Ο ΜΠΛΟΚΟΣ ΤΟΥ ΤΣΙΤΣΑΝΗ

 

Σαν σήμερα 1944.

 

 

 

Ο ΜΠΛΟΚΟΣ:  Ένα τραγούδι του Τσιτσάνη 

 

 

Κείμενο : Απόστολος Κ.Αποστολάκης

 

 

«Την 13-8-44 και από της 4ης πρωινής ώρας και μέχρι της μεσημβρίας περίπου απεκλείσθη άπασα η περιφέρεια του ενταύθα ΙΑ' Αστυνομικού Τμήματος Συνοικισμού Καλαμαριάς υπό Γερμανών στρατιωτών... τμήματα δε των ενταύθα Εθνικιστικών Ομάδων ενήργησαν κατ' οίκον ερεύνας και εξετέλεσαν τους κάτωθι...»

Δημοσίευμα εφημερίδων της Θεσσαλονίκης από δελτίο τύπου της Αστυνομίας στις 16-8-44.

 

Η ανακοίνωση βέβαια της Αστυνομίας που είχε αγαστή συνεργασία με την SD δεν αναφέρει ότι οι λεγόμενες Εθνικιστικές ομάδες δεν ήταν άλλες από συμμορίες φιλοναζιστών που σκότωναν για να πλιατσικολογήσουν περιουσίες , προίκες και τρόφιμα .

 Η συμμορία του ΔΑΓΚΟΥΛΑ ήταν μία από αυτές που μπήκαν στην Καλαμαριά και σκότωσαν μέσα στα σπίτια τους Εαμικά στελέχη που είχαν σταμπαριστεί για την δράση τους. Μαζί τους και η συμμορία του Βήχου.

 

Η εντολή της SD ήταν να γίνει η επιδρομή μέρα μεσημέρι προκειμένου ο κόσμος να δει τις εκτελέσεις και να τρομοκρατηθεί περισσότερο .Θα σκότωναν πολύ περισσότερους αλλά έκαναν διάλειμμα για φαγητό που τους πρόσφερε ο Δήμαρχος ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ. Ίσως εκεί στην κουβέντα να μαλάκωσαν και έφυγαν χωρίς να εκτελέσουν τους υπόλοιπους που είχαν καταλογηθεί. (1).

 

Ο Αντώνης Δάγκουλας με καταγωγή από την Μικρά Ασία, είχε εκδιωχθεί και φυλακισθεί για τρεις μήνες από τον ΕΛΑΣ της Δυτικής Μακεδονίας γιατί συνεργάζονταν με τους Γερμανούς κουβαλώντας με τα πέντε φορτηγά του εφόδια των κατακτητών .

 

Μεταφέρθηκε στην Θεσσαλονίκη και οργάνωσε ομάδα τον Μάρτιο του 1944 την οποία ονόμασε «Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης», Η ομάδα είχε εκατό άντρες οι οποίοι είχαν για σήμα ένα περιβραχιόνιο με νεκροκεφαλή. Εξοπλίστηκε και εκπαιδεύτηκε από τους Γερμανούς με έδρα την ΧΑΝΘ.

Η ομάδα εκτός από τις δεκάδες μεμονωμένες περιπτώσεις βιαιοπραγιών και δολοφονιών έκανε τα παρακάτω μπλόκα: Νέα Ευκαρπία, 31 Ιουλίου – 14 εκτελέσεις. Καλαμαριά, 13 Αυγούστου – 11 εκτελέσεις. Κάτω Τούμπα, 24 Σεπτεμβρίου – 7 εκτελέσεις. Επιδρομή 4ης Οκτωβρίου .

 

Ο Δάγκουλας και οι άντρες του ακολούθησαν τους Γερμανούς στην υποχωρησή τους και εγκλωβίστηκαν από τον ΕΛΑΣ στο ΚΙΛΚΙΣ. (2) Είχαν την τύχη που τους έπρεπε. Όπως και ο Βολιώτης ΕΑΣΑΔίτης Τάκης Μακεδόνας, έτσι και ο Δάγκουλας βρήκε το τέλος του στην Μάχη του ΚΙΛΚΙΣ. Τραυματίστηκε βαριά και οι άντρες του ΕΛΑΣ τον συνέλαβαν και τον μετέφεραν στην Θεσσαλονίκη για να τον δικάσουν . Δεν πρόλαβαν γιατί πέθανε από τα τραυματά του . Όσοι σώθηκαν και δικάστηκαν από το Δικαστήριο των δοσιλόγων έπεσαν στα μαλακά . Οι ίδιοι αλλά και οι συγγενείς αυτών που σκοτώθηκαν ανταμείφθηκαν με τιμές και περιουσίες Εβραίων από το μετακατοχικό κράτος.

 

Ο Τσιτσάνης που εκείνα τα χρόνια ζούσε στην Θεσσαλονίκη ευαίσθητος δέκτης των λαϊκών παθών, εμπνεύστηκε και έγραψε το τραγούδι για το ΜΠΛΟΚΟ της ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ. Το τραγούδι τραγουδιόταν στις ταβέρνες για αρκετά χρόνια κρυφά και ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά μετά την πτώση της Χούντας. Δεν ήταν το μόνο τραγούδι του Τσιτσάνη που ήταν εμπνευσμένο από την κατοχή την αντίσταση και τον εμφύλιο .

