1944-2024 ΟΓΔΟΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΒΟΛΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Λίγο πριν την χαραυγή
Από σήμερα στην σελίδα μας ξεκινάμε μία σειρά αφιερωμάτων για την απελευθέρωση του Βόλου με σκοπό ο ΣΙΜΕΑ να τιμήσει με τον τρόπο του όσους επώνυμους και ανώνυμους εργάστηκαν για την λευτεριά της πατρίδας μας και αντιτάχτηκαν στον φασισμό ζητώντας παράλληλα μία κοινωνία δικαιότερη
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Όλο τον Σεπτέμβριο οι Γερμανοί προετοίμαζαν τον τρόπο αποχώρησης από την Ελλάδα
προκειμένου να εξέλθουν έγκαιρα από τα Βαλκάνια πριν τους κόψει τον δρόμο ο
Σοβιετικός κόκκινος στρατός που προήλαυνε με ορμή προς την Γερμανία.
Στις 9 Σεπτεμβρίου ο κόκκινος στρατός είχε ελευθερώσει την Βουλγαρία .Είχε προηγηθεί η απελευθέρωση της Ρουμανίας.
Στο δυτικό μέτωπο Αμερικανοί , Βρετανοί , Καναδοί , Γάλλοι, είχαν ελευθερώσει την Γαλλία και τις κάτω χώρες .
Στις 24 Σεπτεμβρίου αντάρτες του 11ου λόχου του 54ου Συντάγματος ΕΛΑΣ έδωσαν μάχη για να καταλάβουν φυλάκιο των Γερμανών στην θέση Πιλάφ Τεπέ ανάμεσα στην Κάπουρνα και στον δρόμο Βόλου Λάρισας . Οι Γερμανοί ήθελαν το φυλάκιο για να ελέγχουν την διαφυγή που προετοίμαζαν προς Λάρισα .Το φυλάκιο πάρθηκε αλλά εκεί σκοτώθηκε ο διοικητής του λόχου, Αντώνης Τσακανίκας μόνιμος ανθυπολαχαγός του στρατού από τους λίγους που προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ .
Το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου άρχισαν να καταφθάνουν στον Βόλο πλοία με γερμανικό στρατό από τα νησιά του Αιγαίου.
Στις 5 Οκτωβρίου οι Γερμανοί που εκκένωναν το
Πλιασίδι (1)εμποδίστηκαν από δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Πορταριά . Σε αντίποινα
έκαψαν αρκετά σπίτια
Στις 12 Οκτωβρίου οι Γερμανοί
άρχισαν προετοιμασίες να
αποχωρήσουν συντεταγμένα από τον Βόλο προς την Λάρισα . Είχαν προηγηθεί άκαρπες
ουσιαστικά προσπάθειες με μεσολαβητή τον Ερυθρό Σταυρό για ειρηνική παράδοση
των Γερμανών προκειμένου να μην γίνουν καταστροφές στις υποδομές της πόλης.
2,5 χιλ. Γερμανοί με αυτοκίνητα ,άμαξες ,χειράμαξες , ζώα προσπάθησαν να σπάσουν τον κλοιό που είχε στήσει το 54ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ στον Κάκκαβο . Δεν μπόρεσαν και επέστρεψαν στον Βόλο .
Στις 13-10-44 συμμαχικά πολεμικά αεροπλάνα βομβάρδισαν το λιμάνι του Βόλου όπου είχαν συγκεντρωθεί πολλά Γερμανικά πλοία τα οποία έφερναν τον αποχωρούντα στρατό τους από τα νησιά . Συγκεκριμένα η 25η Μοίρα της S.A.A.F. (Πολεμική Αεροπορία της Νοτίου Αφρικής) με δέκα βομβαρδιστικά τύπου Ventura και τρία συνοδευτικά Spitfires απογειώθηκε από το Μπρίτιζι της Ιταλίας . Το κάθε αεροπλάνο, είχε φορτωμένη μία τεράστια βόμβα των 1,200 κιλών.
Σε αντίθεση με τον βομβαρδισμό του Πειραιά από την Αμερικανική και Βρετανική αεροπορία στις 27 Ιανουαρίου του 44, στον Βόλο δεν είχαμε παράπλευρες. απώλειες(2).
Η RAF-SA προκειμένου να αποφύγει νέα τραγωδία, είχε ζητήσει βοήθεια από το τοπικό ΕΑΜ το οποίο με δύο Επονίτες και ένα ποδήλατο μέτρησαν ακριβώς την απόσταση από του Παπαστράτου μέχρι την αρχή της Αργοναυτών. Υπολόγισαν πόση απόσταση διανύει κάθε περιστροφή της ρόδας του ποδηλάτου (3).Μέτρησαν πόσες περιστροφές και έβγαλαν ακριβή απόσταση.
Από την Πορταριά ο Ελληνοαμερικανός στρατιωτικός σύνδεσμος Νίκος Δουνδουλάκης έδινε τις ακριβείς συντεταγμένες στα αεροπλάνα, τα οποία πετώντας πολύ χαμηλά, βομβάρδισαν μόνο Γερμανικά πλοία στο λιμάνι στο σημείο που βρίσκεται ανάμεσα στην κεντρική προβλήτα και στο σιλό μπροστά από το σημερινό Δημαρχείο . Οι όποιες μικρές καταστροφές έγιναν στην παραλία, ήταν από τα θραύσματα των βομβαρδισμένων πλοίων και το ωστικό κύμα που προκάλεσε η ανατίναξη πλοίου φορτωμένου με πυρομαχικά.
Οι φωτογραφίες του Νίκου Στουρνάρα δείχνουν το αποτέλεσμα
Θα περνούσε ακόμα μία εβδομάδα για να γίνει ο Βόλος πραγματικά ελεύθερος .
Η συνέχεια προσεχώς
Η κεντρική προβλήτα
Το ξενοδοχείο Αίγλη υπάρχει και σήμερα
Περισσότερες φωτογραφίες στις σελίδες μας
Σημειώσεις .1) Για τους μη Βολιώτες αναγνώστες : Το Πλιασίδι είναι η υψηλότερη κορυφή του Πηλίου όπου οι Γερμανοί είχαν εγκαταστήσει παρατηρητήριο για να ελέγχουν την κίνηση στο Αιγαίο. Το υπόλοιπο Πήλιο όπως και όλη τη Θεσσαλία το επιτηρούσαν οι Ιταλοί μέχρι την παραδοσή τους τον Σεπτέμβριο του 43.
2)Το τραγικό λάθος των συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων στοίχισε την ζωή περίπου χιλίων αμάχων Πειραιωτών. Αντί να βομβαρδίσουν το λιμάνι του Πειραιά με τα πολλά Γερμανικά πλοία , βομβάρδισαν την περιοχή της Καστέλας .Η δικαιολογία ότι είχε συννεφιά δεν ευσταθεί, αφού η φωτογράφηση είναι καθαρή .(τελευταία φωτογραφία )
3) Για την ακριβή μέτρηση της παραλίας του Βόλου υπάρχει αφήγηση παλιού Εαμίτη στον Βολιώτη ερευνητή Μπάμπη Αλεξάνδρου .
4) Την πρώτη φωτογραφία την πρωτοείδα πριν αρκετά χρόνια στην σελίδα Η ΜΑΓΝΗΣΙΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Πηγές : Νίτσα Κολιού αφηγήσεις πολλών αγωνιστών του ΕΑΜ , Γρηγόρης Ρέντης επιτελάρχης του 54ου Συντάγματος ,Αρχείο ΔΗ.Κ.Ι Βόλου , φωτογραφίες Νίκου Στουρνάρα.
