https://www.facebook.com/simea2016/posts/898683913806850
Ο ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΑΛΜΥΡΟΣ
" Η προσφορά προς την πατρίδα δεν είναι κατάθεση σε τράπεζα για να ζητάμε τόκους "
Στην μνήμη της Τούλας Χασάπη (1)
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Έχει χαραχθεί βαθιά στην μνήμη του Έλληνα ότι ο πρώτος που συνέβαλε στην ιδέα της ένοπλης αντίστασης ήταν ο Άρης Βελουχιώτης . ότι αυτός πρώτος βγήκε στο βουνό , αυτός πρώτος οργάνωσε αντάρτικο . Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική αν εξετάσουμε με συνέπεια τα ιστορικά γεγονότα παίρνοντας υπόψη βέβαια τις χρονολογίες οι οποίες δεν επιδέχονται παρερμηνείες..
Η αλήθεια είναι ότι ο Άρης μάθαινε ότι είχαν γίνει κινήσεις σε κάποια μέρη της Ελλάδας και πίεζε την ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να επισπεύσουν την οργάνωσης ένοπλης αντίστασης, καθοδηγούμενης όμως από το κέντρο για καλύτερα αποτελέσματα .
Πρωτοπόρους στην ένοπλη αντίσταση συναντάμε στην Μακεδονία ήδη από το καλοκαίρι του 41 με πρόωρες όμως κινήσεις που δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα πέρα από το γεγονός των σκληρών αντιποίνων από τους Γερμανούς και Βούλγαρους.
Ο Αλμυρός ήταν μία τέτοια περίπτωση πρωτοπορίας αφού ένοπλο αντάρτικο οργανώθηκε πριν αποφασιστεί η δημιουργία τους ΕΛΑΣ και πριν γίνει γνωστό το όνομα –θρύλος του Άρη Βελουχιώτη .
Από τον Ιούνιο κιόλας του 41 είχε σχηματιστεί αντιστασιακή οργάνωση με πρωτοβουλία του Σούλα Τσαμανή (1)ο οποίος είχε σταλεί από την Αθήνα με εντολή του παράνομου ΚΚΕ . Γρήγορα ο Τσαμανής συγκέντρωσε γνωστούς Κομουνιστές του Αλμυρού και άρχισαν να σχεδιάζουν τις πρώτες ενέργειες που έπρεπε να κάνουν . Ούτε λόγος βέβαια για ΕΑΜ το οποίο ιδρύθηκε αργότερα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941. Είχε ιδρυθεί βέβαια στην Αθήνα το Εργατικό ΕΑΜ στις 16 Ιουλίου από διάφορες συνδικαλιστικές οργανώσεις, αλλά αυτό αφορούσε περιοχές όπου υπήρχαν συγκεντρωμένες εργατικές δυνάμεις .
Ο Αλμυρός ήταν γεωργοκτηνοτροφική περιοχή και δεν ξεκίνησε έτσι την αντίσταση. Η περιοχή είχε μία μεγάλη δεξαμενή από διωκόμενους Κομουνιστές και άλλους προοδευτικούς των οποίων τα ονόματα είχαν δοθεί στους Ιταλούς από κάποιον υπασπιστή της Χωροφυλακής . Είχαν ειδοποιηθεί όμως από έναν πατριώτη χωροφύλακα και δεν συνελήφθη κανένας. Ο Υπενωμοτάρχης Σκαμπαρδώνης μάλιστα παρέδωσε στους διωκόμενος λίγα όπλα . Πρώτος υπεύθυνος του ΕΑΜ Αλμυρού ανέλαβε ο Απόστολος Παπανάτσιος.
Την οργάνωση ένοπλου αντάρτικου την ανέλαβε ο Δημήτρης Τσαρδάκας ο οποίος γρήγορα κατάφερε να σχηματίσει ομάδα με τον φτωχό οπλισμό . Πρώτη δουλειά τους ήταν να κάνουν χαρτοπόλεμο όπως έλεγε στους αγρότες και κτηνοτρόφους ο Τσαρδάκας . Είχαν γράψει προκηρύξεις στην γραφομηχανή του συμβολαιογράφου Γιώργου Δεληστάθη (2)και τις μοίραζαν με στόχο να μυήσουν όσο γίνεται περισσότερους .
