19 λ. ·
ΛΕΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ 21
Κείμενο: Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Η Λέλα Καραγιάννη αναμφισβήτητα υπήρξε μια γνήσια ηρωίδα η οποία έδωσε την ζωή της για το αγαθό της ελευθερίας ,ανεξάρτητα αν από πουθενά δεν μπορούμε να μάθουμε τι είδους ελευθερία ευαγγελίζονταν μετά την αποχώρηση των Γερμανών κατακτητών .Στην συνέντευξη που έδωσε ο γιός της Γιώργος για το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ, δεν δίνει πληροφορίες για τις απόψεις της μητέρας του για την πολιτική και κοινωνική ζωή στην μετακατοχική Ελλάδα (1) Το γεγονός όμως ότι εκτελέστηκε από τους Γερμανούς λίγες εβδομάδες πριν την αποχωρησή τους την κατατάσσει δίκαια στο Ελληνικό Πάνθεο των ηρώων και ηρωίδων .
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η Λέλα Καραγιάννη υπήρξε το μεγάλο προπαγανδιστικό όπλο για την αστική τάξη της χώρας αφού στη πλειοψηφία τους οι κρατούντες έδειξαν αδιαφορία , αναβλητικότητα , και σε πάρα πολλές περιπτώσεις συνεργάστηκαν με τον κατακτητή .
Από το 1947 κιόλας η Ακαδημία Αθηνών την τίμησε με το Βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας και το Ελληνικό κράτος με πολλαπλές τιμές . Δρόμους, Πλατείες και άλλα. Τελευταία μάλιστα με το βαθμό Ταξίαρχου επί τιμή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.3883/2010». Παράλληλα η αστική μετακατοχική τάξη μη έχοντας να επιδείξει πολλές αντιστασιακές περγαμηνές φρόντισε να αξιοποιεί με όλους τους τρόπους την θυσία της .
Σε αντιδιαστολή μία άλλη ηρωίδα , νέα στην ηλικία, η δεκαεπτάχρονη Ηρώ Κωνσταντοπούλου μέλος της ΕΠΟΝ τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών μόλις το 1977. (2)
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο γυναίκες συνυπήρξαν στην φυλακή και η Καραγιάννη σαν μεγαλύτερη και με έντονο το μητρικό φίλτρο συμπεριφέρθηκε σαν μάνα προς την ΗΡΩ. Δεν ήταν κάτι αφύσικο για την Καραγιάννη αφού ήταν μάνα επτά παιδιών . Η Καραγιάννη ήταν από εκείνα τα άτομα για τα οποία η έννοια της φιλανθρωπίας και της αλληλεγγύης ήταν συνυφασμένη με την χριστιανική ηθική όπως μας πληροφορεί ο τέταρτος γιός της Βύρων Καραγιάννης σε άρθρο του ….
« Όλα άρχισαν απλά, αυθόρμητα απ’ τα βάθη της καρδιάς μας. Απ’ τις πρώτες ημέρες που πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα τα στρατεύματα κατοχής, άρχισε από μόνη της την πατριωτική της δράση και δημιούργησε ομάδα αντίστασης, η οποία αρχικά απετελείτο απ’ τα μέλη της οικογένειάς μας και μερικούς φίλους μας πατριώτες.
Βέβαια, στην αρχή δεν ήξερε τι να κάνει, ούτε είχε συγκεκριμένα σχέδια, πήγαινε ψαχουλευτά, την καθοδηγούσε η καρδιά της, που ήταν γεμάτη Ελλάδα, και γρήγορα βρήκε το δρόμο της, στην Αντίσταση. Στην αρχή ασχολήθηκε με την περίθαλψη και φυγάδευση των συμμάχων μας, με αυτούς που δεν τα κατάφεραν να φύγουν μαζί με το εκστρατευτικό σώμα και είχαν εγκλωβισθεί στην Ελλάδα…..
Έλεγε ότι ήταν χρέος και καθήκον ημών των Ελλήνων, να συντρέξουμε τους συμμάχους και συμπολεμιστές μας, που είχαν έλθει απ’ τα πέρατα της γης, για να μας βοηθήσουν…..Εν τω μεταξύ η δράση της μητέρας μπήκε σε άλλο δρόμο.. Βρήκε τον τρόπο να κατασκοπεύει τις κυριότερες υπηρεσίες του εχθρού. Οργάνωσε πιο καλά τα σχέδιά της, και χρειαζόταν ικανά στελέχη για να την βοηθήσουν. Μάζεψε γύρω της και άλλους ένθερμους πατριώτες. Έτσι η ομάδα της πλουτίστηκε με πολλά δυναμικά στελέχη και μεταβλήθηκε, μετά την στελέχωση αυτή, σε αντιστασιακή οργάνωση, την οποία η μητέρα ονόμασε «Μπουμπουλίνα» (απ’ το οικογενειακό όνομα της μητέρας της, η οποία λεγόταν Μπούμπουλη).»
