Πέμπτη 24 Ιουλίου 2025

ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ

 


 

 

 

Zigeuner , Οι Τσιγγάνοι στα στρατόπεδα εξόντωσης (1)

Κείμενο : Απόστολος Κ.Αποστολάκης

Δεν ήταν μόνο οι Εβραίοι που αφανίστηκαν από το τις αρρωστημένες λογικές του γερμανικού Ναζισμού .Οι οπαδοί του Χίτλερ αλλά και μεγάλο μέρος της Γερμανικής κοινωνίας θεωρούσαν ότι και οι Τσιγγάνοι ήταν μία κατώτερη φυλή και δεν θα έπρεπε να υπάρχουν στην γερμανική επικράτεια . Το 1939 έβαλαν σε εφαρμογή σχέδιο ομαδικού εγκλεισμού σε πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης ειδικά για Τσιγγάνους ( zigeunerlager ),εκ των οποίων τα πιο γνωστά ήταν το Marzahn στο Βερολίνο και το Lackenbahc στο Σάλτσουμπουργκ της Αυστρίας . 


 

Στην συνέχεια ξεκίνησαν ομαδική σύλληψη Τσιγγάνων στην Γερμανία και Αυστρία και μεταφορά στην κατεχόμενη από το 1939 Πολωνία . Τους οδηγούσαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας σε συνθήκες απάνθρωπες με αποτέλεσμα να μην χρειάζεται η προαποφασισμένη εκτελεσή τους . Η πείνα ,το κρύο και οι κακουχίες έκαναν από μόνες τους την δουλειά .


 



Από το 1942, τόσο στις χώρες που είχαν προσαρτήσει ,Αυστρία , Τσεχοσλοβακία , όσο και στις χώρες που είχαν κατακτήσει ,προχώρησαν σε ομαδικές εκτελέσεις και βιομηχανική εξόντωση με αέρια και καύση στα κρεματόρια . Στα στρατόπεδα πριν τους εξοντώσουν, προχωρούσαν σε ψευτοεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα με ευθύνη του γιατρού (λοχαγού ) Δρ Γιοζεφ Μέγγελε. Σε όλα σχεδόν τα στρατόπεδα έκαναν διάφορα πειράματα σε επιλεγμένους κρατούμενους . Έγκυες γυναίκες , δίδυμοι και νάνοι είχαν την τιμητική τους .


                                                                    Δρ Γιοζεφ Μέγγελε.

Οι Ναζί προσπαθούσαν να προσδιορίσουν ποιος ήταν Τσιγγάνος βάσει σωματικών χαρακτηριστικών. Ο Δρ. Robert Ritter, παιδοψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν ήταν το κεντρικό πρόσωπο της μελέτης των Τσιγγάνων . Ειδικότητά του ήταν η εγκληματική βιολογία, και εμμονικά προωθούσε την ιδέα ότι η συμπεριφορά των Τσιγγάνων οφείλεται σε φυλετικούς παράγοντες και όχι σε κοινωνικούς .Τον κοινωνικό αποκλεισμό δεν τον θεωρούσε σοβαρή αιτία της παραβατικότητας. 

 

Κεντρικό πρόσωπο στην ιδέα της φυλετικής θεωρίας ήταν και ο καθηγητής Χάνς Γκούντερ οποίος είχε και πρακτική συμμετοχή στην εξολόθρευση των Τσιγγάνων 


                                               Ο Χάνς Γκούντερ
 

Στις φιλικές προς την ναζιστική Γερμανία χώρες της Βαλτικής και του κατεχόμενου τμήματος της Σοβιετικής Ένωσης τους εκτελούσαν επί τόπου η με την μέθοδο των κινητών μονάδων . Οι κινητές μονάδες δοκιμάστηκαν σε βάρος των Τσιγγάνων , των Εβραίων και των κομουνιστών .Ήταν κλειστά φορτηγά αυτοκίνητα όπου έκλειναν ερμητικά μέσα τα υποψήφια θύματα και ενώ βρίσκονταν σε κίνηση διοχέτευαν τα καυσαέρια της μηχανής με αποτέλεσμα τον φρικτό θάνατο .Σε πολλά τέτοια φορτηγά είχαν την δυνατότητα να διοχετεύουν το θανατηφόρο Zyklon B

Στην Γαλλία της προδοτικής κυβέρνησης του Βισύ (1)οι Τσιγγάνοι είχαν την ίδια τύχη με τους ομοεθνείς τους στην κατεχόμενη Γαλλία . Φυλακίσεις , καταναγκαστικά έργα , εξόντωση στα στρατόπεδα Μπούχεβαλντ, Νταχάου , Ραβενσμπουργκ.

