ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
Κείμενο Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Στις 17 Ιουλίου του 1936 εκδηλώθηκε πραξικόπημα του στρατού με αρχηγό τον στρατηγό Φράνκο ενάντια στην εκλεγμένη αριστερή κυβέρνηση της Ισπανίας .
Τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς είχε εκλεγεί δημοκρατική κυβέρνηση από σοσιαλιστές , κομουνιστές ,τροτσκιστές, αναρχικούς και προοδευτικούς κεντρώους . Είχε στο πλευρό της 268 βουλευτές έναντι 205 που είχε η δεξιά .Το εκλογικό σώμα που τους έδωσε την εξουσία ήταν κυρίως τα εργατικά συνδικάτα και οι φτωχοί αγρότες .
Το μοντέλο ήταν το ίδιο που είχε ξεκινήσει στην Γαλλία με το Λαϊκό Μέτωπο αλλά δυστυχώς και εκεί δεν μακροημέρευσε.
Στόχος και στις δύο χώρες ήταν να αποκρουστεί η άνοδος φασισμού –ναζισμού που στην δεκαετία του τριάντα ήταν η κυρίαρχη ανερχόμενη δύναμη στην Ευρώπη.
Η κυβέρνηση του Λάργκο Καμπαλέρο και Μανουέλ Αθάνια από τους πρώτους μήνες, αλλά και στην διάρκεια του εμφυλίου, προώθησε σημαντικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις
Ο Πρόεδρος Μανουέλ Αθάνια Μόλις τέσσερις μήνες ανέχτηκαν την εκλεγμένη κυβέρνηση, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες , οι εργοστασιάρχες ,οι οπαδοί του έκπτωτου βασιλιά, και βέβαια το ιερατείο της βαθιά καθολικής Ισπανικής κοινωνίας
Ο Πρωθυπουργός Λάργκο Καμπαλέρο
Μέσα σε λίγες εβδομάδες ο στρατός του στρατηγού Φράνκο που ξεκίνησε από το Ισπανικό Μαρόκο (2)κυρίευσε τις απροστάτευτες πόλεις αλλά επιβράδυνε στην συνέχεια . Η δημοκρατική κυβέρνηση στηρίχτηκε στον απλό κόσμο αφού δεν είχε τον περισσότερο στρατό μαζί της .Ούτε συμμάχους στο εξωτερικό .
.
Μόνο μια σχετικά μικρή βοήθεια από την Σοβιετική Ένωση που έστειλε αεροπλάνα , κανόνια και ελαφρύ οπλισμό , το Μεξικό που έδινε μόνο διπλωματική στήριξη και τους δημοκρατικούς εθελοντές ( κυρίως κομουνιστές και αριστερούς όλων των αποχρώσεων )που ξεκίνησαν από πολλά μέρη της γης να βοηθήσουν . Οι εθελοντές εντάχθηκαν στις διεθνείς ταξιαρχίες και συμμετείχαν σ΄αυτές και τετρακόσιοι περίπου Έλληνες και Κύπριοι.
(Ο ΣΙΜΕΑ τον Μάϊο του 2022 για να τιμήσει την ημέρα της αντιφασιστικής νίκης παρουσίασε το εξαιρετικό βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Παντελάκη LOS BUENOS ANTIFASCISTAS το οποίο μας πληροφορεί για τους Έλληνες εθελοντές στο πλευρό της νόμιμης δημοκρατικής κυβέρνησης . Η εκδήλωση μαγνητοσκοπήθηκε και υπάρχει στο YOU TUBE .Ομιλητές σε εκείνη την εκδήλωση ήταν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές ιστορίας Βαγγέλης Καραμανωλάκης , Πολυμέρης Βόγλης και η προϊσταμένη των ΓΑΚ Μαγνησίας Αννίτα Πρασσά.)
> https://www.facebook.com/100063653742889/videos/717594706234605’’
Διάσημο έμεινε το έργο του ζωγράφου Πικάσο με θέμα την τραγωδία της πόλης .
Είχαν και οι φασίστες στο πλευρό τους εθελοντές από άλλες χώρες. Με τις δυνάμεις των Ισπανών εθνικιστών συντάχθηκαν οι Γερμανοί με την Λεγεώνα Κόνδορ (1), Ιταλοί που παρείχαν στους εθνικιστές όπλα, πυροβολικό, αεροσκάφη, άρματα μάχης και τις μονάδες Aviazione Legionaria και Corpo Truppe Volontarie. Συνολικά 50.000 άντρες .
