ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ: Ιουνίου 2022

Πέμπτη 30 Ιουνίου 2022

ΗΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Πέθανε ο Ηλίας Νικολακόπουλος

Με οδύνη αποχαιρετάμε τον φίλο και αρχικό στήριγμα του ΣΙΜΕΑ

Σε παραλία της Σύρου και ενώ κολυμπούσε άφησε την τελευταία του πνοή, σήμερα ο κορυφαίος εκλογολόγος και ιστορικός Ηλίας Νικολακόπουλος.

Ο 75χρονος Ηλίας Νικολακόπουλος έκανε διακοπές στο νησί των Κυκλάδων, και υπέστη καρδιακή ανακοπή.

Ο ΣΙΜΕΑ ευτύχησε να τον έχει καλεσμένο σε επετειακή εκδήλωση το 2017 με θέμα:

«Ιστοριογραφικές αντιπαραθέσεις για την Αντίσταση και τον Εμφύλιο».

Στον Βόλο έχει μιλήσει επίσης σε εκδήλωση του ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ για τις προσωπικότητες ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗ –ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΤΑΛΗ, για την παρουσίαση του βιβλίου της Κατίνας Λατίφη και στο Πορφυρογένειο Ίδρυμα Αγριάς

Η τελευταία συναντησή μας ήταν τον Μάρτιο στο φιλόξενο στέκι των εκδόσεων ΘΕΜΕΛΙΟ όπου μας παρέθεσε μια σειρά από προτάσεις με σκοπό την συνέχιση της επιτυχημένης δράσης του ΣΙΜΕΑ .Προσφέρθηκε μάλιστα να έρθει στον Βόλο όποτε τον χρειαστεί ο σύλλογος

Ο Ηλίας Νικολακόπουλος σπούδασε μαθηματικά στην Αθήνα, τη Λωζάννη και το Παρίσι. Εργάστηκε από το 1975 μέχρι το 1996 στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών με ειδικότερο αντικείμενο την εκλογική κοινωνιολογία. Το 1984 υποστήριξε την διδακτορική του διατριβή με θέμα «Κόμματα και Βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964».

Από το 1986 μέχρι το 2014 δίδαξε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών (αρχικά ως λέκτορας και από το 2003 ως καθηγητής). Διετέλεσε επί οκτώ χρόνια υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών « Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία.» Από το 1984 μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει επτά αυτοτελή έργα (τα δύο σε συνεργασία με άλλους), είχε την επιμέλεια οκτώ συλλογικών τόμων, ενώ τα δημοσιευμένα άρθρα του ξεπερνούν τα 40. Ενδεικτικά: Άτλας των Βουλευτικών Εκλογών της 18ης Οκτωβρίου 1981, η καχεκτική δημοκρατία, ο εχθρός εντός των τειχών (μαζί με Χ Φλάισερ και Ιάκ.Μιχαηλίδη), ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η εποχή του (μαζί με Θ. Βερέμη).

Έχει κατά καιρούς συνεργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα στο Παρίσι στη Βουδαπέστη και Μαδρίτη. Από το 1990 έως το 2015 συνεργάστηκε σε θέματα δημοσκοπήσεων και εκλογών με τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA. Ήταν ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος των ΑΣΚΙ . (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας. )

Επί σειρά ετών, συνεργαζόταν με τον τηλεοπτικό σταθμό Μega για την παρουσίαση των εκλογικών διαδικασιών. Αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες και διατηρούσε εκπομπή ιστορικού περιεχομένου «Στο Κόκκινο».

Σε εκείνη την εκδήλωση τιμήσαμε τον παλαίμαχο δημοσιογράφο Λάζαρο Αρσενίου ( 102 ετών τότε ) για την προσφορά του στην διατήρηση της μνήμης και της προσφοράς των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

Με την περιοχή μας έχει δεσμούς , καθώς έζησε τα πρώτα του χρόνια με την εξόριστη μητέρα του στο Τρίκερι

Θα τον θυμόμαστε με αγάπη.

