Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος σε 7 λεπτά

 Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος σε 7 λεπτά

Ο πόλεμος δεν είναι προσκοπική εκδρομή . Αφήνει πίσω του αθώα θύματα και καταστροφές.

Με αφορμή τον πόλεμο που διεξάγεται στην Ουκρανία μετά την εισβολή του Ρώσικου στρατού , τον πόνο και τις καταστροφές που ακολουθούν μετά από κάθε πόλεμο ,ας θυμηθούμε. Ας θυμηθούμε και ας δούμε μόνο σε επτά λεπτά όλη την εξέλιξη του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου στην Ευρωπαϊκή περιοχή .

Τις πρώτες γρήγορες επιτυχίες των φασιστικών δυνάμεων,την αλλαγή στα πεδία των μαχών, τα μηνύματα των ηγετών των τότε εμπόλεμων χωρών Τσώρτσιλ , Στάλιν , Χίτλερ και την τελική νίκη των τότε αντιφασιστικών συμμαχικών δυνάμεων.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και τον πόλεμο της Ανατολής και τα εκατομμύρια νεκρούς που προκάλεσε ο Ιαπωνικός μιλιταρισμός. 

 

Ανοίξτε εδώ > https://youtu.be/WOVEy1tC7nk

 

Επιλογή: Απόστολος Κ. Αποστολάκης

 

 

 

ΕΠΟΝ

 

ΣΙΜΕΑ

ΙΔΡΥΣΗ

ΕΠΟΝ 

23 Φεβρουαρίου στις 9:19 π.μ.  

 ·

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ . 

 

Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης

 

 

Σε σχέση με την ίδρυση του ΕΑΜ που ιδρύθηκε μόλις πέντε μήνες μετά την έναρξη της κατοχής από την Γερμανία, Ιταλία , Βουλγαρία , η ίδρυση ενιαίας οργάνωσης νέων άργησε να πραγματοποιηθεί . Ο κύριος λόγος ήταν διότι το ΕΑΜ ήδη είχε συγκεντρώσει στις γραμμές του πάρα πολλούς νέους .

Υπήρχε το ΕΑΜΝ ( Ενιαίο απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων ) που είχε ιδρυθεί τον Φεβρουάριο του 42 αλλά όχι σαν ξεχωριστή αυτόνομη οργάνωση . Υπήρχαν όμως και αρκετοί νέοι ήδη οργανωμένοι σε άλλες νεολαιίστικες αντιστασιακές οργανώσεις που είχαν αρχίσει την πολιτική κυρίως δράση, με διάφορες μορφές κάθε φορά πού είχαν σχέση και με τα τοπικά δεδομένα .

Ήδη δρούσε στην Αθήνα και στις μεγάλες πόλεις η ΟΚΝΕ (νεολαία του ΚΚΕ ) που παρά το μεγάλο πλήγμα που της είχε επιφέρει η δικτατορία του Μεταξά , τα στελέχη της κατόρθωσαν γρήγορα να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και να ριχτούν στον απελευθερωτικό αγώνα σε βοηθητικό κυρίως ρόλο .

Φάρος του Θερμαϊκού: Η πείνα του 1941-1942 στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη

Φάρος του Θερμαϊκού: Η πείνα του 1941-1942 στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη: του Σπύρου Κουζινόπουλου Μία από τις πρώτες και φοβερότερες επιπτώσεις της τριπλής κατοχής που επιβλήθηκε στη χώρα μας από τη ναζιστική Γερμ...

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ 16-Φλεβάρη -1942

 

   

                             

 

·

Η ίδρυση του ΕΛΑΣ 16-Φλεβάρη -1942

 

 

Μάνα μου, γλυκιά μου Ελλάδα,

ο αντάρτης του ΕΛΑΣ

θα σου ανάψει τη λαμπάδα,

της τιμής, της Λευτεριάς.

 

 

Κείμενο: Απόστολος Κ.Αποστολάκης

 

 

54ο Σύνταγμα Πηλίου .Στο κέντρο ο στρατολόγος Σπύρος Παπασταφίδας αξιωματικός της Χωροφυλακής

 

Ταυτόχρονα με την ίδρυση του ΕΑΜ στις 27 Σεπτέμβρη 1941 είχε αρχίσει ο προβληματισμός και για την δημιουργία ένοπλης αντίστασης παράλληλα με την δράση στις πόλεις. Το ΕΑΜ κατάλαβε έγκαιρα και ιδιαίτερα το ΚΚΕ το οποίο είχε και την εμπειρία λόγω των πολύχρονων διώξεων, ότι έπρεπε να οργανωθεί ενιαίος αντάρτικος απελευθερωτικός στρατός για να προλάβουν τις αυθόρμητες κινήσεις που ήδη είχαν αρχίσει να γίνονται σε διάφορα μέρη της επικράτειας και ιδιαίτερα στην Μακεδονία και στον Αλμυρό Μαγνησίας (1)

.

