ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ
Το άρθρο εντάσσεται στην τριλογία : Πολιτειακό
1) Αποστολή στο Κάϊρο: https://www.facebook.com/simea2016/posts/1330123763996194
2) Βασιλικά τεχνάσματα: https://www.facebook.com/simea2016/posts/1334400780235159
3) Βρετανικές ίντριγκες : https://www.facebook.com/simea2016/posts/1387283898280180
Κείμενο: Απόστολος Κ.Αποστολάκης.
Στην προηγούμενη ανάρτηση της 14ης Νοεμβρίου αναφερθήκαμε στην επίσκεψη της αντάρτικης αντιπροσωπείας στο Κάϊρο και την ταύτιση απόψεων που διαπιστώθηκε σε ότι αφορά τον τρόπο επιστροφής του Βασιλιά στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση της χώρας. . https://simea2016.blogspot.com/2020/11/blog-post_13.html
Θα περίμενε κανείς ότι μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τσουδερού , ο Βασιλιάς Γεώργιος θα έδειχνε αίσθημα ευθύνης και δεν θα επέμενε σε παλαιότερη δηλωσή του . Πριν όμως ακόμα στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών του κυβερνητικού πρωτοκόλλου, ο Άγγλος πρέσβης Ρέτζιναλ Λίπερ ο οποίος δεν είχε αρχικά εκφράσει αντίρρηση στις θέσεις της αντάρτικης αποστολής και των Κανελλόπουλου και Εξηντάρη που εκπροσωπούσαν το σύνολο των Δημοκρατικών κομμάτων της Ελλάδας, άλλαξε θέση και αποστασιοποιήθηκε όταν του γνωστοποιήθηκε η αντίθετη γνώμη του Φόρεϊν Όφις. Μαζί με τον Αμερικανό πρέσβη Αλεξάντερ Κέρκ συνάντησαν τον Τσουδερό και τον Βασιλιά και τους δήλωσαν ότι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή να λυθεί το πρόβλημα της επιστροφής του Βασιλιά .
Καιροσκοπικά φερόμενος ο Τσουδερός αποποιήθηκε τις ευθύνες του και κατηγόρησε τον Μάγιερ για τις δυσμενείς εξελίξεις που αφορούσαν τον Βασιλιά . Χρειάστηκε να παρέμβει ο Αρχιστράτηγος των Βρετανικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής Ουίλσον για να ανακαλέσει τις κατηγορίες του .
Ο Τσουδερός βέβαια δεν είχε άδικο για τις ίντριγκες του Μάγιερς και των άλλων πρακτόρων της SOE στην Ελλάδα, αλλά και ο ίδιος έδειχνε ανοχή προκειμένου να κρατήσει τον Πρωθυπουργικό θώκο που του είχαν προσφέρει οι Άγγλοι .
Πράγματι οι πράκτορες της SOE στην κατεχόμενη Ελλάδα δεν αρκούνταν στα καθαρά στρατιωτικά καθήκοντα που τους είχε αναθέσει το στρατηγείο και επιδίδονταν σε πολιτικά παιχνίδια με στόχο την σπορά ζιζανίων ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις . Αρκετοί από αυτούς έπαιρναν οδηγίες και από το Φόρεϊν Όφις.
Ο Σεφέρης που παρακολουθούσε από κοντά τα γεγονότα λόγω της διπλωματικής του ιδιότητας , έγραφε λίγους μήνες αργότερα .
ΠΕΜΠΤΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
« Είναι δράμα να σκέπτεται κανείς αυτή την τραγωδία που δημιούργησαν πέντε- δέκα παλιόπαιδα , που δε θα ήταν άξια να πουλούν μήτε στραγάλια στο Ζάπειο και που βρέθηκαν εδώ να διακυβερνούν τις τύχες της Ελλάδος, μόνο και μόνο επειδή ψέλλιζαν πέντε Ελληνικά (1)και ανήκαν σε μια μεγάλη δύναμη . Πολιτικό Ημερολόγιο Α 1935-1944»
Ο Τσουδερός μετά από εντολή του Βασιλιά ζήτησε από τον Αμερικανό πρέσβη Κέρκ να μεταβιβάσει στον πρόεδρο Ρούσβελτ που εκείνες τις μέρες είχε συνάντηση με τον Τσώρτσιλ στο Κεμπέκ του Καναδά το ακόλουθο τηλεγράφημα με τις απόψεις του Βασιλιά .