 


 

 


 

Την ίδια τύχη είχαν οι Τσιγγάνοι της Γιουγκοσλαβίας , της Ουγγαρίας ,της Μολδαβίας και λίγο λιγότερο της Ρουμανίας .

Δεν ξέρουμε σίγουρα ακόμα και σήμερα πόσοι Τσιγγάνοι εξολοθρεύτηκαν στην περίοδο της ναζιστικής φρίκης . Οι κυριότεροι λόγοι είναι δύο .

α) λόγω της νομαδικής ζωής που έκαναν και χωρίς να ζουν σε οργανωμένες κοινότητες , δεν ήταν πουθενά καταγεγραμμένοι .Μόνο στην Γερμανία υπήρχαν από το 1899 κατάλογοι στα μητρώα των εκκλησιών ,αλλά οι Γερμανοί μεταπολεμικά ποτέ δεν φανέρωσαν τον ακριβή αριθμό τους .

β) Οι Τσιγγάνοι δεν είχαν , ούτε έχουν ισχυρά λόμπυ όπως οι Εβραίοι για να ενδιαφερθούν και να αναδείξουν το θέμα . Το δράμα τους πέρασε σχεδόν απαρατήρητο .

Υπολογίζεται σε κάθε περίπτωση ότι το ¼ των Τσιγγάνων που ζούσαν σε κατεχόμενες από την γερμανία χώρες, εξολοθρεύτηκαν .Κάποιες πηγές που όμως δεν είναι σίγουρες ανεβάζουν τον αριθμό σε 2.5 εκατομμύρια .

Μετά τον πόλεμο η δυτική γερμανία δεν αναγνώρισε τις διώξεις των Τσιγγάνων , ούτε την συστηματική εξοντωσή τους .Θεώρησε ότι διώχτηκαν για εγκληματικές παραβάσεις και όχι για την φυλετική τους ιδιαιτερότητα . Στις 8 Απριλίου 1971 πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το Πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο των Ρομά όπου μπήκαν οι βάσεις για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους σε διεθνές επίπεδο. Μόνο το 1979 το κοινοβούλιο της Ομοσπονδιακής Δυτικής Γερμανίας αναγνώρισε την διωξή τους ως φυλετική .Μόνο στους πρώην κάτοικους της γερμανίας αναγνώρισαν το δικαίωμα διεκδίκησης αποζημίωσης . Αλλά πλέον ήταν αργά . Όσοι είχαν επιζήσει το 1945 , είχαν πεθάνει το 1979 . Στους Τσιγγάνους των άλλων χωρών που προαναφέραμε δεν αναγνώρισαν απολύτως τίποτα.

Το 1990 στο 4ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ρομά, που έγινε στην Πολωνία, αποφασίστηκε να καθιερωθεί η 8η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά.

Οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονοτική κοινότητα της Ευρώπης με πληθυσμό που ξεπερνάει τα 10 εκατομμύρια σε χώρες μέλη της Ε.Ε. και ειδικά στην περιοχή των Βαλκανίων

Το 2015 το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο κήρυξε την 2α Αυγούστου ως >> ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑ . Η ημέρα επιλέχτηκε γιατί αυτή τη ημέρα εξοντώθηκαν μαζικά στο Άουσβιτς 2897 παιδιά και γυναίκες .Τους εξοντωμένους ΡΟΜΑ της Ευρώπης τους υπολόγισε περίπου 500 χιλιάδες. Αυθαίρετο νούμερο και αυτό .

Στην Ελλάδα δεν είχαμε διώξεις Τσιγγάνων από το Ναζιστικό καθεστώς , ίσως γιατί όταν ανέλαβαν να διοικήσουν όλη την χώρα μετά την παράδοση των Ιταλών τον Σεπτέμβριο του 1943 , έβαλαν σαν προτεραιότητα να ξεκινήσουν από τους Εβραίους .Κακή μεταχείριση σίγουρα υπήρχε.

Κάποιοι Έλληνες Τσιγγάνοι συμμετείχαν στην εθνική αντίσταση με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον καπετάν Γύφτο του ΕΛΑΣ. https://www.mixanitouxronou.gr/tag/kapetan-gyftos/ 

 


 

 Δεν ήταν λίγοι οι Τσιγγάνοι που μεταπολεμικά διώχτηκαν άδικα ως όργανα των κομουνιστών .( απόφαση Έβερτ)


 

 

 

Σημείωση: 1 Τις τελευταίες δεκαετίες καθιερώθηκε το όνομα ΡΟΜΑ από την δική τους επιλογή, αφού αυτοαναφέρονται ως ρομ η ρομανί .