Από δεξιά ο καπετάνιος του 54ου συντάγματος Πέτρος Πηλιορείτης ,δίπλα του ο Γιάννης Μουστεράκης διοικητής 1ης Μεραρχίας , ο στρ. διοικητής του συντάγματος Κώστας Μαλιαρός και ο υπολοχαγός Δημήτρης Σακελαρίου υπεύθυνος 2ου γραφείου της Μεραρχίας μπροστά από ένα βαρύ πυροβόλο λάφυρο της Ιταλικής μεραρχίας ΠΙΝΕΡΟΛΟ

ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

 

ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

 

 

Κείμενο :Απόστολος Κ.Αποστολάκης

 

 

Στην Μαγνησία η προσφορά των γιατρών κατά τη διάρκεια της κατοχής ήταν κάτι παραπάνω από αλτρουιστική . Όχι μόνο συνέτρεχαν στον Βόλο και στα χωριά για να δώσουν ιατρική φροντίδα σε όσους είχαν ανάγκη , αλλά όταν χρειάζονταν ανέβαιναν και στο βουνό για να περιθάλψουν τραυματισμένους αγωνιστές τους ΕΛΑΣ και όποιον άλλον είχε ανάγκη .

Στην πόλη λειτουργούσε το Νοσοκομείο με πολλές ελλείψεις σε φάρμακα, ένα πρόβλημα που είχε γίνει βραχνάς για τους γιατρούς και την διοίκηση του . Αρκετές φορές έλλειπαν και τα στοιχειώδη τρόφιμα .

Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Τσιλιβίδης στο βιβλίο του(1) για τους υγειονομικούς της Μαγνησίας στην διάρκεια της κατοχής »» Οι Γερμανοί καταλήστεψαν τα αποθέματα σε φάρμακα που υπήρχαν στις κρατικές αποθήκες επιταγμένα από τον Ελληνικό στρατό. Τα φάρμακα που βρέθηκαν σε ιδιωτικές φαρμακαποθήκες και είχαν διαφύγει την επίταξη αποκρύφτηκαν και διατέθηκαν με ελεύθερες τιμές επιδεινώνοντας το πρόβλημα …..««

Τα ίδια έγραφαν και οι εφημερίδες της εποχής για την μαύρη αγορά που κυριαρχούσε κυρίως στο κινίνο απαραίτητο για την ελονοσία. 

Ο Νίκος Κωνσταντινόπουλος

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ 22

 

Ο ΣΙΜΕΑ τίμησε και φέτος τα θύματα του Ολοκαυτώματος που προκάλεσαν οι Γερμανοί ναζί αφανίζοντας έξι εκ Εβραίους .

Θυμίζουμε ότι στα θύματα αυτά συγκαταλέγονται 67151 Έλληνες Εβραίοι εκ των οποίων οι 157 ήταν από τον Βόλο .

Αντιπροσωπεία του συλλόγου με επί κεφαλής την πρόεδρο κ. Αγγελική Νικολάου και αρκετά μέλη του ΣΙΜΕΑ παραβρέθηκαν στην Επιμνημόσυνη Δέηση που πραγματοποιήθηκε στο Μνημείο Ολοκαυτώματος-Πλατεία Ρήγα Φεραίου.

Το στεφάνι στου συλλόγου κατέθεσε ο Γ. Γραμματέας του Συλλόγου Απόστολος Κ.Αποστολάκης

Το εξαιρετικό μνημείο με τις τέσσερις διαφορετικές

παραστάσεις είναι έργο του Βολιώτη γλύπτη Αναστάση Κρατίδη

 

ΝΙΚΗ ΜΑΡΓΑΡΗ

 

ΝΙΚΗ ΜΑΡΓΑΡΗ   ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ 

 

Της Μαρίας Σπανού -Μάργαρη

 

Ένα από τα τελευταία σύμβολα της μακροζωίας, η Νίκη Μάργαρη πέθανε σε ηλικία 104 ετών 

 

 

 

Προχθές σταμάτησε να χτυπά η υπεραιωνόβια καρδιά της Νίκης Μάργαρη. Μιας βολιώτισσας από τις τελευταίες της γενιάς της. Ετών 104! Η αγέραστη ψυχή της πήρε τον ανήφορο για τον ουρανό. Είχε γεννηθεί ανήμερα του Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου του 1918, όταν γράφονταν οι τελευταίες σελίδες του τρομερού Μεγάλου Πολέμου.

