ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΑΡΙΑΣ
Ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ για τον Δεκέμβρη του 44
Του Αποστόλου Κ.Αποστολάκη
“Τα Δεκεμβριανά δεν
ήταν αντίδραση των κομμουνιστών(…) Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας
που βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα από σφαίρες που
ρίξαν δοσίλογοι και φασίστες φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης. Και όλα
αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη στήριξη του νεαρού τότε κράτους
είχανε έναν εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας. Εκατομμύρια ελληνικά
παιδιά που πίστεψαν στην απελευθέρωση αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον
ίδιο χωροφύλακα, στον ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα πρόσωπα που αντιμετώπιζαν
πριν λίγο κιόλας χρόνο, όταν ακόμα υπήρχαν Γερμανοί. Ξανάρθαν τα φαντάσματα κι
άρχισαν να πλαστογραφούν την Ελληνική Ιστορία. Και τα παιδιά που πολέμησαν κι
ονειρεύτηκαν γίνανε παιδιά της γαλαρίας, όσα δεν διώχτηκαν και δεν
εξαφανίστηκαν στις φυλακές και στα ξερονήσια του Αιγαίου. Και θέλησαν πριν
αποκλειστούν στην γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία
φορά… Κι ύστερα να σωπάσουν-
Τα παιδιά της γαλαρίας σήμερα έχουνε άσπρα μαλλιά. Όσα απόμειναν ξέχασαν τα όνειρά τους, έχουν συμβιβαστεί οριστικά με ότι ορίζει τη μοίρα τους, έξω απ’ αυτούς. Μονάχα μερικοί, μέσα σ’ αυτούς κι εγώ, με πείσμα κι επιμονή θυμούνται και εννοούν να θυμίζουν σαράντα χρόνια τώρα (σαράντα χρόνια τα περιέχω μέσα μου και τα δουλεύω για να πω κάποια φορά)…”.
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ στο Περιοδικό ΤΕΤΑΡΤΟ 1985
Αλλά ο Μάνος έζησε και ο ίδιος την τρομοκρατία της Εθνικοφροσύνης μετά την συμφωνία της Βάρκιζας. Οι καλλιτέχνες που ανήκαν στο ΕΑΜ είχαν νέα καθήκοντα τώρα . Έπρεπε να προσπαθήσουν να ανατρέψουν την βαρβαρότητα της δεξιάς που κυριαρχούσε στην επαρχία. Ριψοκίνδυνο έργο για θαρραλέους όπως αποδείχτηκε η περιοδεία των Ενωμένων Καλλιτεχνών η οποία είχε χαρακτηριστεί από τους πιο συγκρατημένους ως «αποστολή αυτοκτονίας». Στην Λάρισα όμως που η συμμορία του Σούρλα έσπερνε τον τρόμο, υπήρχε ακόμα κόσμος που ψυχωμένος αψηφούσε τον φόβο.
Ο σκηνοθέτης Γιώργος Σεβαστίκογλου θυμάται τις λεπτομέρειες αυτής της περιοδείας:
«Ξεκινήσαμε μ’ ένα ερείπιο υπεραστικό λεωφορείο. Μαζί μας και ο Μάνος. Πρώτος σταθμός η Λάρισα. Κάναμε έναρξη με το «Μακρινό δρόμο», έργο σοβιετικό, που έχει για ήρωες κομσομόλους. Στο θέατρο δεν έπεφτε καρφίτσα. Κοινό ενθουσιώδες. Τέλειωσε η παράσταση και ξεκινήσαμε για το ξενοδοχείο. Ξαφνικά, από μια γωνιά του δρόμου ορμούν καταπάνω μας φαντάροι, με λυμένους ζωστήρες, κι αρχίζουν να μας χτυπούν. Αναμπουμπούλα, φωνές, κακό. Η γειτονιά έρημη, περασμένα μεσάνυχτα. Μόνη ανοιχτή και μισοφωτισμένη η εξώπορτα ενός «σπιτιού». Οι κοπέλες του θιάσου προλαβαίνουν και κρύβονται, ώσπου να περάσει ο κίνδυνος. Το κυνηγητό συνεχιζόταν, ο Μάνος είχε αγκαλιάσει μια κολώνα ηλεκτρικού και φώναζε «Μη βαράτε, βρε!»
Σ.Σ. Ο Χατζηδάκις δίνει την δική του
εκδοχή για το γεγονός ελαφρά διαφοροποιημένη . Έχει πει ότι υπήρχε και άλλη
εκδήλωση από την ΕΠΟΝ με μουσικό περιεχόμενο την οποία διέλυσαν οι παρακρατικοί
πριν καν ξεκινήσει.
Συνεντεύξεις
Μάνου Χατζηδάκη στο Περιοδικό ΤΕΤΑΡΤΟ και στην Μαρία ΡΕΖΑΝ ΕΡΑ,Γιωργος
Σεβαστίκογλου , Άλκη Ζέη , Αλέξη Βάκης και Ιάσονας Χανδρινός (
συλλογικό άρθρο), Λάζαρος Αρσενίου
2ος αριστερά ο Μάνος ,στο κέντρο η Αλέκα Πα'ι'ζη