Είναι γνωστό ότι οι Τσιγγάνοι κατάγονται από περιοχές της Βόρειας Ινδίας και ήρθαν στην Ευρώπη τον 10ο και 11ο αιώνα πιθανά κυνηγημένοι λόγω κάποιου πολέμου .Αν και ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό δεν αφομοιώθηκαν από τους ντόπιους πληθυσμούς, διατήρησαν την γλώσσα τους και παρέμειναν αποκλεισμένοι από τις τοπικές κοινωνίες .

2: Τα πρώτα χρόνια μετά την ήττα της, η Γαλλία χωρίστηκε στα δύο χωρίς την παρουσία Γερμανών στο νότο όπου σχηματίστηκε κυβέρνηση στο ΒΙΣΥ με πρόεδρο τον στρατάρχη Φιλίπ Πεταίν .

3) Ο Κουστουρίτσα με την καταπληκτική κιν.ταινία του και ο Μπρέγγοβιτς με την μουσική διασκευή Τσιγγάνικου μοτίβου. ανέδειξαν με τον καλύτερο τρόπο την ζωή των Τσιγγάνων https://www.youtube.com/watch?v=EZf00ad3G6o&t=8s

 

 

Πηγές : Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος ,Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια , Ergoma.gov.gr, Forum for istoria Levante ,Μηχανή του χρόνου ,Κατερίνα Προκοπίου , Αλέξανδρος Πηγαδάς, Μιχάλης Στούκας, Παύλος Μεθενίτης, Wikipedia ,αφιερώματα εφημερίδων 

 Από την σελίδα στο FB 

https://www.facebook.com/simea2016/posts/pfbid02E55hrQtxs9YpJGfaix3vdgQ2yfV8f2D5tAeRzBgoBK727E9QQjy6JWV7fES3b1Yol

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2025

ΙΣΠΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ

 

 


 

 

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

 

Κείμενο Απόστολος Κ. Αποστολάκης

 

Στις 17 Ιουλίου του 1936 εκδηλώθηκε πραξικόπημα του στρατού με αρχηγό τον στρατηγό Φράνκο ενάντια στην εκλεγμένη αριστερή κυβέρνηση της Ισπανίας .

Τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς είχε εκλεγεί δημοκρατική κυβέρνηση από σοσιαλιστές , κομουνιστές ,τροτσκιστές, αναρχικούς και προοδευτικούς κεντρώους . Είχε στο πλευρό της 268 βουλευτές έναντι 205 που είχε η δεξιά .Το εκλογικό σώμα που τους έδωσε την εξουσία ήταν κυρίως τα εργατικά συνδικάτα και οι φτωχοί αγρότες .

Το μοντέλο ήταν το ίδιο που είχε ξεκινήσει στην Γαλλία με το Λαϊκό Μέτωπο αλλά δυστυχώς και εκεί δεν μακροημέρευσε.

Στόχος και στις δύο χώρες ήταν να αποκρουστεί η άνοδος φασισμού –ναζισμού που στην δεκαετία του τριάντα ήταν η κυρίαρχη ανερχόμενη δύναμη στην Ευρώπη.

Η κυβέρνηση του Λάργκο Καμπαλέρο και Μανουέλ Αθάνια από τους πρώτους μήνες, αλλά και στην διάρκεια του εμφυλίου, προώθησε σημαντικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις 

 

Χωρισμός κράτους από την εκκλησία, κρατικοποίηση και διανομή στους άκληρους αγρότες μεγάλων ιδιωτικών και εκκλησιαστικών εκτάσεων , συνδικαλιστικά δικαιώματα, ίδρυση νέων σχολείων χωρίς τον έλεγχο της εκκλησίας , ευνοϊκή μεταχείριση στις τέχνες . Στο θέμα του πολιτισμού στρατεύτηκε και ο διάσημος ποιητής και δραματουργός Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα ο οποίος οργάνωσε το θέατρο ΄΄ Μπαράκα ΄΄και έδινε παραστάσεις στα χωριά για τον απλό λαό. Τον δολοφόνησαν όμως τον ποιητή οι εθνικιστές ένα μήνα μετά το πραξικόπημα του στρατού. Η δολοφονία του ήταν το έναυσμα να στοιχηθεί το μεγαλύτερο μέρος των καλλιτεχνών στο πλευρό των δημοκρατικών.