 Γι΄ αυτό και ο νονός της θέλησε να της χαρίσει συμβολικά το όνομα «Νίκη». Μεγάλωσε στην περίοδο του Μεσοπολέμου μέσα σε μια πόλη που όδευε πρόσω ολοταχώς, έχοντας μεγάλα κέφια. Έμαθε κέντημα και μοδιστρική στο Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου.

 Όταν πρωτοχτύπησαν οι σειρήνες κήρυξης του Πολέμου (28.10.1940) τη βρήκαν αμέριμνη να πηγαίνει με τα πόδια από τη Νέα Δημητριάδα, όπου ήταν το πατρικό της, στην οδό Ροζού, στο νεοκλασικό σπίτι των δερματεμπόρων Δίκου. Στο τεντωμένο χέρι της κρατούσε ατσαλάκωτο το ολοκαίνουργιο βραδινό φόρεμα που είχε τελειώσει η μοδίστρα της, παραγγελιά της οικοδέσποινας Δίκου, γιατί το βράδυ θα είχαν βεγγέρα. Ως νεαρή κοπέλα έζησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε όλο του το μεγαλείο. Το ίδιο και την Κατοχή. Πείνασε αλλά δε λύγισε. 

Στον Εμφύλιο γνώρισε πως είναι ν’ αποχωρίζεσαι ό,τι αγαπάς. Ο καλός της, ο Γιάννης Μάργαρης ακολούθησε το δρόμο της εξορίας με σκληρό τίμημα. Πριν φύγει για τα νησιά του Αιγαίου κρατήθηκε κάμποσο στην Κίτρινη Αποθήκη. Στο διάστημα αυτό, εκείνη προσπαθούσε καθημερινά να τον επισκεφθεί. Απ’ όσο θυμόταν, συχνά, κάπου εκεί κοντά στεκόταν ένας «περίεργος» τύπος, που πάντα κάτι της έγνεφε. Προσπαθούσε ενστικτωδώς να τον αποφύγει. Μια μέρα καθώς έπεσε πάνω του, πρόλαβε και της έδωσε μια κόλλα χαρτί. «Δώστο στο Γιαννάκο», της είπε «κι αν το υπογράψει όλα τα βάσανά του θα τελειώσουν εδώ». Εκείνος δεν δέχτηκε «κουβέντα» για το θέμα. Όταν αργότερα, ο Γιάννης επέστρεψε ελεύθερος στο Βόλο ένωσαν τις ζωές τους. 

Ο γάμος τους έγινε στην Παναγία Τρύπα, όπως ήταν τότε το συνήθειο των αριστερών. Από τότε, η ζωή τους αποζημίωσε, όπως η ίδια της άρεσε να εξομολογείται. Έζησαν την ανείπωτη ευτυχία ενός ζευγαριού που έκλεισε τους λογαριασμούς τους με τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου για τους ίδιους και την οικογένειά τους. Μετά από κάποια χρόνια, στην περίοδο των σεισμών, και ενώ η Νίκη περίμενε το πρώτο και μοναδικό τους παιδί, ένα βράδυ που σειόταν συθέμελα ο Βόλος, εκείνη βρέθηκε μαζί με το κρεβάτι της από το πάνω πάτωμα του σπιτιού τους στο κάτω, χωρίς να πάθει το παραμικρό. Τυχερή ήταν και αργότερα, όταν μόλις που πρόλαβε να την ξεγεννήσει ο γιατρός της και οικογενειακός τους φίλος Αριστείδης Στουρνάρας, αφού σε λίγη ώρα έπρεπε ως πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου να ακολουθήσει τον τότε δήμαρχο Γεώργιο Καρτάλη μαζί με άλλους, για το αλησμόνητο ταξίδι του Δήμου Βόλου στο Ροστώβ της Ρωσίας. Αδιανόητο τόλμημα για την εποχή του ψυχρού πολέμου. Σε λίγο θα υπογραφόταν η επίσημη αδελφοποίηση μεταξύ των δυο πόλεων, η πρώτη ιστορικά σε ολόκληρη την Ελλάδα.       Παρένθεση ήταν και επιστρέφω: 