Ήταν και τα: Αιώνες πέρασαν , Κάποια μάνα αναστενάζει, Κάνε λιγάκι υπομονή ,Ο τραυματίας και άλλα . Γνωστότερο όλων το εμβληματικό : ΣΥΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 

 

Εδώ εισαγωγή του Μίκη Θεοδωράκη για το έργο του Τσιτσάνη

https://www.youtube.com/watch?v=B11n6uctHD4

Ο ΜΠΛΟΚΟΣ τραγουδισμένο από τον ίδιο τον ΤΣΙΤΣΑΝΗ

https://www.youtube.com/watch?v=30qVn5Mfd5M

Οι στίχοι του τραγουδιού:

Βγήκανε νωρίς τ' αστέρια,

βγήκανε και τα μαχαίρια,

για να μας καρφώσουν,

ωχ! μανούλα μου!

'Έφτασαν τα καραβάνια,

με σπαθιά και με γιορντάνια

για να μας σταυρώσουν,

ωχ! καρδούλα μου!

Εμείς το ξέραμε μια μέρα πως θα γίνει

μπλόκος!

Ωχ! μανούλα μου!

Είναι πολλοί αυτοί που χρόνια μας σταυρώνουν, χρόνια!

Ωχ! καρδούλα μου!

Κράτησε σφιχτά τα χέρια,

την καρδιά σου κάνε πέτρα, μην πονάς!

Μία χούφτα παλικάρια

πολεμούν σαν τα λιοντάρια,

μέσα στην αντάρα, μέσα στη σκλαβιά!

Το θεριό στα δυο να κόψουν

και τον τύραννο να διώξουν!

'Όλα θα τα δώσουν για τη λεφτεριά!

Εμείς το ξέραμε μια μέρα πως θα γίνει μπλόκος!

Ωχ! μανούλα μου!

Είναι πολλοί αυτοί που χρόνια μας σταυρώνουν, χρόνια!

Ωχ! καρδούλα μου!

Κράτησε σφιχτά τα χέρια,

την καρδιά σου κάνε πέτρα, μην πονάς!

Για την υπόθεση του Μπλόκου της Καλαμαριάς, ο σκηνοθέτης Μιχάλης Αγραφιώτης δημιούργησε το θαυμάσιο ντοκιμαντέρ με τον τίτλο « ΤΑ ΡΟΔΑ , ΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ « το οποίο προβλήθηκε στο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2019.

 

ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ:

1) Ο Δήμαρχος Καλαμαριάς δικάστηκε στο τέλος Νοεμβρίου του 44 από Λαϊκό δικαστήριο και απαλλάχτηκε γιατί οι Δικαστές και οι ένορκοι έκριναν ότι με το τραπέζωμα των Δαγκουλαίων σώθηκαν οι υπόλοιποι προγραμμένοι Εαμίτες.

2) Η μάχη του ΚΙΛΚΙΣ ήταν η πιο πολύνεκρη μάχη για τους δοσίλογους. Περίπου 1500 σκοτώθηκαν μετά από μάχες με τον ΕΛΑΣ. Δεν είχαν δεχτεί να παραδοθούν και να σωθούν όπως προέβλεπε η συμφωνία της Καζέρτας για τους δοσίλογους.

Πηγές: Μάρκ Μαζάουερ, Νίκος Μαρατζίδης, Στράτος Δορδανάς, Δημήτρης Κουσουρής, Γιώγλου Θανάσης, Σπύρος Κουζινόπουλος, Τάσος Κοντογιανίδης, Γιώργος Σκαμπαρδώνης.( Ουζερί Τσιτσάνη.)

 

Αν σας άρεσε το αφιέρωμα ,δηλώστε ακόλουθοι της σελίδας για να ενημερώνεστε για κάθε νέα ανάρτηση καθώς και για την δραστηριότητα του συλλόγου.

 

Οικογένεια Ιατρούλη

 

ΣΙΜΕΑ

1 ημ.  ·

Σαν σήμερα 1944: Στην μνήμη της δεκαεξάχρονης Αντωνίας που δεν πρόλαβε να χαρεί την ζωή

....................................................................................................................................

 

 

 

 

Οικογένεια Αθανασίου Ιατρούλη

 

Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης

 

Η οικογένεια Ιατρούλη είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση προσφοράς στον αγώνα για την Ελευθερία της Πατρίδας. Εξαμελής οικογένεια με τρία θύματα και άλλα τρία αντάρτες στον ΕΛΑΣ .

Ο πατέρας Αθανάσιος Ιατρούλης ήταν στρατιωτικός καριέρας με πλούσια δράση από τον καιρό των Βαλκανικών πολέμων .

Πήρε μέρος σαν υπαξιωματικός στις μάχες του Μπιζανίου και στον Ελληνοβουλγαρικό πόλεμο στις μάχες Λαχανά, Μπέλες, Κρέσνας, Τζουμαγιά . Διακρίθηκε για το θάρρος του και τιμήθηκε με το παράσημο του Φοίνικα.

