Αλέξανδρος Σβώλος ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Στο προηγούμενο αφιέρωμα για την ίδρυση της ΠΕΕΑ αναφερθήκαμε στον «Πρωθυπουργό του Βουνού» Αλέξανδρο Σβώλο χωρίς όμως να αναφερθούμε με λεπτομέρειες στην λαμπρή Ακαδημαϊκή και πολιτική σταδιοδρομία του. Είναι γεγονός ότι στον πολύ κόσμο τα πολιτικά στελέχη της ΠΕΕΑ αλλά και όσοι από αυτούς ανέλαβαν Υπουργεία στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου, δεν έχουν την πλατιά αναγνώριση που είχαν άλλα στελέχη με λιγότερη ίσως προσφορά.
Ο Αλέξανδρος Σβώλος μπορεί να μην είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αντίσταση από την αρχή , είχε όμως να επιδείξει δάφνες αγωνιστικής και Δημοκρατικής πορείας πριν τον πόλεμο .
Γεννήθηκε το 1892 στο Κρούσεβο της τότε Οθωμανικής Μακεδονίας ( σημερινή Βόρεια Μακεδονία ) από Βλάχους γονείς.
Σπούδασε Νομική στην Κωνσταντινούπολη (1911–1912) και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με δάσκαλο τον διαπρεπή Έλληνα συνταγματολόγο Νικόλαο Σαρίπολο. Το 1915, ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη διατριβή «Το δικαίωμα τού συνεταιρίζεσθαι και το δίκαιον των σωματείων».
Βλέπουμε ότι από τα νεανικά του χρόνια είχε στραφεί σε προοδευτικές ιδέες. Έγινε Υφηγητής στην Νομική Αθηνών το 1919 στην έδρα της Γενικής Πολιτειολογίας και εκλέχτηκε καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στην ίδια σχολή το 1929 διαδεχόμενος τον δασκαλό του. Στο Ακαδημαϊκό έτος 1934-35 εκλέχτηκε Κοσμήτορας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών .
Παρόλη όμως την αναγνώριση που είχε από την πλειοψηφία των συναδέλφων του, δεν κατόρθωσε να μακροημερεύσει στην Ακαδημαϊκή του καριέρα .
Οι απόψεις του σαν Συνταγματολόγου ενοχλούσαν την Δεξιά . Απολύθηκε από την Κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη το 1935 με την κατηγορία του φιλοβενιζελικού.
Κατηγορία ανυπόστατη αφού στο στόχαστρο της κριτικής του ήταν και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Βενιζέλος μάλιστα το 1932 είχε απειλήσει ότι θα καταργήσει την έδρα του Συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο, προκειμένου να ξεφορτωθεί τον Σοσιαλιστή Καθηγητή. Με την ευκαιρία της Βασιλικής παλινόρθωσης με το νόθο δημοψήφισμα του 35,επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο στις αρχές του 1936 με την «συντακτική πράξη 23/23/1936 περί αναδιορισμού όλων των δημοσίων υπαλλήλων».
Απολύθηκε ξανά από το φασιστικό καθεστώς Μεταξά τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς. Από το καθεστώς εκτοπίστηκε στην Ανάφη, Μήλο, Νάξο, Χαλκίδα. Επανήλθε στο Πανεπιστήμιο με απόφαση της κυβέρνησης Τσολάκογλου με τα μέτρα εξευμενισμού προς τους αντιπάλους του Βασιλομεταξικού καθεστώτος.
Στις 10 Μαρτίου του 44 ανέβηκε στην Βίνιανη και ηγήθηκε στην διευρυμένη Κυβέρνηση του Βουνού- ΠΕΕΑ.