Κείμενο : Απόστολος Κ.Αποστολάκης

1) Το βιογραφικό του πολύ πλουσιότερο . Αρκεστήκαμε στα λίγα που θέλησε να πούμε γι αυτόν στην εκδήλωση, ο ίδιος ο Ηλίας Νικολακόπουλος

2)Οι φωτογραφίες είναι της Ελένης Παπαθανασίου και Λέοντα Μουρτζούκου

Ο τότε πρόεδρος της σχολής οικονομικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μιχάλης Ζουμπουλάκης στον χαιρετισμό του

Ηλίας Νικολακόπουλος , Απόστολος Αποστολάκης Γραμματέας του ΣΙΜΕΑ

Η Αγγελική Νικολάου παρουσιάζοντας το βιογραφικό του τιμώμενου Λάζαρου Αρσενίου

Ο τότε πρόεδρος του Συλλόγου Γιάννης Πασιάς με τον Λάζαρο Αρσενίου

Από δεξιά ο Λάζαρος Αρσενίου με την κόρη του και έναν φίλο του από την Λάρισα

Τετάρτη 22 Ιουνίου 2022

Καστελλόριζο ,η άλλη ματιά

ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ : Η άλλη ματιά

Ανατολή, του Λεωνίδα Νησιώτη

Φέτος στα πλαίσια των εκδηλώσεων της Ναυτικής εβδομάδας που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στον Βόλο ,λειτουργεί παράλληλα και έκθεση φωτογραφίας των Αργύρη Ζαφειρίδη και Λεωνίδα Νησιώτη . Η έκθεση οργανώθηκε από την δραστήρια φωτογραφική εταιρία VOLOS LENS και εκτίθεται στον γυναικωνίτη του ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ .

Αξίζει να την επισκεφτούμε . Είναι θαυμάσια δουλειά όπως εξ’αλλου και ότι έχει κάνει η ομάδα μέχρι σήμερα.

Η έκθεση όπως και όλες οι εκδηλώσεις είναι αφιερωμένη στο Καστελλόριζο

ΥΠΑΡΧΕΙ όμως και η άλλη πλευρά της ιστορίας του νησιού, η επιμελώς αποσιωπημένη, για την οποία κάναμε αφιέρωμα πριν τρία χρόνια στην σελίδα του ΣΙΜΕΑ.

'Ηλιος και φως παντού ,του Αργύρη Ζαφειρίδη

Συνέχεια εδώ >

https://simea2016.blogspot.com/2020/08/blog-post_10.html

Τρίτη 21 Ιουνίου 2022

ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΛΙΚΗΣ

ΑΠ΄ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΓΑΛΑΣΤΗΣ, ΣΤΟΝ ΤΟΙΧΟ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

Η τελευταία διαδρομή του δάσκαλου Τάσου Τσαλίκη.

Κείμενο: Γιάννης Κονιόρδος

(Συντομευμένη-τροποποιημένη μορφή αρχικού κειμένου που δημοσιεύτηκε στο http://anolehonia.blogspot.com).

Tην Πρωτομαγιά του 1944 εκτελέστηκαν στην Καισαριανή 200 φυλακισμένοι όμηροι από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, ως αντίποινα για τον θάνατο ενός Γερμανού στρατηγού σε ενέδρα του ΕΛΑΣ, έξω από τους Μολάους στην Πελοπόννησο. Οι περισσότεροι από τους ομήρους ήταν έγκλειστοι κομμουνιστές που είχαν εκτοπιστεί και φυλακιστεί στη διάρκεια της Μεταξικής δικτατορίας και παραδόθηκαν από τις ελληνικές αρχές στους κατακτητές. Ανάμεσα στους ομήρους ήταν και ο δάσκαλος Τάσος Τσαλίκης από την Αργαλαστή Πηλίου.

