στις διαβιβάσεις. Στην ΕΠΟΝ συμμετείχε επίσης η αδελφή του Πηνελόπη, όπως και άλλες κοπέλες. Ως μέλος της ΕΠΟΝ είχε επικοινωνία με το εργοστάσιο πολεμοφοδίων του Αλέκου Παπαγεωργίου στο Τσουρνάτ της Όθρυος, κουβαλώντας υλικά και όπλα για την οργάνωση. Οι σύνδεσμοί τους έρχονταν από τη Φιλιαδώνα Δομοκού (τη «μικρή Μόσχα»), όπως ο Αλέκος Κουτσιμπέλας. Αρχηγός του τμήματος του ΕΛΑΣ στην Ανάβρα ήταν ο Τάσος Μπεγνής.
Μας ανέφερε επίσης συναγωνιστές του στον ΕΛΑΣ από την περιοχή του, όπως τον Θανάση Πάντζιο, τον Αργύρη Περιστέρα, τον Κώστα Καραγιάννη κ.ά., αλλά θυμήθηκε και τη συμμετοχή του σε θεατρικές παραστάσεις της ΕΠΟΝ.
Μετά τον πόλεμο, την περίοδο της «λευκής τρομοκρατίας», στην περιοχή έδρασαν ληστρικές συμμορίες, όπως οι Σούρληδες, που συμπεριφέρονταν με ανείπωτη βία. Ο κ. Ηλίας υπήρξε μάρτυρας τέτοιων επιθέσεων και είδε πολλές φορές να χτυπούν συγχωριανούς του στην πλατεία με ξύλα, τόσο για προσωπικούς όσο και για πολιτικούς λόγους.
Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, στον εμφύλιο πόλεμο ανέβηκε στο βουνό και υπηρέτησε στον Δημοκρατικό Στρατό για 3 χρόνια, ως ανθυπίλαρχος στο ιππικό, με αρχηγό τον Στέφο Μανάκα . Προς το τέλος του εμφυλίου, την 1η Αυγούστου του 1949, συνελήφθη, καταδικάστηκε σε ισόβια από το στρατοδικείο της Λαμίας και εξορίστηκε στη Γυάρο μέχρι το 1956, αφού είχε περάσει από πολλές φυλακές.
Όταν επέστρεψε από την εξορία, γύρισε στην Ανάβρα και ασχολήθηκε ξανά με την κτηνοτροφία.
Στο τέλος της συνομιλίας μας ο κ. Ηλίας δεν παρέλειψε να εκφράσει την πίκρα του για τους συναγωνιστές του που χάθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, στις φυλακές και στις εξορίες, αλλά και την κριτική του για τη διαχείριση της μεταπολεμικής κατάστασης από την ηγεσία της αριστεράς.
Ακολούθησαν κεράσματα στην πλατεία της Ανάβρας και υποσχέσεις για νέες συναντήσεις και συνομιλίες. Δυο μήνες μετά ξεκίνησε η πανδημία.
Πριν λίγες μέρες, στις 13 Μαρτίου, ο Ηλίας Καραγιάννης μας άφησε οριστικά, λίγες μέρες πριν συμπληρώσει τα 100 του χρόνια. Η ήρεμη και γλυκιά μορφή του, τα λόγια και οι αγώνες του θα μας συντροφεύουν.
Στα παιδιά του Θωμά, Δημήτρη , Μαρία, και στα έξι εγγόνια του εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια
Σημειωσεις : 1)Η αφήγηση έγινε με όλους τους κανόνες που επιβάλουν τέτοιες περιπτώσεις.
Υπογράφτηκε από τον κ. Ηλία παραχωρητήριο προς την Αγγελική Νικολάου και βιντεοσκοπήθηκε όλη η διαρκειά της .
2)Περισσότερα για την βιομηχανία ΤΣΟΥΡΝΑΤ στο αφιέρωμα για τον Αλέκο Παπαγεωργίου
3)Τον Ιανουάριο του 44 , δημιουργήθηκε το 1ο Τάγμα του 54ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, που είχε έδρα την Ανάβρα ( Γούρα )με διοικητή τον έφεδρο υπολοχαγό Αλέκο Πολίτη και καπετάνιο τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Βασίλη Τσανάκα .Περισσότερα για την δράση του ΕΛΑΣ στην περιοχή, στο αφιέρωμα για τον Αλέκο Πολίτη