Ο Αλ. Σβώλος ήταν ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ (1) που πήρε μέρος στην Συνδιάσκεψη του Λιβάνου .Εκεί μαζί με τους συντρόφους του βρέθηκε εγκλωβισμένος σε μία δίνη άσχημων εξελίξεων που είχαν προηγηθεί . Πρώτον , τα γεγονότα στον στρατό της Μέσης Ανατολής που είχαν σαν αποτέλεσμα να φυλακιστούν και εκτοπιστούν χιλιάδες Δημοκράτες αξιωματικοί και φαντάροι και δεύτερο, η απαράδεκτη εκτέλεση του στρατιωτικού διοικητή της ΕΚΚΑ συνταγματάρχη Ψαρού από φανατικό Ελασίτη .Το κλίμα για την ΕΑΜική αντιπροσωπεία ήταν κάτι παραπάνω από εχθρικό. Εξαναγκάστηκαν σε απολογητική και αμυντική στάση .
Αλλά και η απομόνωση που είχαν τα στελέχη του ΕΑΜ στον Λίβανο έπαιξε ρόλο στις υποχωρήσεις που έκαναν . Οι Άγγλοι και ο Παπανδρέου είχαν φροντίσει το συνέδριο να γίνει σε απομονωμένο ξενοδοχείο στο βουνό Ντουρ Σαουέρ κοντά στην Βηρυτό. Χωρίς καμία δυνατότητα επικοινωνίας με το ΕΑΜ στην Ελλάδα . Η αντιπροσωπεία του αναγκάστηκε να υποχωρήσει σε πολλές από τις θέσεις και αιτήματα τα οποία είχε σχεδιάσει να διεκδικήσει . Το βάρος της αποτυχίας για το ΕΑΜ το χρεώθηκαν κυρίως ο Σβώλος και ο Πορφυρογένης χωρίς να είναι αυτοί που καθόριζαν τα γεγονότα. Μάλιστα ο Πορφυρογένης απειλήθηκε στην επιστροφή του με Ανταρτοδικείο .
Ευθύνη ίσως είχε ο Πέτρος Ρούσος , ο μόνος που είχε συνάντηση με τον Σοβιετικό Πρέσβη . Άραγε δεν ενημερώθηκε ότι λίγες μέρες πριν ο Σοβιετικός Πρέσβης στο Λονδίνο Γιούσεφ, συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας Ήντεν για το θέμα του Λιβάνου ; Και αν ο Ρούσος ενημερώθηκε από τον Πρέσβη της Βηρυτού, γιατί δεν ενημέρωσε την ΕΑΜική αντιπροσωπεία ; Ούτε καν τον Πορφυρογένη που ήταν και αυτός στέλεχος του ΚΚΕ. Ερωτήματα που δεν θα βρουν ποτέ σίγουρη απάντηση. Βιβλία ολόκληρα έχουν γραφτεί για το Συνέδριο του Λιβάνου το οποίο δίκαια χαρακτηρίστηκε Βατερλό για την ΕΑΜική αντιπροσωπεία . Τα φληναφήματα πάντως περί προδοσίας, είναι τουλάχιστον γελοία .
Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944, το ΕΑΜ μετά από παλινωδίες και υποχωρήσεις δέχτηκε να συμμετάσχει στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου . Ο Σβώλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών, ουσιαστικά όμως στα μέσα Οκτωβρίου όταν η Κυβέρνηση εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Με υφυπουργό οικονομικών τον καθηγητή Άγγελο Αγγελόπουλο ανέλαβαν τον δύσκολο ρόλο να αναστυλώσουν την διαλυμένη οικονομία. Ο εφιάλτης της πείνας του χειμώνα του 41-42 φαίνονταν πάλι πολύ πιθανός . Πρώτο οικονομικό μέτρο του Σβώλου ήταν να συνδέσει την πληθωρική δραχμή με την χρυσή λίρα . Έτσι η μία χρυσή λίρα απόκτησε αξία 2800 δραχμών και η ισοτιμία παλαιάς με νέας δραχμής ήταν 50δις δραχμές με μία δραχμή .Μία πολιτική που δεν απέδωσε όμως γιατί ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Ξενοφών Ζολώτας και οι μη ΕΑΜογενείς Υπουργοί δεν συμφωνούσαν με συμπληρωματικά μέτρα, όπως ήταν κεντρικός έλεγχος των τιμών και ειδική φορολόγηση στους πλουτίσαντες στην κατοχή(2) .Η ελπίδα και το χαμόγελο των ελεύθερων πλέον Ελλήνων γρήγορα εξελίχτηκε σε απογοήτευση .
