Γεώργιος Καρτάλης
Από τα σαλόνια στην Αντίσταση
https://www.facebook.com/simea2016/posts/1323781167963787
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
«Όσο για τον Γ.Καρτάλη , τον θεωρώ προσωπικά ως τον εντιμότερο αστό πολιτικό της εποχής του. Και ούτε εγώ , αλλά ούτε και το ΚΚΕ θα ξεχάσουμε ποτέ τους αγώνες του Καρτάλη μετά τον Εμφύλιο για την Εθνική συμφιλίωση . Όπως δεν θα ξεχάσουμε ότι υπήρξε ο μοναδικός υπουργός που υπέβαλε μαζί με τον υφυπουργό τύπου Ιωσήφ (δηλώνοντας έτσι τον αποτροπιασμός του) την παραιτησή του , την ημέρα που οι παλατιανοί και οι Αμερικανοί εκτέλεσαν τον Μπελογιάννη.»
Τα επαινετικά αυτά λόγια έχουν ιδιαίτερη αξία αφού τα έχει πει ο Χαρίλαος Φλωράκης και είναι γραμμένα στην δίτομη βιογραφία του από τον Χρήστο Θεοχαράτο (σελ 166 Α τόμος)
Ο Καρτάλης όμως δεν έπαιξε θετικό ρόλο μόνο μετά τον εμφύλιο . Ήταν από τους πρώτους αστούς πολιτικούς που δραστηριοποιήθηκαν στην Εθνική Αντίσταση δημιουργώντας την ΕΚΚΑ το 1942. Την ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΑΛΕΥΘΕΡΩΣΗ . Το καταστατικό της ΕΚΚΑ δεν είχε μεγάλες διαφορές από αυτό του ΕΑΜ . Στόχευε στην απελευθέρωση της πατρίδας με παράλληλη αλλαγή των συντηρητικών στερεοτύπων που υπήρχαν πριν τον πόλεμο .
Η ιδιαιτερότητα του Γιώργου Καρτάλη συνίσταται στην πολιτική και ταξική καταγωγή του λόγω της οικογενειακής παράδοσης την οποία δεν δίστασε να εγκαταλείψει .
Μεγαλωμένος στα σαλόνια της πάμπλουτης και μεγάλης πολιτικής οικογένειας των Καρτάληδων στην Μαγνησία η οποία για 50 χρόνια έπαιζε καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις , ο Γιώργος Καρτάλης πολιτεύτηκε πολύ νέος το 1934 διεκδικώντας το αξίωμα του Δημάρχου Βόλου χωρίς όμως να εκλεγεί για 7 μόλις ψήφους. Είχε χρειαστεί να εγκαταλείψει τις σπουδές στο εξωτερικό προκειμένου να αναλάβει τα ηνία του Καρταλικού κόμματος στην Μαγνησία μετά τον θάνατο του θείου του Κώστα Καρτάλη το 1933. Οι σπουδές του ήταν πολύ σπουδαίες για την εποχή του . Στην Ζυρίχη Πολυτεχνείο , στο Μόναχο φυσική ,στην Λειψία Νομικά , στο Λονδίνο Οικονομικά και κοινωνιολογία και στο Κίελο επίσης οικονομικά.
Το 1935 εκλέχτηκε βουλευτής με το δεξιό ΛΑΙΚΟ ΚΟΜΜΑ και γίνεται υφυπουργός Εθνικής οικονομίας και αργότερα Υπουργός Εργασίας. Όλα αυτά σε ηλικία 27 ετών . Η Βασιλομεταξική δικτατορία σταμάτησε την πολιτική του σταδιοδρομία αλλά του έδωσε την ευκαιρία να αναθεωρήσει τα πολιτικά του πιστεύω. Απαλλάσσεται από από τον Τσελιγκάδικο παλαιοκομματισμό του και υιοθετεί φιλελεύθερες και σοσιαλδημοκρατικές ιδέες περιγράφει ο Κομνηνός Πυρομάγλου. (1)
Αν και φανατικός αντιβενιζελικός μέχρι το 1936, δεν διστάζει να συνεργαστεί με τους απότακτους Βενιζελικούς συνταγματάρχες Ψαρρό και Μπακιρτζή για να δημιουργήσουν την ΕΚΚΑ .
Στρατιωτικός βραχίονας της ΕΚΚΑ ήταν το 5/42 Σύνταγμα ανταρτών το οποίο προσπάθησε να δημιουργήσει ο Ψαρρός στην περιοχή Γκιώνα ς –Παρνασού.