Δεν υπάρχουν σοβαρά στοιχεία αν η Καραγιάννη είχε την καθοδήγηση κάποιων ειδικών στην παράνομη δράση και έτσι αβίαστα μπορούμε να πούμε ότι έβαλε τα γυαλιά στους περισσότερους αξιωματικούς του στρατού που περίμεναν τον Μεσσία για τους πει τι έπρεπε να κάνουν .
Σημειώνουμε ότι ο υπερτιμημένος Στρατάρχης Παπάγος μόλις στις 21 Μαΐου του 43 αποπειράθηκε να οργανώσει την Στρατιωτική Ιεραρχία προσκαλώντας και Γερμανόφιλους αξιωματικούς οι οποίοι όπως ήταν επόμενο τον πρόδωσαν. Δύο μήνες μετά οι Γερμανοί τον συνέλαβαν και τον έστειλαν όμηρο σε στρατόπεδο στρατιωτικών με τιμές που άρμοζαν σε στρατηγό. Ο Παπάγος είχε μαζί με άλλους έξι αξιωματικούς και την ορντινάτσα του σε αντίθεση με την Καραγιάννη που εκτελέστηκε ενώ την βάρυναν οι ίδιες κατηγορίες. Σύσταση αντιστασιακής οργάνωσης .
Η Καραγιάννη είχε συλληφθεί και τον Σεπτέμβριο του 1941 για πέντε μήνες αλλά τότε είχε καταφέρει να σωθεί . Ίσως έπαιξαν ρόλο τα λεφτά του πλούσιου Φαρμακέμπορου συζύγου . Δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο τότε να πληρώνονται Ιταλοί Δικαστές για να αθωώνουν κατηγορούμενους .
Την δεύτερη φορά την Καραγιάννη πρόδωσε έναν συνεργάτης των Ταγμάτων Ασφαλείας ο Γιώργος Ριζόπουλος, που της είχε προτείνει να την συνδέσει με τον αρχηγό του Βασίλειο Ντερτιλή (3) που προετοίμαζε με άλλες δεξιές "όψιμες αντιστασιακές" οργανώσεις την παλινόρθωση του προπολεμικού καθεστώτος.. Ήταν κάτι συνηθισμένο το 1944 για τους ανθρώπους του προπολεμικού Βασιλομεταξικού καθεστώτος
Ενόψει της απελευθέρωσης επέλεγαν διπλό ρόλο . Και με τους Γερμανούς και με τους Βρετανούς . Προετοίμαζαν το μετακατοχικό τους μέλλον .
Η Καραγιάννη δείχνοντας εντιμότητα και γενναιότητα δεν δέχτηκε . Πιάστηκε τον Ιούλιο του 44 και εκτελέστηκε στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944 μαζί με άλλους στο Χαϊδάρι. Πέθανε αλύγιστη και αγέρωχη .
Η στάση ζωής ,τα πολιτικά της φρονήματα και η αδιαμφισβήτητη γενναιότητα που έδειξε, την έκαναν πρότυπο για την δεξιά παράταξη αμέσως μετά την απελευθέρωση.
Στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη και Σταυροπούλου, στην Αθήνα, κοντά στην Πλατεία Αερικής υπάρχει το σπίτι Λέλας Καραγιάννη. Έχει αγορασθεί από τον Δήμο Αθηναίων και γλύτωσε την κατεδάφιση .
Μαρμάρινη προτομή της Λέλας Καραγιάννη τοποθετήθηκε στην οδό Τοσίτσα στα Εξάρχεια το 1963, έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή.
Προτομές της υπάρχουν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας .
Τιμήθηκε από το κράτος του ΙΣΡΑΗΛ με τον τιμητικό τίτλο του Δικαίου των Εθνών από το Γιαντ Βασσέμ), και φυσικά από την Βρετανία.
Μνημείο που αναφέρει το ονομά της υπάρχει και στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπο στο Χαϊδάρι που ήταν ο τόπος όπου εκτελέστηκε με δεκάδες άλλους πατριώτες , αλλά δυστυχώς ενώ έχει μεγάλη επισκεψιμότητα ιδιαίτερα από σχολεία , προβάλλεται μόνο ο περιβαλλοντικός ρόλος του .
Η Λέλα Καραγιάννη άξιζε όλες τις τιμές .
Πηγές : Αφήγηση Βύρωνα Καραγιάννη , Χανδρινός Ιάσων ,Σαμπατακάκης Θεόδωρος, Λυμπεράτος Μιχάλης, αφιερώματα εφημερίδων.
1) Ντοκιμαντέρ Βασίλη Λουλέ https://youtu.be/ienJtzW6VdA
2)Αφιέρωμα στην Κωνσταντοπούλου https://simea2016.blogspot.com/2020/09/blog-post.html
3) Ο Ντερτιλής ήταν πατέρας του γνωστού χουντικού αξιωματικού που δολοφόνησε έναν φοιτητή στα γεγονότα του Πολυτεχνείο.
Στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπου Χαϊδαρίου
Ο Χουντικός Ντερτιλής εν δράσει στο Πολυτεχνείο