Η οικογένεια του πατέρα της καταγόταν από τη Λήμνο. Γι’ αυτό και τον παππού της που ήταν ναυτικός, όταν κάποτε προσορμίστηκε με το καΐκι του, λόγω θαλασσοταραχής, στο ανατολικό Πήλιο,όπου και παρέμεινε, τον είπαν «Λημνιό». Από τότε, το προσωνύμιο αυτό πήρε τη θέση του αληθινού του επιθέτου. Ο πατέρας της Νίκης, Στρατής Λημνιός παντρεύτηκε την Αναστασία Koυλιακιώτη από την Πρόπαν. Δύσκολα χρόνια. Με τη γέννηση της Νίκης και της αδελφής της, της Ευρυδίκης κατέβηκαν στο Βόλο. Ο πατέρας της αρχικά έγινε ο οδηγός της άμαξας που κουβαλούσε την οικογένεια Γκλαβάνη στις δουλειές και τις εξόδους της. Τα πρωινά φόρτωνε τα άλευρα προς διανομή που έβγαζε ο μύλος τους στον Άγιο Ονούφριο και τα κατέβαζε στο λιμάνι προς διανομή. Όταν ο μύλος κάηκε άλλαξε δουλειά. Έγινε ο φύλακας-άνθρωπος για όλες τις δουλειές του Γυμναστικού Συλλόγου Βόλου, όπου και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του. Στο σπιτάκι του ΓΣΒ η οικογένειά του αυγάτισε, αφού εκεί γεννήθηκαν ο Στέλιος και η μικρότερη κόρη τους, η Καίτη. Από την άλλη μεριά, η οικογένεια του Γιάννη Μάργαρη, ορμώμενη εκ Ζαγοράς είχε εγκατασταθεί πριν τα τέλη του 19ου αιώνα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπως πλείστες οικογένειες του ανατολικού Πηλίου προς καλύτερο βιοπορισμό και πρόοδο.

 Ο ξαφνικός θάνατος του πατέρα του, Παναγιώτη Μάργαρη το 1920 από αρρώστια του Νείλου, υποχρέωσε τη γυναίκα του Ελένη Μάργαρη, το γένος Κόνσολα, επίσης από τη Ζαγορά, να πάρει τα δυο της μικρά αγόρια, Γιάννη και Φίλιππο και να επιστρέψουν στο Βόλο. Προστάτης τους έγινε από εκείνη τη στιγμή ο κουνιάδος της Κωστής Μάργαρης, που τους συνόδεψε στο ταξίδι και στη νέα τους εγκατάσταση. Ήταν από τους πρώτους μηχανολόγους που εργάστηκε στην αναδυόμενη βολιώτικη βιομηχανία. Τα δυο αδέρφια μεγαλώνοντας αποφοίτησαν από την Εμπορική Σχολή Βόλου. Ο Φίλιππος, πριν ανοίξει τα φτερά του, αρρώστησε από φυματίωση και πέθανε στο σανατόριο του Καραμάνη. Ο Γιάννης επαγγελματικά ασχολήθηκε με τα εκτελωνιστικά, αποτελώντας έναν από τους πρώτους και τους πιο πετυχημένους εκτελωνιστές της πόλης. Ήταν ιδεολόγος με πολλά ενδιαφέροντα, ανοικτή καρδιά και πολλούς φίλους. Από τα ιδρυτικά μέλη της Φωτογραφικής και Περιηγητικής Λέσχης Βόλου. Αγαπούσε τα ταξίδια, τις εκδρομές, τη μουσική, το διάβασμα, τις συζητήσεις. Καθημερινά. Η ζωή του όλη μια παρέα. Πέθανε από καρκίνο στα εβδομήντα του. Η Νίκη συνέχισε ήρεμα τη ζωή της. Ολιγαρκής και αυτάρκης, με αξιοπρέπεια και χαμόγελο στάθηκε στα μικρά και στα μεγάλα, ευτυχισμένη δίπλα στην οικογένεια του γιου της.

 Χορτασμένη από τη ζωή, αναπολούσε τη διαδρομή της που μοιάζει με παραμύθι, όπως έλεγε. Παρέα με τις αναμνήσεις της, έζησε πολλά χρόνια με ευθυκρισία και πνεύμα αναλλοίωτο. Δεν το έβαλε ποτέ κάτω. Ακόμα και τα τελευταία δύο χρόνια που έζησε σε δομή υγείας, δυστυχώς απομονωμένη λόγω της συγκυρίας, δεν σταμάτησε να ενδιαφέρεται για τους αγαπημένους της. Παρά ταύτα υπέμεινε παλληκαρήσια. Απόδειξη είναι, ότι όταν ο κορωνοϊός την πολιόρκησε, πριν από ένα χρόνο, εκείνη τον προσπέρασε. 