Στην εμφύλια διαμάχη Βενιζελικών –Βασιλικών το 1916, συντάχθηκε με τους πρώτους και πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο εναντίον πάλι των Βουλγάρων και Γερμανών .

                                                                Ο Νίκος Ιατρούλης
 

Στην περίοδο των Μικρασιατικών πολέμων υπηρέτησε με τον βαθμό υπολοχαγού . Ήταν από τους Βeνιζελικούς αξιωματικούς που δεν απολύθηκαν από το στράτευμα το 1935 , εξαναγκάστηκε όμως σε παραίτηση το 1939 παρά την μεγάλη ανάγκη σε αξιωματικούς που διαφαίνονταν να παρουσιαστεί ενόψει του 2ου Παγκοσμίου πολέμου.

Ο Ιατρούλης γεννήθηκε το 1891 στο Στόμιο Λαρίσης και λόγω της στρατιωτικής του καριέρας έζησε σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας. Στην δεκαετία του τριάντα η γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά τους εγκαταστάθηκαν οριστικά στον Βόλο από όπου ήταν η καταγωγή της . 

 

Παραμερισμένος από το καθεστώς Μεταξά μετά την αποστρατευσή του εγκαταστάθηκε και ο ίδιος στον Βόλο, μένοντας άπραγος στον πόλεμο του σαράντα .

Ο μεγάλος γιός Νίκος είχε γίνει δεκτός στην σχολή Ευελπίδων το 1940 .

Ο Νίκος (γεν 1920) ήταν πρωτοετής στην σχολή και ήταν ένας από τους ηρωικούς Ευέλπιδες που με δική τους πρωτοβουλία μεταφέρθηκαν μέσω Λακωνίας στην Κρήτη, δίνοντας ηρωικές μάχες που έμειναν στην ιστορία . Σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στο Κολυμπάρι Χανίων στις 20-5-1941. (1)

Τον Αντισυνταγματάρχη Ιατρούλη τον συνέλαβαν οι Ιταλοί τον Φεβρουάριο του 43 προκειμένου να τον στείλουν όμηρο μαζί με άλλους αξιωματικούς στην Ιταλία .Είχε αρχίσει να φουντώνει το αντάρτικο και έκαναν προληπτικές συλλήψεις . Δεν συμβιβάστηκε με το προδιαγεγραμμένο τέλος του και δραπέτευσε από τις φυλακές Ιωασαφάτ .(2)

 

 

Είχε προηγηθεί άλλη μία αποστολή ομήρων στην Ιταλία με τραγικά αποτελέσματα . Το ιταλικό πλοίο CITΤA DI GENOVA που μετέφερε 152 Έλληνες αξιωματικούς, τορπιλίστηκε από το Αγγλικό υποβρύχιο TIGRIS στις 21 Ιανουαρίου 1943. Ανάμεσα στους πνιγμένους βρίσκονταν 71 αξιωματικοί εκ των οποίων οκτώ κατάγονταν ή κατοικούσαν στον Βόλο. Ήταν οι Συνταγματάρχες Γεωργούλας Νικόλαος, Σινιώρης Δημήτριος, Σύρρος Σπύρος, οι Αντισυνταγματάρχες Γιαταγάνας Ιωάννης και Σινιώρης Ευάγγελος, ο Ταγματάρχης Ανέστης Κώστας, ,ο Λοχαγός, Αδαμόπουλος Ανδρέας, και ο Υπολοχαγός Λιλλής Θεόδωρος. Μαζί τους και ο υπερασπιστής της Πίνδου Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης.

 

Ο Ιατρούλης με τον δευτερότοκο γιό του Κώστα (γεν 1924)κατέφυγαν στην Κερασιά όπου είχαν δημιουργηθεί αντάρτικα σώματα του ΕΛΑΣ .

Ακολούθησε τον ΕΛΑΣ Πηλίου στην λεγόμενη σύμπτυξη στην Πίνδο και στην μεγάλη μάχη της Πόρτας (8-9/Ιουνίου 1943) αν και δεν είχε προλάβει να αναλάβει διοίκηση μονάδας, μαζί με τον επίσης Συνταγματάρχη Πετρουλάκη (3) βοήθησαν τόσο σε συμβουλές, όσο και στο ανέβασμα του ηθικού των Ελασιτών 

 

.

Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ του ανέθεσε αρχικά την οργάνωση των υπαρχηγείων της Δυτικής Μακεδονίας σε τάγματα και συντάγματα . Τον αναβάθμισε σε διοικητή του 51ου Συντάγματος και στην συνέχεια του ανέθεσε την διοίκηση του 42ου..

Το 51ο συγχωνεύτηκε με το 52ο σε ένα και την διοίκηση ανέλαβε ένας ήρωας του Αλβανικού μετώπου (ύψωμα 731), ο θρυλικός Ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς από το Πουρί Πηλίου .

