ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ: ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΒΟΛΟΥ

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΒΟΛΟΥ

Στην Πλατεία Ελευθερίας ομιλίες από το Μέγαρο Στούμπου .Κάτω το σημερινό καφενείο Μουριές

ΒΟΛΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης

Από τις 12 Οκτωβρίου οι Γερμανοί είχαν αρχίσει προετοιμασίες να αποχωρήσουν συντεταγμένα από τον Βόλο προς την Λάρισα . Είχαν προηγηθεί άκαρπες ουσιαστικά προσπάθειες με μεσολαβητή τον Ερυθρό Σταυρό για ειρηνική παράδοση των Γερμανών προκειμένου να μην γίνουν καταστροφές στις υποδομές της πόλης.

2,5 χιλ. Γερμανοί με αυτοκίνητα ,άμαξες ,χειράμαξες , ζώα προσπάθησαν να σπάσουν τον κλοιό που είχε στήσει το 54ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ στον Κάκκαβο . Δεν μπόρεσαν και επέστρεψαν στον Βόλο .

Στις 13-10-44 συμμαχικά αεροπλάνα της Νότιας Αφρικής βομβάρδισαν το λιμάνι όπου είχαν συγκεντρωθεί πολλά Γερμανικά πλοία τα οποία έφερναν τον αποχωρούντα στρατό τους από τα νησιά .

Σε αντίθεση με τον βομβαρδισμό του Πειραιά από την Αμερικανική και Βρετανική αεροπορία στις 11 Ιανουαρίου του 44, στον Βόλο δεν είχαμε παράπλευρες απώλειες(1).

Η RAF-SA προκειμένου να αποφύγει νέα τραγωδία, είχε ζητήσει βοήθεια από το τοπικό ΕΑΜ το οποίο με δύο Επονίτες και ένα ποδήλατο μέτρησαν ακριβώς την απόσταση από του Παπαστράτου μέχρι την αρχή της Αργοναυτών. Υπολόγισαν πόση απόσταση διανύει κάθε περιστροφή της ρόδας του ποδηλάτου .Μέτρησαν πόσες περιστροφές και έβγαλαν ακριβή απόσταση. Από την Πορταριά ο Ελληνοαμερικάνος σύνδεσμος Νίκος Δουνδουλάκης έδινε τις ακριβείς συντεταγμένες στα αεροπλάνα, τα οποία πετώντας πολύ χαμηλά βομβάρδισαν μόνο Γερμανικά πλοία μπροστά από το σημερινό Δημαρχείο . Οι όποιες μικρές καταστροφές έγιναν στην παραλία, ήταν από τα θραύσματα των βομβαρδισμένων πλοίων. (Σύγκριση των τελευταίων φωτογραφιών για συμπέρασμα )

Τρεις μάχες έγιναν στον Κάκκαβο μέχρι 19-10 στην προσπάθεια των Γερμανών να φτάσουν στον δρόμο για την Λάρισα .Στο αφιέρωμα για τον Νίκο Κρασούλη ( ΠΙΠΙΝΟΣ) υπάρχει περιγραφή των μαχών.

Και ενώ η μάχη συνεχίζονταν ακόμα στην περιοχή του λατομείου, από την νότια είσοδο της πόλης και συγκεκριμένα από τον δρόμο της Αγριάς, ο 9ος λόχος του 54ου Συντάγματος που είχε δώσει μάχες σε Αγριά και Γορίτσα δίνει το σύνθημα με λευκή φωτοβολίδα και μπαίνει στην πόλη. Είναι 5.30 το απόγευμα .

Καταλαμβάνει την Εμπορική Σχολή που προορίζεται για βάση του. Αμέσως μετά ο 11^ος Λόχος που κατατρόπωσε τους Γερμανούς που υποχωρούσαν από την κορυφή του Πλασιδίου μπαίνει από την Άλλη Μεριά . Ο 10^ος Λόχος μπαίνει στην Νέα Ιωνία .

Λίγο αργότερα όλη η δύναμη του 3^ου Τάγματος και το επιτελείο του 54ου Συντάγματος μπαίνει στην πόλη από την ΙΩΛΚΟΥ και ο κόσμος τους υποδέχεται με εκδηλώσεις λατρείας.
Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ και η πολιτοφυλακή καταλαμβάνουν και φρουρούν το κτίριο της Ηλεκτρικής και τα Δημόσια κτίρια .

Ο Βόλος Ελεύθερος. Ήταν Πέμπτη 19-10-44.

Το δεύτερο Τάγμα παραμένει στις θέσεις του για προληπτικούς λόγους.

Το πρώτο Τάγμα του 54^ου Συντάγματος που είχε ακτίνα δράσης την ΟΘΡΥ απελευθερώνει τον Δομοκό και τα Φάρσαλα.