Ο Σβώλος παρέμεινε ουσιαστικά Υπουργός 45 μέρες αφού παραιτήθηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου μαζί με τους άλλους ΕΑΜικούς υπουργούς πριν αρχίσουν τα τραγικά Δεκεμβριανά .
Στην διάρκεια των συγκρούσεων, ο Σβώλος κράτησε αποστάσεις διαβλέποντας ότι το ΕΑΜ κακώς σύρθηκε σε ένοπλη σύγκρουση και ότι θα βγει νικημένο. Στις 17 Δεκεμβρίου όπως γράφει ο ίδιος, πρότεινε στο ΕΑΜ να συμβιβαστεί με τις προτάσεις του Σκόμπυ .Δεν εισακούστηκε και δυστυχώς δικαιώθηκε . Η συμφωνία της Βάρκιζας προέβλεπε πολύ χειρότερους όρους . Ήταν το δεύτερο Βατερλό του ΕΑΜ . Η Αριστερά στο συνολό της και όχι μόνο το ΚΚΕ, βγήκε ταπεινωμένη λόγω έλλειψης πολιτικής διορατικότητας.
Το 1945 πέτυχε να ενώσει όλους τους Σοσιαλιστές σε ένα κόμμα . Στο Σοσιαλιστικό κόμμα –Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, αλλά δεν πήρε μέρος στις εκλογές του 46 ακολουθώντας την γραμμή του ΕΑΜ-ΚΚΕ και άλλων Πολιτικών . (Καφαντάρης , Καρτάλης ) Εκλέχτηκε Βουλευτής το 1950 με την Δημοκρατική Παράταξη(3) και το 1956 με την παράταξη που πλειοψήφησε ( Δημοκρατική Ένωση ) (4)
Τρεις μέρες μετά τις εκλογές στις 22 Φεβρουαρίου 1956 πέθανε αιφνιδιαστικά .
Την θέση του στο Πανεπιστήμιο την έχασε όταν ανέβηκε στο Βουνό και οριστικά το 1946
.
Σημειώσεις 1) η αντιπροσωπεία της ΠΕΕΑ και ΕΑΜ στον Λίβανο απαρτίζονταν από τους,
Αλ.Σβώλος , Αγγ. Αγγελόπουλος, Ν. Ασκούτσης για την ΠΕΕΑ. Στ. Σαράφης για τον ΕΛΑΣ
Μ. Πορφυρογένης, Δ. Στρατής για το ΕΑΜ. Πέτρος Ρούσος για το ΚΚΕ.
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Στο προηγούμενο αφιέρωμα για την ίδρυση της ΠΕΕΑ αναφερθήκαμε στον «Πρωθυπουργό του Βουνού» Αλέξανδρο Σβώλο χωρίς όμως να αναφερθούμε με λεπτομέρειες στην λαμπρή Ακαδημαϊκή και πολιτική σταδιοδρομία του. Είναι γεγονός ότι στον πολύ κόσμο τα πολιτικά στελέχη της ΠΕΕΑ αλλά και όσοι από αυτούς ανέλαβαν Υπουργεία στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου, δεν έχουν την πλατιά αναγνώριση που είχαν άλλα στελέχη με λιγότερη ίσως προσφορά.
Ο Αλέξανδρος Σβώλος μπορεί να μην είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αντίσταση από την αρχή , είχε όμως να επιδείξει δάφνες αγωνιστικής και Δημοκρατικής πορείας πριν τον πόλεμο .