Σύμφωνα με την ‘’περίφημη’’ έκθεση Μακρίδη , ο Ιατρούλης έπεσε άδικα σε δυσμένεια μετά από την αποτυχημένη έκβαση της μάχης Καστελλίων Γραβιάς, διότι στελέχη δύο λόχων δεν υπάκουσαν και δεν εφάρμοσαν το σχέδιο μάχης που είχε καταρτίσει το επιτελείο του Συντάγματος. Ο Καπετάνιος της 13ης Μεραρχίας Ρούμελης Τάσος Λευτεριάς, στην δύναμη της οποίας άνηκε το 42ο , δεν αναφέρει τίποτα για το θέμα .

 

Η κακή ψυχολογική κατάσταση του Ιατρούλη επιδεινώθηκε και έπαθε ψυχολογικό σοκ όταν τον Αύγουστο πληροφορήθηκε ότι οι Γερμανοί εκτέλεσαν την γυναίκα του Μαρίκα και την κόρη του Αντωνία( γεν 1928) . Οι γυναίκες της οικογένειας είχαν  προδοθεί από ντόπιο δοσίλογο εξ αιτίας της δικής του συμμετοχής στον ΕΛΑΣ και εκτελέστηκαν στις 10-8-44 στον σιδηροδρομικό σταθμό Ορφανά Νομού Καρδίτσας.

Ζήτησε άδεια και γύρισε εσπευσμένα στον Βόλο προκειμένου να μάθει για την τύχη του μικρού γιού του Σωτήρη (γεν1931). Ευτυχώς τον μικρό τον είχε κρύψει μια γειτόνισσα στην αυλή της και αργότερα τον φυγάδεψε στο βουνό η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ.

 

Λίγες εβδομάδες από την άφιξη του Ιατρούλη στον Βόλο, η πόλη ελευθερώθηκε και έτσι ο Συνταγματάρχης μπόρεσε να γιορτάσει την απελευθέρωση με τους δύο επιζώντες γιους του

 .

Η συνέχεια για την οικογένεια Ιατρούλη ήταν η συνηθισμένη . Η πατρίδα τίμησε τον Συνταγματάρχη και τον γιο του Κώστα με εξορίες στο Τρίκερι, Ικαρία , Μακρόνησο ,

 

Οι πολίτες του Βόλου στις Δημοτικές εκλογές που έγιναν στις 15-4-1951 τον τίμησαν εκλεγοντάς τον Δημοτικό Σύμβουλο ΠΑΓΑΣΩΝ ( Έτσι ονομάζονταν τότε ο Δήμος Βόλου ) και το Δημοτικό Συμβούλιο μετά από πρόταση του Δημάρχου Κοντοστάνου με την υπ΄αριθμό 246 απόφαση, τον τίμησε με το αξίωμα του Αντιπροέδρου . Επανεκλέχτηκε με το κεντροαριστερό συνδυασμό του Γιώργου Καρτάλη στις 21-11-1954.

Έφυγε από την ζωή στις 4-3-1958 νικημένος από τον καρκίνο. Είχε ξαναπαντρευτεί με την Ευαγγελία Χαλκιά ή οποία έζησε μέχρι το 1992.( Δημοτολόγιο Δήμου Βόλου)

Στον προαύλιο χώρο της σχολής Ευελπίδων υπάρχει άγαλμα του Νίκου Ιατρούλη.

 

 

Σημειώσεις :

Μετά την πρώτη ανάρτηση για την οικογένεια Ιατρούλη που έγινε στις αρχές του 2021 μπόρεσα να έρθω σε επαφή με τις εγγονές του Αθ. Ιατρούλη . Μαρίες και οι δύο κόρες του Κώστα και του Σωτήρη . Μιλήσαμε σε ιδιαίτερο συγκινητικό κλίμα για τον παππού τους . Η κόρη του Σωτήρη μου χάρισε ένα μικρό βιβλιαράκι που έγραψε και εξέδωσε ο πατέρας της, από το οποίο άντλησα νέα στοιχεία και αρκετές φωτογραφίες .. Η χειρονομία της Μαρίας Σωτήρη Ιατρούλη καταδεικνύει πόσο μπορούν να βοηθήσουν οι απόγονοι των Αντιστασιακών να σωθούν και να συμπληρωθούν στοιχεία ου αφορούν την δράση των προγόνων τους . Την ευχαριστώ από καρδιάς .

 

 Απελευθέρωση .Βόλος 22-10-23.Αριστερά ο Ελληνοαμερικανός αξιωματικός σύνδεσμος με τον ΕΛΑΣ Νίκος Δουνδουλάκης και ο Άγγλος Ερρίκος Χιλ. Δεξιά ο Ιατρούλης με τον μικρό Σωτήρη .Η φωτογραφία είναι βγαλμένη μπροστά στο σημερινό Δημοτικό Ωδείο με πλάτη το παλιό Δημοτικό θέατρο όπου βρίσκονταν τότε το ΗΡΏΟΝ

 

1) Για την συμμετοχή των Ευέλπιδων στην μάχη της Κρήτης έχουν γραφεί πολλά άρθρα με απίθανες υπερβολές .Κατά την γνώμη μου από αυτά που είναι αναρτημένα στο διαδίκτυο αυτό είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα . https://www.ekriti.gr/.../mahi-tis-kritis-o-epikos-agonas...)