Παρά τα βαθιά της γεράματα ως το τέλος, το καντήλι της επέμεινε να εκπέμπει μικρές φλογίτσες, εκτιμώντας στο έπακρο τη ζωή που της δωρίθηκε. «Να αγαπάτε τη ζωή». Αυτό μας συμβούλεψε. Καλοτάξιδη κυρά -Νίκη! Θα μείνεις πάντα στη σκέψη μας.

 

 Η Μαρία Σπανού-Μάργαρη είναι Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων και μέλος του ΣΙΜΕΑ

 

 

2 Φεβρουαρίου στις 8:03 π.μ.  ·

Εμφανίσεις δημοσίευσης

11.228

Απήχηση δημοσίευσης (ΔΙΑΒΆΣΤΗΚΕ)

11.215

Αλληλεπίδραση με δημοσίευση

2.335

 

https://www.facebook.com/simea2016/posts/338878074910648

ΟΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΡΗ

 

 

ΟΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΡΗ

 

 

Έπρεπε να περάσουν 74 χρόνια για να αποφασίσει  η πολιτεία ότι έπρεπε να τιμήσει τον αφανισμό των Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης με ένα μουσείο Ολοκαυτώματος

Αυτό έγινε μόλις στις 30/01/2018 

»Σήμερα, λοιπόν, σηματοδοτείται, με την παρουσία του Προέδρου του Ισραήλ, η έναρξη των εργασιών για την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος. Ανταποκρινόμαστε στην πρωτοβουλία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, αλλά και του Δήμαρχου της, του Γιάννη του Μπουτάρη, που πρωτοήρθαν και με βρήκαν στο γραφείο μου, περίπου πριν ένα χρόνο, και δεν πολυπίστευαν ότι θα καταφέρουμε να κινήσουμε τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, ώστε να προχωρήσουμε στην ανάπλαση της περιοχής και στην δημιουργία Μουσείου ολοκαυτώματος τόνισεστην ομιλία του ο Πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας και συνέχισε …..

. Θέλουμε αυτό εδώ το Μουσείο να είναι μια διαρκής υπενθύμιση, ένα διαρκές sos, τόσο για τις σημερινές όσο και για τις αυριανές γενιές. Για το που μπορούν να οδηγηθούν ο φασισμός, ο ναζισμός, ο ρατσισμός… Υπογραμμίζει ότι τίποτα και κανένας δεν ξεχάστηκε. Ούτε οι εγκληματίες ούτε και τα θύματά τους» ανέφερε ο κ.Τσίπρας ο οποίος μίλησε με πολύ θερμά λόγια ενώ έκανε λόγο και για την βία που υπέστησαν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης.

Τσίπρας και Ρίβλιν έβαλαν τον θεμέλιο λίθο στο Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη φυτεύοντας δύο ελιές. ( οι εφημερίδες )

 Συγκλονιστικός ήταν και ο λόγος του Δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη 

Ήταν μια ομιλία διαφορετική, με στοιχεία αυτοκριτικής για όσα (δεν) έγιναν και φράσεις που δύσκολα λέγονται σε κλασικές πολιτικές τοποθετήσεις.

«Ποιοι θρήνησαν το 1945 τους εξαφανισμένους γείτονές τους; Ποια μνημεία στήθηκαν; Ποιες τελετές έγιναν; Μόνη η κοινότητα, καθημαγμένη και ρακένδυτη πάλευε να ανασυστήσει την ύπαρξή της και να θρηνήσει τους νεκρούς της. Η πόλη, η κοινωνία, η χώρα ολόκληρη, αδιαφόρησαν. Κρύφτηκαν πίσω από το δάχτυλό τους. Έκαναν πως δεν ήξεραν τι συνέβη, ποιος το έκανε, ποιος βοήθησε, ποιος προστάτευσε όταν άλλοι, πολλοί γκρέμιζαν, έκαιγαν, έκλεβαν, καταλάμβαναν τον χώρο και τα υπάρχοντα των πολλών απόντων και των λιγοστών παρόντων» είπε μεταξύ άλλων.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ  από την ομιλία Μπουτάρη:

«Κάποια στιγμή το καλοκαίρι του 1945 η Μπουένα Σαρφατή βγήκε από το σπίτι της. Εβραία, τριάντα ετών, Σαλονικιά πάππο προς πάππο, η Μπουένα είχε μόλις γυρίσει στη Θεσσαλονίκη έχοντας διαφύγει στο βουνό, πολεμώντας αρχικά με τον ΕΔΕΣ, μετά με το ΕΑΜ και, τελικά, δραπετεύοντας στην Παλαιστίνη. Ο αδερφός της Ελιάου, η αδερφή της Ρεγγίνα, η εκατοντάχρονη γιαγιά της Μίριαμ και οι θείες της δεν είχαν την ίδια τύχη. Από τα βαγόνι του τρένου που τους μετέφερε στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου είδαν για τελευταία φορά την πόλη που αποκαλούσαν “Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων” μιαν ανοιξιάτικη μέρα του 1943. Λίγες ώρες μετά την άφιξή τους οδηγήθηκαν στα κρεματόρια μαζί με άλλες χιλιάδες ομοθρήσκους τους. Η ζωή τους και μαζί η ζωή της εβραϊκής Θεσσαλονίκης, της Θεσσαλονίκης μας, έγιναν στάχτη που σκορπίστηκε στις αφιλόξενες πεδιάδες της Πολωνίας.

Ηταν οι συγγενείς της Μπουένα “μάρτυρες”; Τους τιμούμε αν τους μνημονεύουμε έτσι; Μας τιμά να τους μνημονεύουμε έτσι; Η σημερινή «Ημέρα Μνήμης των Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» μας προκαλεί να στοχαστούμε γύρω από το ερώτημα αυτό. Οι συγγενείς της Μπουένα όπως και όλοι οι άλλοι Εβραίοι της Ευρώπης δεν επέλεξαν να μαρτυρήσουν. Δεν επέλεξαν δηλαδή να θυσιάσουν συνειδητά τη ζωή τους για ένα υψηλότερο ιδανικό, τη θρησκευτική τους πίστη ή την ιδεολογία τους. Δεν διάλεξαν τον θάνατο, πολύ απλά γιατί δεν είχαν καν το δικαίωμα αυτής της επιλογής. Και για τον λόγο αυτό δεν τους αξίζει να τους αντιμετωπίζουμε σήμερα σαν άγιους, όλοι εμείς, Χριστιανοί και Ευρωπαίοι, που για αιώνες συχνά τους αντιμετωπίζαμε σαν διαβόλους. Άνθρωποι ήταν και αυτό ζητούσαν να είναι.

 Κάποιοι ελάχιστοι, όπως η Μπουένα, γλύτωσαν. Μόλις χίλιοι θεσσαλονικείς Εβραίοι από τους 45 –και βάλε– χιλιάδες. Γλύτωσαν την εκτόπιση, το Άουσβιτς, την πορεία θανάτου, τα στρατόπεδα εργασίας. Γλύτωσαν γιατί άντεξαν την ανείπωτη βία, τους εξευτελισμούς, τα ιατρικά πειράματα, τους βιασμούς. Και αφού γλύτωσαν, επέστρεψαν στη γενέθλια πόλη. Ως ήρωες; Κάθε άλλο. Εβραίοι που είχαν διαφύγει στο βουνό, είχαν κρυφτεί στις πόλεις, ή αποδράσει στην Παλαιστίνη, αντιμετώπισαν όσους και όσες επέστρεφαν από τα στρατόπεδα ως προδότες, συνεργάτες των Γερμανών, τις δε γυναίκες ως πόρνες. Οι Χριστιανοί πάλι, είδαν στους επιζήσαντες “ανεκμετάλλευτα κομμάτια σαπουνιού” κατά την αναφορά αμερικανού δημοσιογράφου, μια απειλή από ένα παρελθόν που δεν έλεγε να πεθάνει. Ήρωες ήταν κατά τον Ελληνικό Βορρά μόνον εκείνοι οι πέντε νεαροί Εβραίοι που αφού πολέμησαν στο Αλβανικό Μέτωπο και επέζησαν στα κρεματόρια, έπεσαν τον Οκτώβριο του 1948 “ηρωϊκώς στις μάχες του Γράμμου και άλλων ορέων, ενώ εμάχοντο κατά των συμμοριτών”.