 

 

 

  Πρόεδρος Μανουέλ Αθάνια

 

 Μόλις τέσσερις μήνες ανέχτηκαν την εκλεγμένη κυβέρνηση, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες , οι εργοστασιάρχες ,οι οπαδοί του έκπτωτου βασιλιά, και βέβαια το ιερατείο της βαθιά καθολικής Ισπανικής κοινωνίας


  Ο Πρωθυπουργός Λάργκο Καμπαλέρο


 

 

 Μέσα σε λίγες εβδομάδες ο στρατός του στρατηγού Φράνκο που ξεκίνησε από το Ισπανικό Μαρόκο (2)κυρίευσε τις απροστάτευτες πόλεις αλλά επιβράδυνε στην συνέχεια . Η δημοκρατική κυβέρνηση στηρίχτηκε στον απλό κόσμο αφού δεν είχε τον περισσότερο στρατό μαζί της .Ούτε συμμάχους στο εξωτερικό .



.

Μόνο μια σχετικά μικρή βοήθεια από την Σοβιετική Ένωση που έστειλε αεροπλάνα , κανόνια και ελαφρύ οπλισμό , το Μεξικό που έδινε μόνο διπλωματική στήριξη και τους δημοκρατικούς εθελοντές ( κυρίως κομουνιστές και αριστερούς όλων των αποχρώσεων )που ξεκίνησαν από πολλά μέρη της γης να βοηθήσουν . Οι εθελοντές εντάχθηκαν στις διεθνείς ταξιαρχίες και συμμετείχαν σ΄αυτές και τετρακόσιοι περίπου Έλληνες και Κύπριοι. 

Εθελοντές με τον χαρακτηριστικό χαιρετισμό 
Συνολικά οι εθελοντές υπολογίζονται σε πενήντα χιλιάδες από τους οποίους οι δέκα χιλ. άφησαν τα κόκαλά τους για να υπερασπίσουν την δημοκρατία στην Ισπανία .


 
Έλληνες και Κύπριοι εθελοντές

 

 

 

(Ο ΣΙΜΕΑ τον Μάϊο του 2022 για να τιμήσει την ημέρα της αντιφασιστικής νίκης παρουσίασε το εξαιρετικό βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Παντελάκη LOS BUENOS ANTIFASCISTAS το οποίο μας πληροφορεί για τους Έλληνες εθελοντές στο πλευρό της νόμιμης δημοκρατικής κυβέρνησης . Η εκδήλωση μαγνητοσκοπήθηκε και υπάρχει στο YOU TUBE .Ομιλητές σε εκείνη την εκδήλωση ήταν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές ιστορίας Βαγγέλης Καραμανωλάκης , Πολυμέρης Βόγλης και η προϊσταμένη των ΓΑΚ Μαγνησίας Αννίτα Πρασσά.)

> https://www.facebook.com/100063653742889/videos/717594706234605’’




Από την άλλη πλευρά οι φασίστες είχαν την βοήθεια του Μουσολίνι και του Χίτλερ, οι οποίοι δοκίμασαν τα νέα όπλα τους στην Ισπανία . Χαρακτηριστική η περίπτωση της Βασκικής πόλης Γκερνίκα ( Γκουέρνικα ) η οποία ισοπεδώθηκε από τα Γερμανικά βομβαρδιστικά στις 26-4-37 .Ήταν τέτοια μεγάλη η καταστροφή και ο χαμός ανθρώπινων ζωών, που συντάραξε την διεθνή κοινή γνώμη .

Διάσημο έμεινε το έργο του ζωγράφου Πικάσο με θέμα την τραγωδία της πόλης .


 


Είχαν και οι φασίστες στο πλευρό τους εθελοντές από άλλες χώρες. Με τις δυνάμεις των Ισπανών εθνικιστών συντάχθηκαν οι Γερμανοί με την Λεγεώνα Κόνδορ (1), Ιταλοί που παρείχαν στους εθνικιστές όπλα, πυροβολικό, αεροσκάφη, άρματα μάχης και τις μονάδες Aviazione Legionaria και Corpo Truppe Volontarie. Συνολικά 50.000 άντρες .

Με μικρότερες δυνάμεις στο πλευρό του Φράνκο βρέθηκαν Ρουμάνοι εθελοντές από τη Σιδηρά Φρουρά και περίπου 600 Ιρλανδοί μέλη της Ιρλανδικής εθνικιστικής ταξιαρχίας του Ιρλανδού πολιτικού Όουεν Ο΄ Ντάφι Η πλειοψηφία των Ιρλανδών εθελοντών ήταν καθολικοί και παρακινήθηκαν από την καθολική εκκλησία .

Ο εμφύλιος στην Ισπανία έληξε με νίκη των εθνικιστών τον Απρίλιο του 1939 αφήνοντας πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς. Κάποιες πηγές υπολογίζουν ένα εκατομμύριο.