2) Οι φυλακές Ιωασαφάτ ήταν πρώην καπναποθήκη

3) Αφιέρωμα για τον Πετρουλάκη https://www.facebook.com/simea2016/posts/1238676289807609

Πηγές:Σωτήρης Αθ.Ιατρούλης (α1) Νίκος Στουρνάρας, Νίτσα Κολιού, Λάζαρος Αρσενίου, Δημήτρης Μπαλής, Γρ. Φαράκος, Φ. Γρηγοριάδης, Χαρ. Σουβλής, Πάνος Σκοτινιώτης ,,Γιώργος Καλογεράκης. Οι φωτογραφίες είναι του Νίκου Στουρνάρα.

 

 Πηγές:Σωτήρης Αθ.Ιατρούλης (α1) Νίκος Στουρνάρας, Νίτσα Κολιού, Λάζαρος Αρσενίου, Δημήτρης Μπαλής, Γρ. Φαράκος, Φ. Γρηγοριάδης, Χαρ. Σουβλής, Πάνος Σκοτινιώτης ,,Γιώργος Καλογεράκης. Οι φωτογραφίες είναι του Νίκου Στουρνάρα.

.

Αν σας άρεσε το αφιέρωμα , δηλώστε ακόλουθοι της σελίδας στο F B για να ενημερώνεστε για τις νέες αναρτήσεις καθώς και την δραστηριότητα του συλλόγου ΣΙΜΕΑ

Ο ΜΕΤΑΞΑΣ και Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ.

 

ΣΙΜΕΑ 4-8-23

11 ώρ.  ·

«Φύγε απ’ εδώ, άνθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσεις πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φύγε από εδώ, ανυπότακτε στρατιώτα των αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμόνα της ατυχίας μου, τέκνον άχρηστον, άνθρωπε μηδέν. Αυτό θα έλεγε εις τον Αντιστράτηγον κ. Μεταξάν, δακρύουσα η Ελλάς, αν έστρεφε ποτέ προς τον κ. Μεταξάν η Ελλάς τα βλέμματα». [ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, εφημ. «Καθημερινή», 25 Αυγούστου 1922] όταν ο Μεταξάς προσπάθησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά την τραγωδία της εποχής

........

..........................................................................................................................................

Ο ΜΕΤΑΞΑΣ και Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ.

Κείμενο: Απόστολος Κ. Αποστολάκης

Σήμερα συμπληρώνονται 87 χρόνια από την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, γνωστής ως δικτατορία του Μεταξά .

Η επιβολή της Μεταξικής δικτατορίας δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία καθώς η οικονομική ελίτ της χώρας και τα Αγγλικά συμφέροντα που είχαν τον πρώτο λόγο στις ελληνικές υποθέσεις, προετοιμάζονταν χρόνια για μια τέτοια εξέλιξη. Στην ψυχολογική προετοιμασία του κόσμου δυστυχώς συνέβαλε και ο Βενιζελισμός.

Όλα τα κόμματα εκτός της αριστεράς (ΚΚΕ-Αγροτικό κόμμα) είχαν συμφωνήσει από τον Μάϊο του 36 να ανασταλούν οι εργασίες της Βουλής μέχρι το φθινόπωρο.

Ήδη ο Γεώργιος Παπανδρέου από το 1935 στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ ζητούσε μία σύντομη δικτατορία για να βάλει φρένο στις διεκδικήσεις του αναπτυσσόμενου εργατικού κινήματος αν και ο ίδιος ήταν ο μοναδικός από την Βενιζελική παράταξη που διαφώνησε με την τοποθέτηση Μεταξά . Ο Ελ. Βενιζέλος δήλωνε την ικανοποιησή του από το Παρίσι όταν έμαθε ότι ο Βασιλιάς διόρισε υπουργό Στρατιωτικών τον Μεταξά τον Μάρτιο του 36. Αφελώς πίστευε ότι ο Μεταξάς θα απέτρεπε μία στρατιωτική δικτατορία.

Έγραφε στις 9 Μαρτίου στον φίλο του Λουκά Ρούφο .»» Με την ενέργειάν του αυτήν ο βασιλεύς απέκτησε πάλιν ακέραιον το κύρος του, τόσον απαραίτητον διά την αποκατάστασιν της ψυχικής ενότητος του ελληνικού λαού και την οριστικήν επάνοδον της Χώρας εις κανονικόν πολιτικόν βίον… Από μέσα από την καρδιά μου αναφωνώ: Ζήτω ο Βασιλεύς!»».