« 1)Στις 24 Ιουλίου δήλωσα στον λαό μου ότι μετά την απελευθέρωση θα κληθεί να καθορίσει τη μορφή του πολιτεύματος του με ελεύθερες εκλογές.
2) Τώρα βρίσκομαι αντιμέτωπος με μια παράξενη κατάσταση που προκλήθηκε από απροσδόκητη άφιξη μερικών προσώπων από την Ελλάδα, που δήθεν εκπροσωπούν διάφορες ομάδες ανταρτών. Ένας εκπρόσωπος των παλαιών κομμάτων πήγε με το μέρος τους. Με πιέζουν να δηλώσω ότι θα επιστρέψω μόνο μετά από ένα δημοψήφισμα που θα αποφασίσει για την μελλοντική μορφή του πολιτεύματος.
3)Αυτή η αξίωση δημιουργεί κι ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να εξετάσετε, πιστεύω πριν αποφασίσετε οτιδήποτε .Νομίζω πως η πρόταση αποτελεί πρωταρχικά Ελληνική υπόθεση , όμως η πραγματοποίηση μπορεί να έχει επιπτώσεις και έξω από την Ελλάδα . Θα μπορούσε έτσι να δημιουργηθεί προηγούμενο , δηλαδή να επηρεαστούν οι πολιτικές εξελίξεις σε άλλες χώρες και προπαντός στα Βαλκάνια .Αυτό λοιπόν το φαινομενικά τοπικό πρόβλημα μπορεί να έχει μεγάλες συνέπειες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες θα εκτιμούσα ιδιαίτερα αν με συμβουλεύατε ποια πολιτική εξυπηρετεί καλύτερα αυτή την εποχή την υπόθεση της Ελλάδας και των Ηνωμένων Εθνών.
4)Προς το παρόν τείνω να ακολουθήσω την πολιτική για την οποία συμφώνησα με τον πρωθυπουργό Τσώρτσιλ πριν φύγω από την Αγγλία . Πιστεύω ακράδαντα πως θα γυρίσω με τα στρατευματά μου στην ΕΛΛΑΔΑ……»
Μία στάση του Βασιλιά με συναίσθηση ευθύνης θα δημιουργούσε προϋποθέσεις να μην αρχίσουν εχθροπραξίες λίγες εβδομάδες αργότερα στην Ήπειρο μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ μετά την αλλαγή πλεύσης του μέχρι τότε αντιβασιλικού ΖΈΡΒΑ .
Πάνω από όλα έβαζε τον θρόνο του .
Υπήρξε αντίδραση όχι μόνο από την Αντίσταση αλλά και από πολιτικούς που βρίσκονταν στο Κάϊρο όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. ο οποίος αναρωτιέται σε ένα απόσπασμα στο ημερολογιό του.
« αναρωτιέμαι : Με ποιο δικαίωμα ζητάει ο Βασιλιάς την ανάμιξη των Αγγλοαμερικάνων στις εσωτερικές υποθέσεις μας ;» Μάλλον αφελές το ερώτημα του Κανελλόπουλου αφού θα έπρεπε να είχε καταλάβει ότι ο Γεώργιος ήταν τοποτηρητής των Αγγλικών συμφερόντων στην Ελλάδα από το 1935 και ήταν φυσικό να καταφύγει στους προστάτες του.
Αλλά και ο ίδιος ο Άγγλος πρέσβης Λίπερ παραδέχεται στις εκθέσεις του ότι …«ο Βασιλιάς είχε χάσει πολύ από το γοητρό του και την δημοφιλία του λόγω του προσεταιρισμού του προς τον Μεταξά . Το ζήτημα της επιστροφής του Βασιλιά ήταν πλέον σοβαρό και προκαλούσε τις πιο πολλές συζητήσεις στους κόλπους της Κυβερνήσεως κατά το 1943»
Ο υπαρχηγός του ΕΔΕΣ Κομνηνός Πυρομάγλου χαρακτήριζε ως πραγματική κυβέρνηση τον Βασιλιά και τον πρέσβη Ρέντζηναλ Λίπερ και δεν είχε άδικο . Όπως δε είχε άδικο όταν έστειλε το οργισμένο τηλεγράφημα στον Αρχιστράτηγο Μέσης Ανατολής Χένρυ Ουίλσον με τις κατηγορίες ότι φταίει η Βρετανική αποστολή για τον διχασμό των αντιστασιακών οργανώσεων .