Η Αλμυριώτικη αντάρτικη ομάδα ανέλαβε και την αποστολή περισυλλογής και απόκρυψης Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών που έμειναν ξεκομμένοι στην περιοχή.
Ένα γεγονός που συνετέλεσε στην γρήγορη ανταπόκριση των Αλμυριωτών στον αγώνα του ΕΑΜ, ήταν η εμφάνιση της προδοτικής Βλάχικης λεγεώνας η οποία κάτω από την καθοδήγηση των Ιταλικών αρχών και με στόχο δημιουργίας Βλάχικου ζητήματος(4), έκανε την παρουσία της πολύ έντονη στα αμόρφωτα και καιροσκοπικά στοιχεία της περιοχής. Τα πατριωτικά αντανακλαστικά των κατοίκων της περιοχής έστρεψαν τον κόσμο να δει με συμπάθεια τον αγώνα του ΕΑΜ.
Τον Απρίλιο του 1942 η αντάρτικη ομάδα συγκρούστηκε με ομάδα Ιταλών και Βλάχων λεγεωνάριων και τραυμάτισαν έναν Ιταλό . Σε αντίποινα οι Ιταλοί συνέλαβαν αρκετούς Αλμυριώτες και απειλούσαν με εκτελέσεις αν δεν παραδοθούν οι αντάρτες . Κάποιοι με τον αρχηγό τους τον Τσαρδάκα και τον μεγάλο του γιο του Κώστα επίσης αντάρτη παραδόθηκαν προκειμένου να σωθούν οι συγγενείς τους. Οι Ιταλοί όμως δεν κράτησαν τον λόγο τους .Τους έστειλαν στο Ιταλικό στρατοδικείο της Αθήνας το οποίο τους καταδίκασε σε θάνατο . Κάποιοι εκτελέστηκαν στην Αθήνα και κάποιοι στην Χαλκίδα (σύνολο επτά ) . Άλλους έντεκα εκτέλεσαν για αντίποινα στις 29- 4- 1942.έξω από τον Αλμυρό
Τον μικρό γιό του Τσαρδάκα τον Λένιν, τον βασάνισαν μέχρι θανάτου μέσα στην Ιταλική Καραμπιναρία .
Όλα αυτά τα γεγονότα ήταν αποτέλεσμα της πρώτης ένοπλης αντιστασιακής πράξης στην Θεσσαλία . Ένα μήνα περίπου μετά ο ΕΛΑΣ Ολύμπου εκτέλεσε στο Συκούριο Λάρισας έναν επίσης Λεγεωνάριο στις 12 Μαΐου του 1942.
Ο Αλμυρός υπήρξε και πρωτοπόρος σε ανάδειξη στελεχών της Εαμικής αντίστασης . Θα μπορούσαμε να γράψουμε δεκάδες ονόματα . Θα αρκεστούμε να αναφέρουμε μερικά σημειώνοντας ότι την ίδια αξία έχει και η προσφορά όλων των ανώνυμων αγωνιστών της Αντίστασης .
Ο Θανάσης Κουφοδήμος ( Πέτρος Πηλιορείτης) καπετάνιος του 54ου Συντάγματος από τον Αλμυρό ξεκίνησε . Ο Βασίλης Τσανάκας Καπετάνιος του 1ου Τάγματος με έδρα την Ανάβρα ,Ο Ρίζος Μετσοβίτης μετέπειτα Δήμαρχος Αλμυρού , τα αδέλφια Κακασή , ο Γιάννης εξελίχτηκε σε καπετάνιο σε μονάδα στην Εύβοια, η αδελφή του Κατίνα του πιάστηκε μετά από προδοσία και στάλθηκε όμηρος σε στρατόπεδα της Γερμανίας. Ο Στάθης Καραγιώργης δημοσιογράφος σε αντιστασιακές εφημερίδες, ο φαρμακοποιός Μήτσος Κούτρας, τα αδέλφια Ματίκα ,τα αδέλφια Καρατσώκη,ο δικηγόρος Γιώργος Τρικαλινός ανώτερο στέλεχος του ΚΚΕ , ο Μήτσος Κολοβός αξιωματικός του ΕΛΑΣ , ο Γιώργος Δεληστάθης , ο Θανάσης Τουρναβίτης, ο Γιάννης Μπάρδας και δεκάδες άλλοι .