Τι ήταν λοιπόν ο Μεταξάς ; Ήταν ο μεγάλος Έλληνας πατριώτης που είπε το ΟΧΙ στον Μουσολίνι ; Ήταν ο πρώτος εργάτης και ο πρώτος αγρότης που με εντολή του τον προσφωνούσαν οι αυλοκόλακες και υποχρεωτικά οι εφημερίδες; Ήταν ο άνθρωπος που καθιέρωσε το οκτάωρο και δημιούργησε το ΙΚΑ όπως εντέχνως έχει καθιερωθεί στη συλλογική μνήμη ;

 

Βόλος , Παραλία ,μπροστά στην τράπεζα της Ελλάδας

Ας αρχίσουμε από το λεγόμενο ΟΧΙ. Η αναμενόμενη απάντηση της Ελλάδας δια στόματος Μεταξά στα αιτήματα του Μουσολίνι και συγκεκριμένα στον Ιταλό πρέσβη ήταν μία διαπίστωση και τίποτα περισσότερο «Λοιπόν έχουμε πόλεμον.»

ΟΧΙ έγραψαν την άλλη μέρα οι εφημερίδες και αυτό το ΟΧΙ το καρπώθηκε ο Μεταξάς μετά τις θριαμβευτικές νίκες του Ελληνικού στρατού . Έγινε η κολυμπήθρα του Σιλωάμ για τον ίδιο και το καθεστώς του και ξέπλυνε την τετράχρονη φασιστική διακυβέρνησή του .Αν δεν υπήρχε το έπος στα βουνά της Πίνδου και της Αλβανίας ο Μεταξάς θα είχε την τύχη των επίορκων συνταγματαρχών της επταετίας 1967-1974.

Το ΌΧΙ είχε αποφασιστεί ουσιαστικά από το 1934 όταν μετά την άνοδο του Χίτλερ όλοι οι αρχηγοί των τότε κομμάτων είχαν συμφωνήσει ότι σε περίπτωση πολέμου θα είναι με το μέρος της Αγγλίας . Αργότερα όταν το 1935 έγινε η παλινόρθωση της Βασιλείας με το νόθο δημοψήφισμα, αυτό επαναβεβαιώθηκε αφού ο Βασιλιάς Γεώργιος ο 2ος ήταν τοποτηρητής των Βρετανικών συμφερόντων στην Ελλάδα και βέβαια των Βρετανικών τραπεζών.

Ο Βρετανός υφυπουργός, Ρ. Βάνσιτταρτ, σημείωνε σε υπόμνημά του το Μάϊο του 1937 ότι το καθεστώς Μεταξά ήταν «πολύ πιο συνεννοήσιμο από πολλά από τα προϋπάρχοντα καθεστώτα».

.Η δικτατορία βέβαια επιβλήθηκε από τον Βασιλιά και τον στρατό, αρχηγός του οποίου ήταν ο Αλέξανδρος Παπάγος άνθρωπος της Βασιλικής οικογένειας από τα παιδικά του χρόνια, αφού και ο πατέρας του Λεωνίδας ήταν στρατιωτικός και Αυλάρχης του Βασιλιά Γεωργίου του 1ου. Μαζί επέβαλαν την δικτατορία μετά βέβαια από ισχυρή πίεση των βιομηχάνων οι οποίοι ανησυχούσαν από την γιγάντωση του Εργατικού κινήματος. Δεν είναι τυχαία η ημερομηνία της κήρυξης της δικτατορίας . Στις 5 Αυγούστου είχε προκηρυχθεί Πανελλαδική πανεργατική απεργία

.

Ο Μεταξάς ήταν η βιτρίνα και έδρασε σε μία ευτυχή συγκυρία για την κυβερνησή του. Ήταν η εποχή της αξιοποίησης του Ραδιοφώνου που μετατράπηκε σε ένα πανίσχυρο εργαλείο για την προπαγάνδα του .Μαζί και τα υποχρεωτικά ΕΠΙΚΑΙΡΑ στον ανθούντα τότε κινηματογράφο . (Ίδια ευτυχή συγκυρία κληρονόμησε και η Στρατιωτική Χούντα το 1967 με την νεοϊδρυθείσα το 1966 ΕΡΤ ( τότε ΕΙΡ )

Οι εφημερίδες υποχρεωτικά φιλικές με το καθεστώς , το ραδιόφωνο σε ρόλο καθημερινού κατηχητικού, η παπαδοκρατία ως συνήθως με την αντίδραση, οι πολιτικοί αντίπαλοι φυλακισμένοι ,εξορισμένοι , εκτοπισμένοι . Ιδανικό περιβάλλον για την δημιουργία ενός φασιστικού καθεστώτος το οποίο όμως στην Ελλάδα δεν είχε ισχυρή βάση όπως σε άλλες χώρες 

.

Το καθεστώς στράφηκε στην νεολαία .

Υποχρεωτική η στρατολόγηση στην φασιστική νεολαία ΕΟΝ από την παιδική ηλικία.(Με την υπ'αριθμό 92606/137 του ΥΠΘ).

Πρώτος αρχηγός ο χρηματοδότης του τσιμεντοβιομήχανος Αλέξανδρος Κανελλόπουλος . Από το 1939 όταν απαγορεύτηκε ο Προσκοπισμός, αρχηγός της Φασιστικής νεολαίας διορίστηκε ο τότε διάδοχος Παύλος.