Ο άφθονος Βρετανικός εξοπλισμός και η περιοχή που επέλεξε ο Ψαρρός να εγκατασταθεί ήταν η αιτία σοβαρών προστριβών με τον ήδη εγκαταστημένο εκεί ΕΛΑΣ . Παρόλα τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν τα οποία είχαν αποτέλεσμα την εκτέλεση του Ψαρρού από τον φανατικό ταγματάρχη του ΕΛΑΣ Θύμιο Ζούλα τον Απρίλιο του 44, ο Καρτάλης δεν προέταξε την πικρία του. Είχε ο ίδιος προσωπική γνώμη για την ενωτική πολιτική του ΕΑΜ αφού είχε συμφωνήσει και συμμετείχε στο κοινό Στρατηγείο των ανταρτών που είχε δημιουργηθεί στο ΠΕΡΤΟΥΛΙ τον Ιούλιο του 1943. Είχαν συμφωνήσει μάλιστα την περιοχή της Ρούμελης να την διοικεί στρατιωτικά ο Ψαρρός .
Όλα τα πρωτοκλασάτα στελέχη του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ αναφέρονται με θετικά λόγια στον Καρτάλη . Τον θεωρούσαν εν δυνάμει σύμμαχο απέναντι στις μηχανοραφίες του Ζέρβα . Ακόμα και όταν άρχισαν οι εμφύλιες εχθροπραξίες μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ στην Ήπειρο τον Οκτώβριο του 43 ,ο Καρτάλης προσπάθησε να παίξει συμβιβαστικό ρόλο .
Όταν τον Αύγουστο του 43 μαζί με την τετραμελή αντιπροσωπεία του ΕΑΜ και τον Κομνηνό Πυρομάγλου του ΕΔΕΣ επισκέφθηκαν το Κάιρο για να συναντηθούν με την εκεί εξόριστη Κυβέρνηση , ο Καρτάλης συντάχθηκε πλήρως με τις θέσεις του ΕΑΜ αναγκάζοντας τον Τσουδερό και την κυβερνησή του να υπογράψουν συμφωνία στην οποία προέβλεπαν ότι ο Βασιλιάς Γεώργιος δεν θα επέστρεφε στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση αν δεν είχε προηγηθεί ανόθευτο δημοψήφισμα . ( Ετοιμάζεται ειδικό αφιέρωμα για τις επαφές που είχε η αντιστασιακή αντιπροσωπεία στο Κάϊρο.)
Όπως αναφέρει ο XEINZ RICHTER στην διδακτορική του διατριβή η οποία κυκλοφόρησε σε βιβλίο στην Ελλάδα το 1975 ο Καρτάλης αν και έμπιστος των Άγγλων έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στο θέμα της Βασιλείας και ήταν κάθετα αντίθετος με αυτούς. Πρώτος αυτός μαζί με τον Πυρομάγλου του ΕΔΕΣ συναντήθηκαν αρχικά με τον Παναγιώτη Κανελόπουλο και τον φιλελεύθερο Εξηντάρη προετοιμάζοντας το έδαφος.
Μόνο στο συνέδριο του Λιβάνου τον Μάιο του 44 συναντάμε τον Καρτάλη με αντιΕΑΜικό λόγο αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι λίγες εβδομάδες πριν είχε εκτελεστεί όπως είπαμε ο στρατιωτικός αρχηγός της οργάνωσης του . Ο Ψαρρός. Στον αντιεαμικό λόγο τότε πρωταγωνίστησε ο Γεώργιος Παπανδρέου μελλοντικός Πρωθυπουργός.
Στο άσχημο κλίμα μεταξύ ΕΛΑΣ και 5/42 είχε βοηθήσει με προβοκάτσιες και ο Άγγλος σύνδεσμος της περιοχής, Ταγματάρχης ΤΖΕΦ.
Ο άλλος συνταγματάρχης της ΕΚΚΑ,ο Ευριπίδης Μπακιρτζής, βλέποντας τις μηχανοραφίες ορισμένων φιλοβασιλικών αξιωματικών ( Δεδούσης- Καπετσώνης)που είχαν ενταχθεί στο 5/42 του Ψαρρού, είχε ήδη προσχωρήσει στο ΕΑΜ . Τον ακολούθησε και ο υποδιοικητής του Συντάγματος Λαγγουράνης.
Ο Καρτάλης γρήγορα συνειδητοποίησε ότι οι Άγγλοι που τον στήριζαν αρχικά δεν θα το έκαναν για πολύ αν συνέχιζε την αντιβασιλική του επιλογή . Μετά το τέλος του πολέμου κράτησε αποστάσεις και υποστήριξε πολιτική ουδετερότητας απέναντι στους πρώην συμμάχους. Είχε συνειδητοποιήσει το μοίρασμα της Ευρώπης και το αδιέξοδο που θα ακολουθούσε με αποτέλεσμα τον Εμφύλιο .