Τον τελευταίο χρόνο του εμφυλίου ουσιαστικά η νόμιμη κυβέρνηση δεν μπορούσε καν να συντονίσει τον αγώνα της με συνέπεια οι φίλιες δυνάμεις να αυτενεργούν με αυταπάρνηση προτάσσοντας το σύνθημα NO PASARAN δεν θα περάσουν. 


 

Μετά την τελική επικράτηση των εθνικιστών η ηγεσία της δημοκρατικής κυβέρνησης κατέφυγε αρχικά κυρίως στην Σοβιετική Ένωση και μαζί τους και η Βάσκα κομουνίστρια, μπροστάρισσα στον αγώνα, Ντολόρες Ιμπάρουρι η οποία έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Πασιονάρια ( άνθος του πάθους )

Ο Πρόεδρος Αθάνια πέρασε περπατώντας τα Πυρηναία και κατέφυγε στην Γαλλία .

Η Γαλλία και η Βρετανία έμειναν απαθείς και δήλωναν ουδέτεροι στον αγώνα ενάντια στον φασισμό . Το πλήρωσαν λίγα χρόνια μετά από την Ναζιστική Γερμανία.

Η Ελλάδα του Μεταξά τυπικά ήταν ουδέτερη , ουσιαστικά με το μέρος των Εθνικιστών . Ο Μποδοσάκης ο χρηματοδότης του Μεταξά, πωλούσε βλήματα και σφαίρες και στους δύο αντιμαχόμενους.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος ήταν η μάχη των ιδεολογιών. Η πλευρά του Εθνικισμού κατά του μεγάλου κομμουνιστικού κινδύνου. (χαρακτηρισμός του πάπα Πίου ΙΑ’) Ο εμφύλιος ήταν η πρόβα τζενεράλε του 2ου παγκοσμίου πολέμου, αφού σ’ αυτόν αναμίχθηκαν Ιταλοί και Γερμανοί από την πλευρά των εθνικιστών και από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων, Σοβιετικοί και οι 50000 ρομαντικοί αριστεροί εθελοντές των Διεθνών Ταξιαρχιών.

Όλοι οι δημοκρατικοί και οι ξένοι εθελοντές τραγουδούσαν το δημοφιλές τραγούδι ay carmela .H κάθε μπριγάδα έβαζε τους δικούς της στίχους .

Εδώ στα Ισπανικά

https://www.youtube.com/watch?v=VQgSyUK08Rs...

και στα Σερβοκροατικά .Το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας είχε στείλει αναλογικά τους περισσότερους εθελοντές

https://www.youtube.com/watch?v=N_4Z2BQogww&list=RDN_4Z2BQogww&start_radio=

Σημείωση : 1) Η Λεγεώνα Κόνδορ ήταν κανονικός Γερμανικός στρατός που διέθετε αεροπλάνα , άρματα μάχης ,βαρύ οπλισμό και διοικούνταν από Γερμανό στρατηγό.

2) Πριν τον πόλεμο η Ισπανία κατείχε μεγάλο μέρος του ανατολικού Μαρόκου . Ακόμα και σήμερα όμως κατέχει δύο λιμάνια εκεί . Την γνωστή Θέουτα και πιο ανατολικά την Μελίγια

..........................................................................................................................





Πηγές : Αntony Beevor , Δημήτρης Φιλιππής ,Σφήκας Θανάσης ,Γιάννης Παντελάκης ,TVXS, αφιερώματα εφημερίδων ,τα γνωστά μυθιστορήματα του Έρνεστ Χεμινγουέι ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΧΤΥΠΑ Η ΚΑΜΠΑΝΑ και Χαβιέρ Θέρκας ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ Της ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ που διαβάστηκαν πολύ και έγιναν εξαιρετικές κιν.ταινίες. Η καλύτερη κατά τη γνώμη μου του Κεν Λόουτζ ΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ . Τα τελευταία είκοσι χρόνια προβλήθηκαν αρκετές ακόμα ταινίες και ντοκιμαντέρ.

 

Η Ντολόρες Ιμπαρούρι γνωστή ως Πασιονάρια 


Ομαδικοί τάφοι δημοκρατικών .Μόνο με την τελευταία κυβέρνηση του Σάντσεθ το κράτος ανέλαβε τα έξοδα της ταυτοποίησης 

Ο στρατηγός Φράνκο και ο στρατός του 
 


ΜΝΗΜΗ ΤΡΕΝΟΥ

  Η διήμερη δράση memo rail συνδιοργανώσαμε με την καθοριστική συμβολή της καλλιτεχνικής -ερευνητικής ομάδας artspirators σημείωσε μεγάλη επ...