» Το σκισμένο αυτό χαρτί είναι το παρελθόν της Μπουένα, αλλά και το παρελθόν της πόλης μας: ένα παρελθόν που μας καταδιώκει και μας στοιχειώνει. Είναι ένα παρελθόν σιωπηλό, αόρατο, αλλά παρόν. Είναι το μαρμαρόστρωτο προαύλιο του Αγίου Δημητρίου, φτιαγμένο από εκατοντάδες ταφόπλακες από το κατεστραμμένο από Γερμανούς και Έλληνες χριστιανούς υπαλλήλους του Δήμου εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης, υλικό «άνευ αξίας» κατά τον επιβλέποντα της αναστύλωσης αρχαιολόγο Στυλιανό Πελεκανίδη. Είναι το Νοσοκομείο Αχέπα και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο που οικοδομήθηκαν πάνω σε μια από τις σημαντικότερες νεκροπόλεις της Ευρώπης. Είναι οι εβραϊκές ταφόπλακες που στρώθηκαν μπροστά στο Στρατηγείο και πέριξ του Βασιλικού Θεάτρου, εκείνες που χρησιμοποίησε ο Δήμος Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο του 1948 για την κατασκευή οδών και πεζοδρομίων παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της ισραηλιτικής κοινότητας. Είναι εκείνες οι ταφόπλακες που στοιβάζονταν σε δημόσια θέα μπροστά στο Λευκό Πύργο και στον περίβολο της Διεθνούς Έκθεσης ακόμη και μέχρι τον Δεκέμβρη του 1948. Είναι η ασημένια τσάντα, οικογενειακό κειμήλιο, που το 1946 η Μπουένα Σαρφατή είδε έκπληκτη να κρατά με στυλ μια χριστιανή οικογενειακή φίλη. Είναι το οικογενειακό χαλί που μια άλλη έκπληκτη Εβραία επιζήσασα αντίκρισε σε σπίτι χριστιανών οικογενειακών φίλων. Είναι το βιβλίο που βρέθηκε τυχαία, μόλις μια δεκαετία πριν, στη βιβλιοθήκη της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης προτού επιστραφεί στο Εβραϊκό Μουσείο, μια πράξη που τιμά την Αδελφότητα.

……Επρεπε να φτάσει το 2004 για να καθιερώσει η Βουλή των Ελλήνων με ψήφισμα ομόφωνα την Ημέρα Μνήμης. Έπρεπε να φτάσει το 2011 για να υπάρξει αντίστοιχη μέρα μνήμης για την πόλη μας και το 2014 για να αποκτήσει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μνημείο που αναδεικνύει την καταστροφή του νεκροταφείου. Και ίσως να μην είναι τόσο μακριά η μέρα που θα δούμε μια αντίστοιχη αναθηματική πλάκα στον περίβολο του Αγίου Δημητρίου, στον “Άγιο Δημήτριο των νεκρών Εβραίων”, στο πραγματικό εβραϊκό μαυσωλείο της Θεσσαλονίκης.

» Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει ολοένα και μεγαλύτερη επίγνωση του βάρους της ιστορίας που η πόλη καλείται να σηκώσει. Τώρα που οι επιζώντες μάς αφήνουν και η σκυτάλη της μνήμης περνά σε όλους και όλες εμάς, ο Δήμος σκοπεύει να συνεχίσει να μετατρέπει τη σιωπή σε λόγο, λόγο παρηγορητικό, αλλά και λόγο θαραλλέο. Επιθυμούμε η ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας και το Μουσείο του Ολοκαυτώματος να αποτελέσουν το νέο μνημονικό άξονα της πόλης, την αφετηρία και την απόληξη της μεγάλης, πολυπολιτισμικής, χριστιανικής, μουσουλμανικής, και εβραϊκής διαδρομής της Θεσσαλονίκης.

Η Πλατεία Ελευθερίας είναι ένας χώρος δημοκρατίας, όπου το 1908 όλοι οι Θεσσαλονικείς, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί και Εβραίοι, πανηγύρισαν μαζί την ανακήρυξη του οθωμανικού συντάγματος. Είναι επίσης ένας χώρος ξεριζωμού και προσφυγιάς, το σημείο από όπου αναχωρούσαν το 1922-1923 οι μουσουλμάνοι παλιοί Θεσσαλονικείς και όπου ξεμπάρκαραν οι νέοι, οι Μικρασιάτες και Πόντιοι πρόσφυγες. Και είναι τέλος ένας τόπος μαρτυρίου, δημόσιου εξευτελισμού των θεσσαλονικέων Εβραίων, όπου το Μαύρο Σάββατο της 9ης Ιουλίου 1943 οι Γερμανοί διαπόμπευσαν μπροστά στα μάτια και ελλήνων χριστιανών 9.000 άρρενες Εβραίους.

