ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΖΕΡΤΑΣ
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Σαν σήμερα 26 Σεπτεμβρίου 1944 υπογράφηκε και τυπικά η γνωστή συμφωνία της Καζέρτας που έδινε και επίσημα το δικαίωμα σε έναν Άγγλο στρατηγό να αποφασίζει για τις τύχες της Ελλάδας .
Είχαν προηγηθεί αλυσιδωτά μία σειρά γεγονότων που δεν ήταν άσχετα με την σημαδιακή ημέρα.
Στις 2 Σεπτεμβρίου έξι προσωπικότητες του ΕΑΜ ορκίστηκαν υπουργοί της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου . Η ορκωμοσία έγινε στο Κάϊρο ενώπιον του τότε διαδόχου του Βασιλικού θρόνου Παύλου . Αντίφαση 1η : Ενώ το ΕΑΜ δεν αποδέχονταν την βασιλεία πριν γίνει δημοψήφισμα στην ελεύθερη μετακατοχική Ελλάδα, δέχτηκε να ορκιστούν οι υπουργοί του ενώπιον εκπροσώπου του βασιλικού οίκου.
Στις 13 Σεπτεμβρίου ο Βρετανός Αρχιστράτηγος Χένρι Ουΐλσον ενημέρωσε τον Έλληνα Πρωθυπουργό ότι είχε διορίσει τον Στρατηγό Σκόμπι να διευθύνει τις τύχες των Ελλήνων Ανταρτών .Αντίφαση 2η: Δεν είχαν καν ερωτηθεί στην Ελλάδα οι ενδιαφερόμενοι.
Ο Παπανδρέου τηλεγράφησε στους Σαράφη και Ζέρβα στην κατεχόμενη Ελλάδα και τους ενημέρωσε ότι όλοι οι υπουργοί του …. και του ΕΑΜ συμφώνησαν .
Στις 18 Σεπτεμβρίου ο Σαράφης με τον νομικό σύμβουλο του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ Κων. Δεσποτόπουλο έφτασαν στην Καζέρτα της Ιταλίας και βρέθηκαν μπροστά σε προαποφασισμένες καταστάσεις . Σε επικοινωνία του Σαράφη με τον ΓΓ του ΚΚΕ Γιώργη Σιάντο και τον Υπουργό Στρατιωτικών της κυβέρνησης του βουνού στρατηγού Μάντακα αν έπρεπε να δεχτεί την συμφωνία δόθηκε καταφατική απάντηση .
Ήταν ο τελευταίος κόμπος στα δεσμά που δέχτηκε η ηγεσία του ΕΑΜ στο όνομα της Εθνικής Ενότητας .
Στην Ιταλία είχε μεταφερθεί από το Κάϊρο από τις 7 Σεπτεμβρίου όλη η Ελληνική κυβέρνηση και είχε εγκατασταθεί στην κωμόπολη ΚΑΒΑ ΝΤΕ ΤΙΡΕΝΙ που βρίσκονταν κοντά στην ΚΑΖΕΡΤΑ .(περιοχή Νάπολης)
Ελληνική κυβέρνηση βέβαια κατ’επίφαση, αφού ο Παπανδρέου ήταν απλά μια μαριονέτα στα σχέδια των Άγγλων . Ο Παπανδρέου ζούσε το ονειρό του ότι θα είναι ο πρώτος μετακατοχικός Πρωθυπουργός της ελεύθερης Ελλάδας , οι υπουργοί του ΕΑΜ εγκλωβισμένοι στις αντιφατικές συμφωνίες της συμφωνίας του Λιβάνου και ο Σαράφης υποχρεωμένος να υπακούσει στις συμφωνίες όπως οφείλουν να κάνουν οι στρατιωτικοί στην πολιτική ηγεσία τους .
Ένα σύννεφο αβεβαιότητας κυριαρχούσε στην Ελληνική Κυβέρνηση και όχι μόνο στις γραμμές των Εαμικών υπουργών. Δεν γνώριζαν την μυστική συμφωνία που είχε επιτευχθεί στην Λισσαβώνα μεταξύ Άγγλων και Γερμανών(1) να αφεθούν οι Γερμανοί απερίσπαστοι στην υποχωρησή τους από την Βόρειο Ελλάδα και να παραδώσουν στους Άγγλους την Θεσσαλονίκη πριν προλάβει να μπει ο ΕΛΑΣ στην πόλη.
Ο Τσώρτσιλ είχε ενημερώσει τον υπουργό του επί των εξωτερικών ΙΝΤΕΝ, λίγους μήνες πριν σχετικά « Η Ελληνική κυβέρνηση δεν γνωρίζει το παραμικρό για το σχέδιο και δεν πρέπει με τίποτα να το μάθει «
Ο Γιώργος Σεφέρης που έζησε από κοντά τις εξελίξεις λόγω της διπλωματικής του ιδιότητας και είχε ακολουθήσει την Ελληνική κυβέρνηση στην Ιταλία, περιγράφει με τον πιο παραστατικό τρόπο την νεφελώδη κατάσταση.