Στις εκλογές του 46 συντάσσεται με τις επιλογές του ΕΑΜ και δεν παίρνει μέρος καταγγέλλοντας το όργιο της λευκής τρομοκρατίας που είχε εξαπολύσει το παρακράτος της δεξιάς.
Τον Νοέμβριο του 48 υιοθετεί την πρωτοβουλία του Αυστραλού Υπουργού εξωτερικών ΈΒΑΤ και μαζί με άλλους Έλληνες πολιτικούς και επιστήμονες απευθύνουν με τηλεγράφημα, έκκληση στον Πρόεδρο της Γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ για συμβιβαστική ειρηνική λύση στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία έπεσε στο κενό μετά την σφοδρή αντίδραση της δεξιάς και των φιλελευθέρων . Όσοι υπέγραψαν το κείμενο στην Ελλάδα αποδοκιμάστηκαν η ξυλοκοπήθηκαν όπως ο βουλευτής Βοραζάνης ο οποίος διαγράφτηκε από το κόμμα των Φιλελευθέρων .
Τον Οκτώβριο του 1951 ορκίστηκε υπουργός Συντονισμού στην κυβέρνηση Πλαστήρα . Πρωτοστάτησε στα μέτρα ειρήνευσης και για το κλείσιμο της Μακρονήσου παρά την λυσσαλέα αντίδραση του Παπάγου . Ο Πλαστήρας τον εκλιπαρεί να μην επιμείνει στην παραιτησή του μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη. Ανακαλεί …..
Ο Αμερικανός όμως πρεσβευτής Πιουριφόυ είχε άλλα σχέδια . Είχε δρομολογήσει την εγκατάσταση στον Πρωθυπουργικό θώκο τον Στρατηγό Παπάγο.
Ο Καρτάλης εκλέχτηκε Δήμαρχος Βόλου στις εκλογές του 55 από την πρώτη Κυριακή με ποσοστό 59% υποστηριζόμενος από την ΕΔΑ και άλλους προοδευτικούς Βολιώτες. Ήταν αυτός στον οποίο έλαχε το βαρύ φορτίο για να ανακουφίσει τους σεισμόπληκτους και τους πλημμυροπαθείς που επλήγησαν μέσα σε λίγους μήνες το 1955.
Παράλληλα με τα Δημαρχιακά του καθήκοντα πρωτοστάτησε στην δημιουργία της Δημοκρατικής Ένωσης η οποία συγκέντρωσε όλες τις αντιπολιτευόμενες δημοκρατικές δυνάμεις και στις εκλογές του 1956 κέρδισε τους περισσότερους ψήφους αλλά όχι και την Κυβέρνηση εξαιτίας του λεγόμενου τριφασικού εκλογικού συστήματος .48,15% έναντι 47,38%.
Στις εκλογές αυτές εκλέχτηκε Βουλευτής στην Μαγνησία μαζί με τον Στέφανο Σαράφη και τον συνδικαλιστή της ΕΔΑ Αντώνη Πατσιαντά .αφιέρωμα εδώ
https://simea2016.blogspot.com/2020/05/blog-post_6.html
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επαφές που είχε ο Καρτάλης με το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Μιλτιάδη Πορφυρογένη, ο οποίος είχε έρθει με παράνομο κλιμάκιο στην Ελλάδα προκειμένου να βοηθήσει στο στήσιμο της Δημοκρατικής Ένωσης . (ομιλία του Ηλία Νικολακόπουλου «Γεώργιος Καρτάλης - Μιλτιάδης Πορφυρογένης: παραλληλισμοί», Βόλος 26-1-2005, εκδήλωση των Φίλων των ΑΣΚΙ και του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου).
.
Πέθανε πολύ νέος μόλις 49 ετών τον Σεπτέμβριο του 1957 στο Λονδίνο από ανακοπή καρδιάς.
Πηγές : Χάγκεν Φλάϊσερ, Χάινζ Ρίχτερ, Φ .Γρηγοριάδης, Στ. Σαράφης, Κομνηνός Πυρομάγλου,Σπ .Λιναρδάτος, Πρ. Παπαστράτης, Χρήστος Θεοχαράτος, Απόστολος Στρογγύλης Α έκδοση , Γρ. Φαράκος, Ηλ. Νικολακόπουλος, Αντώνης Τσολάκης , Κατερίνα Πορφυρογένη , Πάνος Σκοτινιώτης Θεσσαλία 17-12-17,αφιερώματα ,
Σημείωση 1) Ο Κομνηνός Πυρομάγλου ήταν γαμπρός του Καρτάλη και έγραψε βιβλίο γιαυτόν