Είναι ένας τόπος δύσκολος αυτή η πλατεία. Μας υπενθυμίζει ότι το Ολοκαύτωμα στη Θεσσαλονίκη είναι ο πιο βαρύς κρίκος σε μια μακρά αλυσίδα βίας και εξανδραποδισμού. Μας υπενθυμίζει ότι οι Εβραίοι της ήταν αδιάσπαστο κομμάτι ενός πολύχρωμου μωσαϊκού, ότι η «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων» ήταν ταυτόχρονα και η «Βαβέλ της Μεσογείου». Επιθυμούμε η Πλατεία Ελευθερίας να είναι ένα σημείο όπου οι δύσκολες, τραυματικές μνήμες όλων των κατοίκων αυτής της πόλης δεν θα ανταγωνίζονται η μία την άλλη, αλλά αντίθετα θα συνυπάρχουν αρμονικά: θα συνδιαλέγονται ζωηρά και θα προωθούν μια κουλτούρα συνύπαρξης και αλληλοσεβασμού ώστε η βαριά κληρονομιά του παρελθόντος να μετατραπεί σε εφαλτήριο ενός καλύτερου μέλλοντος. Η νέα Πλατεία Ελευθερίας θα συμβολίζει την περηφάνια όλων των Θεσσαλονικών για την πόλη τους, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της.

» Κάποιες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα, το Μουσείο του Ολοκαυτώματος θα συμβολίζει την ντροπή μας. Για όσα έγιναν, για όσα κάναμε, και κυρίως για όσα δεν μπορέσαμε ή δεν θελήσαμε να κάνουμε, γηγενείς και πρόσφυγες, δεξιοί και αριστεροί κατά και μετά τον πόλεμο. Το Μουσείο είναι μια οφειλή της πόλης αλλά και ένα προσωπικό στοίχημα για μένα. Είναι μια οφειλή στους Εβραίους της, ως θεσσαλονικείς, Έλληνες και Σεφαραδίτες. Το Μουσείο υπερβαίνει την πόλη και την Ελλάδα και επανεγγράφει τη Θεσσαλονίκη ως μητρόπολη των Σεφαραδιτών Εβραίων της Μεσογείου. Φιλοδοξεί να πει την άγνωστη ιστορία του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Μεσογείου και των Βαλκανίων, των σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης και της Κέρκυρας, των Χανίων και της Πάτρας, αλλά και του Βελιγραδίου, των Σκοπίων, του Μοναστηρίου, και του Σαράγεβο, της Τεργέστης και του Λιβόρνο

Πολλοί μας ρωτούν γιατί. Γιατί αυτή η όψιμη έμφαση στην ιστορία και τη μνήμη των θεσσαλονικιών Εβραίων; Η βεβήλωση του μνημείου του Ολοκαυτώματος μόλις την προηγούμενη Κυριακή και ο εμπρησμός της ιστορικής κατοικίας μιας εβραίας και μουσουλμάνας θεσσαλονικιάς, θα αρκούσαν θαρρώ ως απάντηση. Αλλά, προσωπικά, προτιμώ να απαντήσω παραφράζοντας τον Πρίμο Λέβι. “Εδώ, δεν υπάρχουν γιατί”, του απάντησε ο Γερμανός φρουρός, μόλις ο Λέβι έφθασε στο Άουσβιτς. “Εδώ, δεν υπάρχουν γιατί” θα μπορούσα να απαντήσω και εγώ σε όσους παραξενεύονται με την επιμονή μου. Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ευρώπης, το Ολοκαύτωμα των δικών μας Εβραίων, δοκιμάζει τα όρια της λογικής. Και ο μόνος τρόπος να αναμετρηθούμε μαζί του είναι να αποδεχτούμε ότι θα είναι πάντα κομμάτι αυτού που είμαστε ως Θεσσαλονικείς, Έλληνες και Ευρωπαίοι: μια σκισμένη σελίδα γραμμένη σε μια άγνωστη γραφή, μια αλήθεια που περιμένει πάντα την αποκρυπτογράφησή της».

 Επιμέλεια κειμένου Απόστολος Κ.Αποστολάκης

 

 

 

Ότι απόμεινε από το Εβραϊκό Νεκροταφείο 1945 

Στη θέση του κτίστηκε το Πανεπιστήμιο και το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