Γεννήθηκε το 1892 στο Κρούσεβο της τότε Οθωμανικής Μακεδονίας ( σημερινή Βόρεια Μακεδονία ) από Βλάχους γονείς.
Σπούδασε Νομική στην Κωνσταντινούπολη (1911–1912) και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με δάσκαλο τον διαπρεπή Έλληνα συνταγματολόγο Νικόλαο Σαρίπολο. Το 1915, ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη διατριβή «Το δικαίωμα τού συνεταιρίζεσθαι και το δίκαιον των σωματείων».
Βλέπουμε ότι από τα νεανικά του χρόνια είχε στραφεί σε προοδευτικές ιδέες. Έγινε Υφηγητής στην Νομική Αθηνών το 1919 στην έδρα της Γενικής Πολιτειολογίας και εκλέχτηκε καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στην ίδια σχολή το 1929 διαδεχόμενος τον δασκαλό του. Στο Ακαδημαϊκό έτος 1934-35 εκλέχτηκε Κοσμήτορας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών .
Παρόλη όμως την αναγνώριση που είχε από την πλειοψηφία των συναδέλφων του, δεν κατόρθωσε να μακροημερεύσει στην Ακαδημαϊκή του καριέρα .
Οι απόψεις του σαν Συνταγματολόγου ενοχλούσαν την Δεξιά . Απολύθηκε από την Κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη το 1935 με την κατηγορία του φιλοβενιζελικού.
Κατηγορία ανυπόστατη αφού στο στόχαστρο της κριτικής του ήταν και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Βενιζέλος μάλιστα το 1932 είχε απειλήσει ότι θα καταργήσει την έδρα του Συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο, προκειμένου να ξεφορτωθεί τον Σοσιαλιστή Καθηγητή. Με την ευκαιρία της Βασιλικής παλινόρθωσης με το νόθο δημοψήφισμα του 35,επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο στις αρχές του 1936 με την «συντακτική πράξη 23/23/1936 περί αναδιορισμού όλων των δημοσίων υπαλλήλων».
Απολύθηκε ξανά από το φασιστικό καθεστώς Μεταξά τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς. Από το καθεστώς εκτοπίστηκε στην Ανάφη, Μήλο, Νάξο, Χαλκίδα. Επανήλθε στο Πανεπιστήμιο με απόφαση της κυβέρνησης Τσολάκογλου με τα μέτρα εξευμενισμού προς τους αντιπάλους του Βασιλομεταξικού καθεστώτος.
Στις 10 Μαρτίου του 44 ανέβηκε στην Βίνιανη και ηγήθηκε στην διευρυμένη Κυβέρνηση του Βουνού- ΠΕΕΑ.
Ο Αλ. Σβώλος ήταν ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ (1) που πήρε μέρος στην Συνδιάσκεψη του Λιβάνου .Εκεί μαζί με τους συντρόφους του βρέθηκε εγκλωβισμένος σε μία δίνη άσχημων εξελίξεων που είχαν προηγηθεί . Πρώτον , τα γεγονότα στον στρατό της Μέσης Ανατολής που είχαν σαν αποτέλεσμα να φυλακιστούν και εκτοπιστούν χιλιάδες Δημοκράτες αξιωματικοί και φαντάροι και δεύτερο, η απαράδεκτη εκτέλεση του στρατιωτικού διοικητή της ΕΚΚΑ συνταγματάρχη Ψαρού από φανατικό Ελασίτη .Το κλίμα για την ΕΑΜική αντιπροσωπεία ήταν κάτι παραπάνω από εχθρικό. Εξαναγκάστηκαν σε απολογητική και αμυντική στάση .