Ο Τάσος γεννήθηκε στην Αργαλαστή το 1911 και ήταν το πρώτο από τα έξη παιδιά της οικογένειας του Γιάννη και Ζωής Τσαλίκη. Τελείωσε το Ελληνικό σχολείο, που τίμησε ο Βάρναλης, και συνέχισε σπουδές στο Γυμνάσιο του Βόλου. Τις διδασκαλικές του σπουδές έκανε στο Τριτάξιο Διδασκαλείο της Λαμίας όπου εγγράφηκε το 1928 και αποφοίτησε το 1931. Εκεί ήρθε σε επαφή με τις σοσιαλιστικές και μαρξιστικές ιδέες και με τις ιδεολογικές και παιδαγωγικές κληρονομιές και κατακτήσεις του «Παιδαγωγικού Ομίλου». Την ίδια εποχή (1929) εμφανίζεται και η «αριστερή Παράταξη» των δασκάλων που εξελίσσεται σε μια δυναμική παράταξη με μεγάλη επιρροή στους κόλπους της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας (ΔΟΕ). Από τα χρόνια του Διδασκαλείου ο Τσαλίκης οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ και ανέπτυξε δράση οργανώνοντας μαθητικά συσσίτια και άλλες εκδηλώσεις. Η δράση του και οι ιδεολογικές του απόψεις μάλιστα ανάγκασαν τον Σύλλογο των καθηγητών να ασχοληθεί ιδιαίτερα με την περίπτωσή του σε σχετικές συνεδριάσεις, αλλά και να μπει στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών[1]. Είναι η εποχή του «Ιδιώνυμου» και των διώξεων, ειδικά των δημοσίων υπαλλλήλων.

Μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε πρώτα στα «Ηνωμένα Εκπαιδευτήρια» στο Βόλο, έπειτα στο χωριό Μπιρ (σημερινή Καλλιθέα λίγο έξω από το κεφαλοχώρι της Αργαλαστής) και έπειτα στο Δημοτικό σχολείο Αργαλαστής. Δεν υπάρχουν στοιχεία ή μαρτυρίες για την πολιτική ή συνδικαλιστική του oργάνωση και δράση ως δάσκαλος, ωστόσο, την εποχή που ξαναγύρισε στο χωριό, υπήρχαν οργανωμένες ομάδες κομμουνιστών με παράνομη δράση. Πιθανόν με υπόδειξη της Επιτροπής Εθνικής Ασφαλείας που λειτουργούσε και στην Αργαλαστή συνελήφθη ο Τσαλίκης το 1936, αν και η πολιτική του ταυτότητα δεν ήθελε ιδιαίτερες υποδείξεις. Εκτός τη δράση του στο Διδασκαλείο, άρθρα του με εκπαιδευτικό-κοινωνικό περιεχόμενο δημοσίευε η βολιώτικη εφημερίδα «Λαϊκή Φωνή»[2]. Σύμφωνα με μαρτυρία του Γιώργου Ζηργάνου που έτυχε να είναι παρών, τον συνέλαβαν ένα βράδυ στο σπίτι του ο αστυνόμος Νικόπουλος με τον ενωμοτάρχη Μηλεών Γρεβενίτη και χωροφύλακες[3].

Ο Τσαλίκης εξορίστηκε αρχικά στον Αη Στράτη και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας, Εκεί, θα μείνει στον 2^ο θάλαμο των «διανοουμένων» και θα γνωριστεί με τον Δημήτρη Γληνό, που μεταφέρθηκε στην Ακροναυπλία από την Ανάφη στις 7/5/37. Ο Γληνός, για όσο χρόνο έμεινε εκεί (ως τον Μάιο του 1938) ανέλαβε την οργάνωση και καθοδήγηση μορφωτικών δραστηριοτήτων δίνοντας με την παρουσία του την ανάλογη αίγλη και κίνητρο για συμμετοχή σε όλους τους εγκλείστους. Ο Τσαλίκης είχε αναλάβει τα μαθήματα των Ελληνικών[4].

Στην Ακροναυπλία ο Τσαλίκης έμεινε μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1942. Τότε, οι Ιταλικές αρχές, έχοντας σχεδιάσει το κλείσιμο των φυλακών άρχισαν τις μεταγωγές των κρατουμένων. Η πρώτη μεταγωγή 50 κρατουμένων έγινε στις 14/9/42. Απ’ αυτούς, οι 25, μεταξύ αυτών και ο Τσαλίκης[1], οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο Τρικάλων και οι υπόλοιποι στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Λάρισας. Στο στρατόπεδο των Τρικάλων έμειναν μέχρι τον Μάιο του ’43 επειδή οι Ιταλοί, λόγω της αυξανόμενης απειλής των ανταρτών και της γειτνίασης της πόλης με τον Κόζιακα, έκλεισαν το στρατόπεδο και μετέφεραν τους κρατούμενους στη Λάρισα.