Δύο μέρες μετά το Βασιλικό τηλεγράφημα για βοήθεια από τους Αγγλοαμερικάνους , ο Βρετανός Υπουργός για ζητήματα Μέσης Ανατολής , κάλεσε την Ελληνική κυβέρνηση και την επανέφερε στην τάξη . Την επομένη μέρα σειρά είχε να υποστεί πιέσεις η Αντάρτικη αντιπροσωπεία . Αφού οι αντιπρόσωποι του Βουνού δεν ενέδωσαν στις πιέσεις του Βρετανού υπουργού διατάχτηκαν μετά από λίγες μέρες να εγκαταλείψουν το Κάϊρο .
Χρειάστηκε σθεναρή άρνηση της Ελληνικής αντιπροσωπείας να επιβιβασθεί στο αεροπλάνο που είχαν ετοιμάσει οι Άγγλοι . Τον Καρτάλη μάλιστα τον μετέφεραν με φορείο από το νοσοκομείο όπου είχε εισαχθεί με κρίση ελονοσίας .
Όλα αυτά για τον θρόνο του Βασιλιά Γεώργιου . Ο Γεώργιος που λίγες μέρες πριν εκθείαζε τα καμώματα ( κατορθώματα ) των ανταρτών, τώρα τους αποκαλούσε πρόσωπα που δήθεν εκπροσωπούν την Ελληνική Αντίσταση .
Οι Βρετανοί πολιτικοί κόντρα στην επιθυμία του Αρχιστράτηγου Ουίλσον απαγόρεψαν τον Μάγιερς να ξαναγυρίσει στην Ελλάδα . Τον θεώρησαν μέχρι και φιλοεαμικό . Ο αντικαταστάτης του Κρις Γκουντχάουζ , μέχρι τότε υπαρχηγός της αποστολής έσπειρε ακόμα περισσότερα ζιζάνια .
Ο ίδιος όμως που δεν φημίζονταν για φιλοεαμικά αισθήματα γράφει στο βιβλίο του Μήλον της Έριδος σελ. 151.
« Η αντιπροσωπεία εν τω συνόλω της συνεφώνησεν επί ενός σχεδίου αντιμετωπίσεως του ζητήματος μεταξύ των και με τον αρχηγόν της Βρετανικής Αποστολής, σχέδιον το οποίον θα μας είχε απαλλάξη από πολλά δάκρυα αν ηκολουθείτο ,αλλά δεν το ακολούθησαν. «
Δεν τολμάει όμως να πει καθαρά ότι δεν το ακολούθησαν οι πολιτικοί . Άγγλοι και Έλληνες
Ένα είναι σίγουρο από τις παλινωδίες των Άγγλων . Η δικαιολογημένη καχυποψία του ΕΑΜ προς τους Άγγλους κορυφώθηκε μετά την επιστροφή στο αεροδρόμιο της Νεράιδας. Όπως γράφει ο Κομνηνός Πυρομάγλου,» οι Εαμικοί απεσταλμένοι επέστρεψαν με την εντύπωση ότι υπήρχε Αγγλικό σχέδιο για διάλυση του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ «.
Απόλυτο δικαιολογημένη εντύπωση κατά τη γνώμη μας.
Όλες οι πηγές αυτό επιβεβαιώνουν .
Σημείωση 1: Οι περισσότεροι πράκτορες της ΣΟΕ στα Ελληνικά βουνά δεν ήταν στρατιωτικοί καριέρας ούτε είχαν διπλωματική εμπειρία . Ήταν άτομα που γνώριζαν Ελληνικά λόγω της επιστημονικής τους διαδρομής . Αρχαιολόγοι , ιστορικοί , γλωσσολόγοι κλπ.
Πηγές: Χάγκεν Φλάϊσερ, Χάϊνζ Ρίχτερ, Θεόδωρος Σαμπατακάκης. Κομνηνός Πυρομάγλου Προκόπης Παπαστράτης, Κρις Γκουτχάουζ, Έντυ Μάγιερς,Φ .Γρηγοριάδης,Γιώργος Κατηφόρης-Νίκολας Χάμοντ πρακτικά ημερίδας 1978, έκθεση ταγματάρχη Ουάλας.