Αλλά και η απομόνωση που είχαν τα στελέχη του ΕΑΜ στον Λίβανο έπαιξε ρόλο στις υποχωρήσεις που έκαναν . Οι Άγγλοι και ο Παπανδρέου είχαν φροντίσει το συνέδριο να γίνει σε απομονωμένο ξενοδοχείο στο βουνό Ντουρ Σαουέρ κοντά στην Βηρυτό. Χωρίς καμία δυνατότητα επικοινωνίας με το ΕΑΜ στην Ελλάδα . Η αντιπροσωπεία του αναγκάστηκε να υποχωρήσει σε πολλές από τις θέσεις και αιτήματα τα οποία είχε σχεδιάσει να διεκδικήσει . Το βάρος της αποτυχίας για το ΕΑΜ το χρεώθηκαν κυρίως ο Σβώλος και ο Πορφυρογένης χωρίς να είναι αυτοί που καθόριζαν τα γεγονότα. Μάλιστα ο Πορφυρογένης απειλήθηκε στην επιστροφή του με Ανταρτοδικείο .
Ευθύνη ίσως είχε ο Πέτρος Ρούσος , ο μόνος που είχε συνάντηση με τον Σοβιετικό Πρέσβη . Άραγε δεν ενημερώθηκε ότι λίγες μέρες πριν ο Σοβιετικός Πρέσβης στο Λονδίνο Γιούσεφ, συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας Ήντεν για το θέμα του Λιβάνου ; Και αν ο Ρούσος ενημερώθηκε από τον Πρέσβη της Βηρυτού, γιατί δεν ενημέρωσε την ΕΑΜική αντιπροσωπεία ; Ούτε καν τον Πορφυρογένη που ήταν και αυτός στέλεχος του ΚΚΕ. Ερωτήματα που δεν θα βρουν ποτέ σίγουρη απάντηση. Βιβλία ολόκληρα έχουν γραφτεί για το Συνέδριο του Λιβάνου το οποίο δίκαια χαρακτηρίστηκε Βατερλό για την ΕΑΜική αντιπροσωπεία . Τα φληναφήματα πάντως περί προδοσίας, είναι τουλάχιστον γελοία .
Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944, το ΕΑΜ μετά από παλινωδίες και υποχωρήσεις δέχτηκε να συμμετάσχει στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου . Ο Σβώλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών, ουσιαστικά όμως στα μέσα Οκτωβρίου όταν η Κυβέρνηση εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Με υφυπουργό οικονομικών τον καθηγητή Άγγελο Αγγελόπουλο ανέλαβαν τον δύσκολο ρόλο να αναστυλώσουν την διαλυμένη οικονομία. Ο εφιάλτης της πείνας του χειμώνα του 41-42 φαίνονταν πάλι πολύ πιθανός . Πρώτο οικονομικό μέτρο του Σβώλου ήταν να συνδέσει την πληθωρική δραχμή με την χρυσή λίρα . Έτσι η μία χρυσή λίρα απόκτησε αξία 2800 δραχμών και η ισοτιμία παλαιάς με νέας δραχμής ήταν 50δις δραχμές με μία δραχμή .Μία πολιτική που δεν απέδωσε όμως γιατί ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Ξενοφών Ζολώτας και οι μη ΕΑΜογενείς Υπουργοί δεν συμφωνούσαν με συμπληρωματικά μέτρα, όπως ήταν κεντρικός έλεγχος των τιμών και ειδική φορολόγηση στους πλουτίσαντες στην κατοχή(2) .Η ελπίδα και το χαμόγελο των ελεύθερων πλέον Ελλήνων γρήγορα εξελίχτηκε σε απογοήτευση .
Ο Σβώλος παρέμεινε ουσιαστικά Υπουργός 45 μέρες αφού παραιτήθηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου μαζί με τους άλλους ΕΑΜικούς υπουργούς πριν αρχίσουν τα τραγικά Δεκεμβριανά .