Την ίδια μέρα έγινε μεγάλη συγκέντρωση στην πλατεία Ελευθερίας και μίλησαν στελέχη του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ από το μπαλκόνι του δεύτερου ορόφου του κτιρίου που υπάρχει ακόμα και σήμερα ( στο καφενείο ΜΟΥΡΙΕΣ)
Ο Καραγιώργης , ο Μαλιαρός , ο Πηλιορείτης(2), ο Μπαλής, ο Κονταράτος ξεσήκωσαν τους χιλιάδες συγκεντρωμένους στην πλατεία και στους γύρω δρόμους . Την άλλη μέρα ( ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20-10)η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ σε έκτακτη έκδοση περιγράφει την ενθουσιώδη κατάσταση της ημέρας και καλεί τον κόσμο στην επίσημη γιορτή .
Την Κυριακή έγινε μεγάλη δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και παρέλαση μπροστά στο σημερινό Δημοτικό Ωδείο όπου γίνονταν τότε οι αντίστοιχες εκδηλώσεις
Το απόγευμα εκατοντάδες ΕΠΟΝΙΤΕΣ εξόρμησαν στους δρόμους και μέχρι το βράδυ καθάρισαν την πόλη .

Για την ιστορία το πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο ήταν το παρακάτω . Δήμαρχος Κονταράτος Γιάννης (3), Α αναπληρωτής Χρυσοχού Γ. και Β αναπληρωτής ο Θόδωρος Κλαψόπουλος μετέπειτα Δήμαρχος του Βόλου 64-67 και 75-78 .Ταμίας ο Παπαδημητρίου Αριστείδης (εκ μέρους των εμπόρων ). Δημαρχιακή επιτροπή ,Λαυρέντης Μαχαιρίτσας ( εργατοϋπαλλήλων, κάναμε ειδικό αφιέρωμα με αφορμή τον θάνατο του μουσικού Λαυρέντη εγγονού ).
Φραγκόπουλος Δημήτρης (επαγγελματιών ) Καραωισηφίδου Ελένη ( γυναικών ) Ελοσίτης Στέφανος (τραπεζικών ) και Θόδωρος Κλαψόπουλος. Αναπληρωματικά μέλη : Γατζόπουλος Δ. ( βιομηχάνων) και Αρκουδογιάννης Κ ( βιοτεχνών )

Σημειώσεις:

1)Στις 11 Ιανουαρίου του 44 έγινε βομβαρδισμός στο λιμάνι του Πειραιά από Αμερικανικά και Βρετανικά Αεροπλάνα. Όπως δείχνει η φωτογραφία η αποτυχία των πιλότων είχε τραγικά αποτελέσματα .Αντί για το λιμάνι έριξαν τι βόμβες στις συνοικίες της πόλης Εκατοντάδες νεκροί ,περίπου 900. Κάποιες πηγές ανεβάζουν υπερβολικά τον αριθμό των νεκρών σε 5000 χιλιάδες. Δεν δόθηκε καμία εξήγηση , καμία συγνώμη . Το γεγονός ουσιαστικά αποσιωπήθηκε για να μην θιγούν οι σύμμαχοι .

2) ΟΙ Μαλιαρός και Πηλιορείτης ήταν Διοικητής και καπετάνιος του 54^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ

3)Ο Γιάννης Κονταράτος είχε πολύ μεγάλη προσφορά σαν γιατρός του ΕΛΑΣ σε διάφορα Αντάρτικα Νοσοκομεία του ΕΛΑΣ, Εθνοσύμβουλος στους Κορυσχάδες και δήμαρχος Βόλου πάλι το 1959-64. Έχει τιμηθεί με όνομα δρόμου στο κέντρο του Βόλου.

4) Η συγκλονιστική φωτογραφία του βομβαρδισμού στο λιμάνι του Βόλου , πρωτοδημοσιεύτηκε στην εξαιρετική τοπική σελίδα του Αντώνη Ζαβαλιάγκου :

Η ΜΑΓΝΗΣΙΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Αφιέρωμα για τον Γιώργο Μπαλή εδώ >https://simea2016.blogspot.com/2020/05/blog-post_55.html

Αφιέρωμα για τον Κρασούλη εδώ > https://simea2016.blogspot.com/2020/07/blog-post_22.html#more

Αφιέρωμα στον Μαχαιρίτσα εδώ >

https://www.facebook.com/simea2016/posts/240718548059935

Πηγές: Νίτσα Κολιού, Γρηγ.Ρέντης, Λάζαρος Αρσενίου, Νίκος Στουρνάρας, , Αρχείο Γ. Μπαλή, Αρχείο Αλέκου Πολίτη ,Χαράλαμπος Αλεξάνδρου ,Μητροπολίτης Ιωακείμ ,Θεοδ. Μαρσέλλος, Ιάσων Χανδρινός ,αφιερώματα εφημερίδων