Στο στρατόπεδο της Λάρισας ο Τσαλίκης έμεινε από τις 18 Μαίου ’43 έως τον Αύγουστο ’43, οπότε και μεταφέρθηκε για το Χαϊδάρι. Λίγες μέρες αφότου πήγε στη Λάρισα στις 5 Ιουνίου ’43 είδε να παίρνουν τους 106 συγκρατούμενούς του που εκτέλεσαν οι Ιταλοί στο Κούρνοβο, ως αντίποινα για την ανατίναξη αμαξοστοιχίας από τον ΕΛΑΣ. Σύμφωνα με προφορική μαρτυρία, όσο καιρό ήταν έγκλειστος στη Λάρισα έγιναν κάποιες ενέργειες αποφυλάκισής του, αλλά ο ίδιος αρνήθηκε σε προνομιακή μεταχείριση απαντώντας «ή όλοι ή κανένας». Από κει κι έπειτα η ιστορία τού επιφύλαξε να ακολουθήσει και τους υπόλοιπους συγκρατούμενούς του στον τοίχο του Σκοπευτηρίου την Πρωτομαγιά του 1944.

Εκτός από τον Τάσο, και η υπόλοιπη οικογένεια συμμετείχε ενεργά στο αντιστασιακό κίνημα και υπέφερε διώξεις, φυλακίσεις κ.λ.π. Ο μικρότερος αδερφός του Αποστόλης (ήταν υπολοχαγός στον ΔΣΕ) πέθανε στην Τασκένδη, οι αδερφές του διώχθηκαν και φυλακίστηκαν[5].

Οι παλιοί μαθητές του που τον θυμούνταν με συγκίνηση και μιλούσαν με καλοσύνη για τον «πολύ καλό», «μορφωμένο», «πράο» και σεμνό δάσκαλό τους έχουν μάλλον φύγει όλοι απ’ τη ζωή. Ότι απομένει είναι το όνομα του Τάσου Τσαλίκη χαραγμένο πάνω στην πλάκα του μνημείου της Καισαριανής. Μέχρι πριν κάποια χρόνια, ένας παλιός συμμαθητής του στο Διδασκαλείο, ο Λευτέρης Κορέλης, είχε αναλάβει το χρέος της μνήμης της γενιάς του. Παραθέτω αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα όπως το γράφει ο ίδιος: «Κάθε χρόνο που πηγαίνω στη σχετική τελετή ακούω το ονομά του στο προσκλητήριο των νεκρών Αγωνιστών:

-Tσαλίκης Τάσος. Παρών. Απαντάω μεγαλόφωνα και με κοιτάζουν περίεργα οι άλλοι.

-Αδερφός σου ήταν; με ρώτησε, την πρώτη φορά ο διπλανός μου.

-Ναι, του απάντησα και δάκρυσα. Δάκρυσε κι αυτός.

Έτσι του κάνω το μνημόσυνο…»[6].

Ας μου επιτραπεί να είναι το σημείωμα ετούτο μια ακόμα μικρή συμβολή στη μνήμη του. Γιάννης Κονιόρδος

[1] Χ. Χαρίτος, Ι. Κανδήλα, Γ. Κοντομήτρος, Τα Διδασκαλεία Λαμίας και Καρπενησίου. Συμβολή στην Τοπική Εκπαιδευτική Ιστορία, Αθήνα 2002.

[2] Ενδεικτικά δες «Λαϊκή Φωνή», φ. 05/11/1933, 20/05/1934, 30/11/1934.

[3] Προφορική μαρτυρία Γ. Ζηργάνου στον γράφοντα.^{^[1]}

[4] Για την πορεία του Τσαλίκη στις φυλακές και μεταγωγές έχουν αντληθεί πληροφορίες από: Β. Μπαρτζιώτας, Κι άστραψε φως η Ακροναυπλία, Αθήνα 1977, Β. Γιανόγκωνας, Ακροναυπλία, Αθήνα 1963, Α. Φλούντζης, Στρατόπεδα Λάρισας-Τρικάλων 1941-44, η γέννηση του αντάρτικου στη Θεσσαλία», Αθήνα 1977.

[5] Περισσότερα για την οικογένεια Τσαλίκη δες στο Ν. Κολιού, «Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης 1941-44» τ. Β΄, σελ. 851.

[6] Λ. Κορέλης, Έτσι ήτανε πριν 50 χρόνια στο Διδασκαλείο Λαμίας, στο Χαρίτος κ.α., ο.π., σελ. 366-370.