Εν τω μεταξύ η οικονομία είχε αρχίσει από το 1934 να ανακάμπτει με γρήγορους ρυθμούς μετά την οικονομική κρίση 1929-1933. Η αγροτική οικονομία με τα προγράμματα της νεοσυσταθείσας Αγροτικής Τράπεζας(1929) γνώριζε τις καλύτερες μέρες της. Το συνάλλαγμα των ναυτικών και των μεταναστών στην Αμερική είχε αρχίσει να αποδίδει.

Σε αυτό το περιβάλλον ο Μεταξάς άρχισε να κτίζει ένα μύθο τον οποίο καλλιέργησαν και οι επιγονοί του μετά την ταραγμένη δεκαετία του Σαράντα .

Έκανε λένε το ΙΚΑ και εφάρμοσε το οκτάωρο . Μέγα ψεύδος . Το ΙΚΑ ήταν υποχρέωση της Ελλάδας μετά την κύρωση διεθνών συμβάσεων εργασίας το 1920 ( νόμος 2269) . Είχαν προηγηθεί η Ίδρυση του ΝΑΤ ( ναυτικοί) ΤΑΕ ( έμποροι) ΤΕΒΕ ( βιοτέχνες) η Εργατική Εστία και το 1934 με τον νόμο 6298, το ΙΚΑ .

Πρώτος διοικητής ο καθηγητής κοινωνιολογίας Παναγιώτης Κανελλόπουλος , μετέπειτα πολιτικός . Το ΙΚΑ άρχισε να εισπράττει εισφορές μόνο στις μεγάλες πόλεις το 1937 και όχι σε όλες . Π.χ. στην Λάρισα που δεν είχε τότε βιομηχανία το ΙΚΑ δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο.

Καθολική επέκταση του ΙΚΑ ολοκληρώθηκε στην δεκαετία του ογδόντα . Παροχές το ΙΚΑ άρχισε να δίνει μετά το 1951 , με τον νόμο 1846|51.

Η καθολική εφαρμογή του οκταώρου αποφασίστηκε επί Βενιζέλου, με Προεδρικό Διάταγμα, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ υπ. αριθ. Α 212 19320704 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Ιουλίου του 1932.

Ολοκληρώθηκε η εφαρμογή του όπως είχε σχεδιαστεί, από τον Βολιώτη Υπουργό Γεώργιο Καρτάλη το 1935.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι για όλες αυτές τις εργατικές κατακτήσεις χρειάστηκαν αγώνες του εργατικού κινήματος ποτισμένοι με το αίμα νεκρών πολλές φορές .Θυμίζουμε τα γεγονότα σε Θεσσαλονίκη , Βόλο , Καβάλα, Λαύριο , Σύρο.

Σχεδόν όλα τα έσοδα του ΙΚΑ πήγαν στα έργα της λεγόμενης και (αμφιλεγόμενης) Γραμμής Μεταξά, Ρούπελ κλπ .. Τρεις μέρες χρειάστηκαν οι Γερμανοί για να την καταλάβουν , παρά την ηρωική αντίδραση του Ελληνικού Στρατού .

Η προπαγάνδα της ακροδεξιάς έχει χαρακτηρίσει τον Μεταξά στρατιωτική ιδιοφυΐα χωρίς ο ίδιος να έχει δώσει τέτοια δείγματα κατά την διάρκεια της στρατιωτικής του καριέρας μέχρι το 1916. Ο ίδιος όμως αποφάσισε και κατασκεύασε ένα πολυδάπανο έργο που βασίζονταν σε λογικές του 19ου αιώνα , τότε δηλαδή που δεν υπήρχαν Τανκς και Αεροπλάνα. Πεταμένα λεφτά προς όφελος των κατασκευαστών.

Ο θρίαμβος του Ελληνικού στρατού γράφτηκε στην Ήπειρο και στην Αλβανία χωρίς τούνελ και τσιμεντοκατασκευές.

Και για την Μικρασιατική καταστροφή έχει τις ευθύνες του .Ενώ ήταν αντίθετος στα σχέδια του Βενιζέλου για προσάρτηση της Ιωνίας, δεν πήρε καθαρή θέση όταν ήρθαν οι Βασιλικοί στα πράγματα . Κράτησε αποστάσεις και δεν δέχτηκε την πρόταση να αναλάβει την Αρχιστρατηγία του μετώπου όταν του το ζήτησαν οι φίλοι του . Σιγουρατζής από πάντα .

Για τον λόγο αυτό όταν θέλησε να κάνει τον τιμητή μετά την ταπεινωτική ήττα, ο Άγγελος Βλάχος έγραφε

:

«Φύγε απ’ εδώ, άνθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσεις πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φύγε από εδώ, ανυπότακτε στρατιώτα των αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμόνα της ατυχίας μου, τέκνον άχρηστον, άνθρωπε μηδέν. Αυτό θα έλεγε εις τον Αντιστράτηγον κ. Μεταξάν, δακρύουσα η Ελλάς, αν έστρεφε ποτέ προς τον κ. Μεταξάν η Ελλάς τα βλέμματα». [ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, εφημ. «Καθημερινή», 25 Αυγούστου 1922]

Τι άλλο ήταν ο Μεταξάς ;

Θαυμαστής των μεθόδων του Μουσολίνι και του Χιτλερικού αφηγήματος.