Βαρύς ήταν όμως και ο φόρος αίματος που πλήρωσε η περιοχή του Αλμυρού . Δεκάδες οι εκτελεσμένοι και οι σκοτωμένοι σε διάφορες μάχες . Έντεκα (11) ακόμα εκτελέστηκαν σαν αντίποινα στο Κούρνοβο στις 31-5-43, τριάντα πέντε (35) εκτελέστηκαν σαν αντίποινα από τους Ιταλούς μετά την Μάχη του Αλμυρού τον Αύγουστο . Τις ίδιες μέρες σκοτώθηκαν σε μάχες και σε βομβαρδισμούς άλλοι τριανταδύο (32) οι περισσότεροι άμαχοι . Άλλοι εκτελέστηκαν σε άλλα μέρη της Θεσσαλίας . Μεζούρλο . Ορφανά κλπ
Πολλοί από τους πρωταγωνιστές της Αλμυριώτικης αντίστασης αναγκάστηκαν να πάρουν ξανά τον δρόμο για το βουνό μετά τις διώξεις που υπέστησαν από τους δοσίλογους της περιοχής στα χρόνια της λευκής τρομοκρατίας πριν την έναρξη του εμφυλίου.
ΥΓ: Το αφιέρωμα για την Αλμυριώτικη πρωτοπορία σε τίποτα δεν μειώνει την αξία και την προσφορά του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ . Δεν είναι τυχαίο που το όνομα του Άρη κουβεντιάζεται σαν θρύλος ,δεν είναι τυχαίο που οι απλοί άνθρωποι του αποδίδουν τόσα κατορθώματα .
Σημειώσεις :
1) 1) Η Τούλα Χασάπη φοίτησε στην Σχολή ΕΠΟΝιτών του Εφεδρικού ΕΛΑΣ που λειτουργούσε στο ΤΣΟΥΡΝΑΤ . Πέρασε πολλά στην ζωή της . Διώξεις , εξορίες κλπ . Ευτύχησε να παντρευτεί αργότερο τον σπουδαίο ζωγράφο και αγωνιστή της Αριστεράς Παλαιολόγο Θεολόγου
2) Ο Τσαμανής είχε τραγικό τέλος μαζί με την γυναίκα του Κούλα Δεναξά. Πέθαναν αγκαλιασμένοι στο φοβερό πέρασμα της Νιάλας τον Απρίλη του 1947 με την θερμοκρασία -25 C
3)Ο Δεληστάθης φοίτησε την σχολή αξιωματικών του ΕΛΑΣ και ανέλαβε διοικητής λόχου στο 52ο Σύνταγμα και αργότερα ανακριτής στην 13η Μεραρχία Ρούμελης
4)Άρθρο για την Λεγεώνα των Βλάχων υπάρχει στο BLOG
Πηγές : Νίτσα Κολιού , Λάζαρος Αρσενίου , Νίκος Τζαφλέρης ,Σταύρος Παπαγιάννης, Θανάσης Τσαμπίρας ,Μητροπολίτης Ιωακείμ, Θανάσης Βογιατζής,έκδοση του Πορφυρογένειου Ιδρύματος Αγριάς
Η Τούλα Χασάπη με τον άντρα της Παλαιολόγο Θεολόγου γνωστότατο ζωγράφο
Ο Σούλας Τσαμανής
Η Κατίνα Κακασή στάλθηκε όμηρος στα Γερμανικά στρατόπεδα
Μήτσος Τσαρδάκας εκτελέστηκε στην Αθήνα
Λένιν Τσαρδάκας πέθανε από τα βασανιστήρια
Γιώργης Τρικαλινός
Γιάννης Μπάρδας