« Μας έχουν απομονωμένους, Νέα δεν υπάρχουν, δεν έχουμε εφημερίδες , μας έχουν πάρει και το ράδιο…Κλειστοί χωρίς επαφές. χωρίς πληροφορίες.Ο στρατηγός βάφτισε την Cave deiTirreni ,Φάκα dei Greci( προφανώς εννοεί τον στρατηγό Σαράφη)
« Παραπάνω είναι τα σύννεφα της ρητορείας του Παπανδρέου και παραπάνω ο ΔΙΑΣ ( Τσώρτσιλ) με το πούρο του που κάνει δώρα η απειλεί με αστραπόβροντα «
Είχε προηγηθεί τρεις μέρες πριν την συμφωνία, ενημέρωση των Σοβιετικών προς τους Άγγλους, ότι ο Κόκκινος στρατός που είχε ελευθερώσει την Βουλγαρία δεν θα περνούσε τα Ελληνικά σύνορα . Οι Σοβιετικοί αναγνώριζαν τον Ελλαδικό χώρο αποκλειστικής Βρετανικής επιρροής .
Η σύσκεψη στην ΚΑΖΕΡΤΑ μεταξύ των εμπλεκομένων άρχισε στις 23 Σεπτεμβρίου . Συμμετείχαν από πλευράς Αγγλίας ο Υπουργός Μέσης Ανατολής Χάρολντ Μακ Μίλαν , ο Αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων Μέσης Ανατολής Χένρι Ουϊλσον και ο Στρατηγός Σκόμπι . Από Ελληνικής πλευράς συμμετείχαν ο Παπανδρέου , οι Εαμικοί Υπουργοί Ζεύγος, Σβώλος, και οι Θεμιστοκλής Τσάτσος και Χρήστος Σγουρίτσας . Παραβρέθηκαν και οι στρατηγοί ΣΑΡΑΦΗΣ και ΖΕΡΒΑΣ.
Το μόνο που κατάφερε η Εαμική πλευρά ήταν να απαλειφθεί το άρθρο που προέβλεπε ότι τις αποφάσεις στην ελεύθερη Ελλάδα για την διατήρηση της τάξης θα την είχε ο Σκόμπι . Ο Παπανδρέου δουλικά συμφωνούσε με τους Άγγλους αλλά με παρέμβαση και του Τσάτσου που υιοθέτησε την άποψη του ΕΑΜ, η ταπεινωτική για την Ελλάδα διάταξη αποσύρθηκε .
Στην συμφωνία προβλέπονταν ότι τα Τάγματα Ασφαλείας θα αντιμετωπίζονταν σαν δυνάμεις του εχθρού αν δεν παρέδιδαν τα όπλα αλλά μία αντιφατική απόφαση του ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ την επόμενη μέρα της συμφωνίας, ήταν να διορίσει στρατιωτικό διοικητή Αττικοβοιωτίας τον Σπηλιωτόπουλο ο οποίος σαν αξιωματικός της δοσίλογης κυβέρνησης Ράλλη, όλο το καλοκαίρι εξόπλιζε με Γερμανικά και Αγγλικά όπλα την φιλοβασιλική οργάνωση Χ με σκοπούς που φανερώθηκαν λίγους μήνες αργότερα στα Δεκεμβριανά .
Την συμφωνία της Καζέρτας την δέχτηκαν αμήχανα στις τάξεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και μόνο η Κομματική Οργάνωση του ΚΚΕ στην Αθήνα την κατάγγειλε μοιράζοντας 100 χιλιάδες προκηρύξεις τις οποίες όμως υποχρεώθηκε από την ηγεσία του ΚΚΕ να τις αποσύρει .
Ο Σκόμπι ερχόμενος στην Ελλάδα βέβαια δεν συμπεριφέρθηκε σύμφωνα με την συμφωνία . Υπάκουσε στην διαταγή του Τσώρτσιλ που έλεγε « Δράσε σαν σε κατεχόμενη χώρα «
Το πώς και γιατί ξεκίνησαν τα Δεκεμβριανά δύο μήνες αργότερα είναι λεπτομέρειες . Ο κύβος είχε ριχτεί στην ΚΑΖΕΡΤΑ και ήταν πολύ βαρύς για την Ελλάδα και την Εαμική εποποιία .Ο αγνός αγώνας εκατοντάδων χιλιάδων Εαμιτών που πήραν μέρος με τον έναν η άλλο τρόπο στην απελευθερωτική προσπάθεια ,χαρίστηκε στα σχέδια και τις συμφωνίες των συμμάχων .
Σημείωση 1) Η Συμφωνία της Λισσαβώνας επιβεβαιώθηκε αρκετά χρόνια μετά από τον υπουργό πολέμου του Χίτλερ, Άλμπερτ Σπέερ στον δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο.
Πηγές: Χάγκεν Φλάϊσερ, Γιώργος Μαργαρίτης ,Βασιλική Λάζου, Κομνηνός Πυρομάγλου ,Φοίβος Οικονομίδης, Φοίβος Γρηγοριάδης, Γιάννης Μπαζός, Νίκος Παπαγεωργάκης, ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Αυτούσια η συμφωνία στην πρώτη φωτογραφία . Χρειάζεται να μεγεθυνθεί για να διαβαστεί .
Αν σας άρεσε το αφιέρωμα ,δηλώστε ακόλουθοι της σελίδας για να ενημερώνεστε για κάθε νέα ανάρτηση καθώς και για την δραστηριότητα του συλλόγου.
Το ξενοδοχείο VITTORIO έδρα της Ελληνικής Κυβέρνησης