Τρίτο Ράιχ εκεί, Τρίτος Ελληνικός πολιτισμός εδώ .

Κάψιμο βιβλίων και εφημερίδων στα πρότυπα του Χιτλερισμού.

Καιροσκόπος πολιτικός ,διψασμένος για εξουσία που παρότι Γερμανόφιλος, δέχτηκε να παίξει το παιχνίδι των Βρετανών. «Θα κάνουμε ότι μας πουν οι Βρετανοί δήλωνε σε συνέντευξη τύπου το 1938. Ουδέτεροι θέλουν , ουδέτεροι θα είμαστε . Πόλεμο θέλουν , στον πόλεμο θα μπούμε « έλεγε.

Στις εκλογές του Ιανουαρίου του 36 , το κόμμα του είχε πάρει 3.94 % και επτά ( 7) βουλευτές . Τόση ήταν δημοφιλία του παρά την αμέριστη βοήθεια των βιομηχάνων . (Μποδοσάκης ,Κανελλόπουλος, Χατζηκυριάκος ) (1)

Μία από τις μεγαλύτερες και πιο απάνθρωπες προδοσίες της Ελληνικής ιστορίας συντελέστηκε από το καθεστώς του . Παρά την έναρξη του πολέμου, κράτησε φυλακισμένους τους πολιτικούς του αντιπάλους ( κύρια Κομουνιστές ) και τους παρέδωσε στους Γερμανούς .

Δεν επέτρεψε στους περισσότερους απότακτους αξιωματικούς του 35 να πολεμήσουν στο μέτωπο.

Αυτός ήταν ο Μεταξάς με λίγα λόγια .Καιροσκόπος , κομπλεξικός,(2) και μαυρόψυχος. Ο Μεταξικός μηχανισμός συνεργάστηκε στην πλειοψηφία του με τους Γερμανούς και αργότερα εντάχθηκε στον κρατικό μηχανισμό της μεταπολεμικής δεξιάς . Έτσι χρειάστηκε να κτισθεί ο ΜΥΘΟΣ του ΜΕΤΑΞΑ για να ξεπλυθεί και ο δοσιλογισμός των φίλων του . Στα σχολικά βιβλία αναφέρονταν για δεκαετίες σαν Κυβερνήτης και ΟΧΙ σαν δικτάτορας που καταπάτησε το σύνταγμα εφαρμόζοντας στυγνή δικτατορία.

Όσα ακολούθησαν στην κατοχή έχουν άμεση σχέση με το καθεστώς του . Οι Μεταξικοί Στρατηγοί (ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥκαι σια) και οι αυλοκολακές του συμμάχησαν ανοικτά από την πρώτη μέρα με τους Γερμανούς.

Οι διωγμένοι στρατιωτικοί , Σαράφης, Ζέρβας, Περρίκος, Ψαρός, Αδελφοί Τσιγάντε, Μπακιρτζής, Μάντακας, Γρηγοριάδης και πολλοί άλλοι δημιούργησαν το Έπος της Εαμικής Αντίστασης και κάποιοι τον ΕΔΕΣ. την ΠΕΑΝ την ΕΚΚΑ.

Δημοτικό σχολείο Αγριάς
 

Σημειώσεις:

1) Οι βιομήχανοι ανταμείφτηκαν με το παραπάνω . Ο Μποδοσάκης με αποκλειστικότητα στα πυρομαχικά και οι Τσιμεντοβιομήχανοι με αθρόα αγορά τσιμέντου και Υπουργεία .( Χατζηκυριάκος ΑΓΕΤ Βόλου, ΟΛΥΜΠΟΣ τότε)

2)Στο ημερολόγιο που κρατούσε καθημερινά με μεγάλη σχολαστικότητα. έγραφε μετά την εκλογική αποτυχία του 1936 « Δεν με θέλει ο κόσμος, ο αντιβενιζελισμός δεν με θέλει, με απέβαλεν εκ του μέσου του. Καλλίτερα». Σε άλλο σημείο συμπλήρωνε , « είμαι και κοντός!!!».

Πηγές: Γιάννης Γκλαβίνας – Ελένη Θεοδωροπούλου

Το προσωπικό αρχείο του Ιωάννη Μεταξά στην Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Πετράκη Μαρίνα , Σαμπατακάκης Θεόδωρος ,Κουτρουβίδης Στάθης, Παπακωνσταντίνου Κατερίνα , Χάγκεν Φλάϊσερ. Μάρκ Μαζάουερ, Χατζηιωσήφ Χρήστος, Λιάκος Αντώνης , Λιναρδάτος Σπύρος, Γρηγοριάδης Φοίβος, Πετρόπουλος Γιώργος, ,Ψυρούκης Σπύρος, Δ. Σάρλης,

Δαφνής Γρηγόρης, Καραγιάννης Γιώργος,

Αγγέλης Βαγγέλης, αφιερώματα εφημερίδων

Αν σας άρεσε το αφιέρωμα ,δηλώστε ακόλουθοι της σελίδας για να ενημερώνεστε για κάθε νέα ανάρτηση καθώς και για την δραστηριότητα του συλλόγου.