Στην διάρκεια των συγκρούσεων, ο Σβώλος κράτησε αποστάσεις διαβλέποντας ότι το ΕΑΜ κακώς σύρθηκε σε ένοπλη σύγκρουση και ότι θα βγει νικημένο. Στις 17 Δεκεμβρίου όπως γράφει ο ίδιος, πρότεινε στο ΕΑΜ να συμβιβαστεί με τις προτάσεις του Σκόμπυ .Δεν εισακούστηκε και δυστυχώς δικαιώθηκε . Η συμφωνία της Βάρκιζας προέβλεπε πολύ χειρότερους όρους . Ήταν το δεύτερο Βατερλό του ΕΑΜ . Η Αριστερά στο συνολό της και όχι μόνο το ΚΚΕ, βγήκε ταπεινωμένη λόγω έλλειψης πολιτικής διορατικότητας.
Το 1945 πέτυχε να ενώσει όλους τους Σοσιαλιστές σε ένα κόμμα . Στο Σοσιαλιστικό κόμμα –Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, αλλά δεν πήρε μέρος στις εκλογές του 46 ακολουθώντας την γραμμή του ΕΑΜ-ΚΚΕ και άλλων Πολιτικών . (Καφαντάρης , Καρτάλης ) Εκλέχτηκε Βουλευτής το 1950 με την Δημοκρατική Παράταξη(3) και το 1956 με την παράταξη που πλειοψήφησε ( Δημοκρατική Ένωση ) (4)
Τρεις μέρες μετά τις εκλογές στις 22 Φεβρουαρίου 1956 πέθανε αιφνιδιαστικά .
Την θέση του στο Πανεπιστήμιο την έχασε όταν ανέβηκε στο Βουνό και οριστικά το 1946
.
Σημειώσεις 1) η αντιπροσωπεία της ΠΕΕΑ και ΕΑΜ στον Λίβανο απαρτίζονταν από τους,
Αλ.Σβώλος , Αγγ. Αγγελόπουλος, Ν. Ασκούτσης για την ΠΕΕΑ. Στ. Σαράφης για τον ΕΛΑΣ
Μ. Πορφυρογένης, Δ. Στρατής για το ΕΑΜ. Πέτρος Ρούσος για το ΚΚΕ.
Πηγές: Παν.Χάγκεν Φλά'ι'σερ, Ματζούφας, Ακρ. Καϊδατζής, Γ. Μαργαρίτης, Μ. Μαζάουερ, Χρ.Χατζηιωσήφ,Φ.Γρηγοριάδης,Λάζ. Αρσενίου, Γ.Λεονταρίτης. Τέντα Λατίφη,Αρθρογραφία Αλ. Σβώλου.
2) Υπάρχει ειδικό αφιέρωμα στην σελίδα μας με τον τίτλο « Για 50 κουτιά σαρδέλες» 15.1.20
3) Η Δημοκρατική Παράταξη ήταν συνασπισμός σοσιαλιστικών κομμάτων υποστηριζόμενος από το παράνομο τότε ΚΚΕ.
4) Η Δημοκρατική Ένωση που ήταν συνασπισμός Κεντροαριστερών κομμάτων, κέρδισε το 48,15% και η ΕΡΕ του Καραμανλή 47,38% . Με το λεγόμενο τριφασικό σύστημα την Κυβέρνηση πήρε η ΕΡΕ…..
2) Υπάρχει ειδικό αφιέρωμα στην σελίδα μας με τον τίτλο « Για 50 κουτιά σαρδέλες» 15.1.20
3) Η Δημοκρατική Παράταξη ήταν συνασπισμός σοσιαλιστικών κομμάτων υποστηριζόμενος από το παράνομο τότε ΚΚΕ.
4) Η Δημοκρατική Ένωση που ήταν συνασπισμός Κεντροαριστερών κομμάτων, κέρδισε το 48,15% και η ΕΡΕ του Καραμανλή 47,38% . Με το λεγόμενο τριφασικό σύστημα την Κυβέρνηση πήρε η ΕΡΕ…..