Με μικρότερες δυνάμεις στο πλευρό του Φράνκο βρέθηκαν Ρουμάνοι εθελοντές από τη Σιδηρά Φρουρά και περίπου 600 Ιρλανδοί μέλη της Ιρλανδικής εθνικιστικής ταξιαρχίας του Ιρλανδού πολιτικού Όουεν Ο΄ Ντάφι Η πλειοψηφία των Ιρλανδών εθελοντών ήταν καθολικοί και παρακινήθηκαν από την καθολική εκκλησία .
Ο εμφύλιος στην Ισπανία έληξε με νίκη των εθνικιστών τον Απρίλιο του 1939 αφήνοντας πίσω του εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς. Κάποιες πηγές υπολογίζουν ένα εκατομμύριο.
Τον τελευταίο χρόνο του εμφυλίου ουσιαστικά η νόμιμη κυβέρνηση δεν μπορούσε καν να συντονίσει τον αγώνα της με συνέπεια οι φίλιες δυνάμεις να αυτενεργούν με αυταπάρνηση προτάσσοντας το σύνθημα NO PASARAN δεν θα περάσουν.
Μετά την τελική επικράτηση των εθνικιστών η ηγεσία της δημοκρατικής κυβέρνησης κατέφυγε αρχικά κυρίως στην Σοβιετική Ένωση και μαζί τους και η Βάσκα κομουνίστρια, μπροστάρισσα στον αγώνα, Ντολόρες Ιμπάρουρι η οποία έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Πασιονάρια ( άνθος του πάθους )
Ο Πρόεδρος Αθάνια πέρασε περπατώντας τα Πυρηναία και κατέφυγε στην Γαλλία .
Η Γαλλία και η Βρετανία έμειναν απαθείς και δήλωναν ουδέτεροι στον αγώνα ενάντια στον φασισμό . Το πλήρωσαν λίγα χρόνια μετά από την Ναζιστική Γερμανία.
Η Ελλάδα του Μεταξά τυπικά ήταν ουδέτερη , ουσιαστικά με το μέρος των Εθνικιστών . Ο Μποδοσάκης ο χρηματοδότης του Μεταξά, πωλούσε βλήματα και σφαίρες και στους δύο αντιμαχόμενους.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος ήταν η μάχη των ιδεολογιών. Η πλευρά του Εθνικισμού κατά του μεγάλου κομμουνιστικού κινδύνου. (χαρακτηρισμός του πάπα Πίου ΙΑ’) Ο εμφύλιος ήταν η πρόβα τζενεράλε του 2ου παγκοσμίου πολέμου, αφού σ’ αυτόν αναμίχθηκαν Ιταλοί και Γερμανοί από την πλευρά των εθνικιστών και από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων, Σοβιετικοί και οι 50000 ρομαντικοί αριστεροί εθελοντές των Διεθνών Ταξιαρχιών.
Όλοι οι δημοκρατικοί και οι ξένοι εθελοντές τραγουδούσαν το δημοφιλές τραγούδι ay carmela .H κάθε μπριγάδα έβαζε τους δικούς της στίχους .
Εδώ στα Ισπανικά
https://www.youtube.com/watch?v=VQgSyUK08Rs...
και στα Σερβοκροατικά .Το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας είχε στείλει αναλογικά τους περισσότερους εθελοντές
https://www.youtube.com/watch?v=N_4Z2BQogww&list=RDN_4Z2BQogww&start_radio=
Σημείωση : 1) Η Λεγεώνα Κόνδορ ήταν κανονικός Γερμανικός στρατός που διέθετε αεροπλάνα , άρματα μάχης ,βαρύ οπλισμό και διοικούνταν από Γερμανό στρατηγό.
2) Πριν τον πόλεμο η Ισπανία κατείχε μεγάλο μέρος του ανατολικού Μαρόκου . Ακόμα και σήμερα όμως κατέχει δύο λιμάνια εκεί . Την γνωστή Θέουτα και πιο ανατολικά την Μελίγια
..........................................................................................................................
Πηγές : Αntony Beevor , Δημήτρης Φιλιππής ,Σφήκας Θανάσης ,Γιάννης Παντελάκης ,TVXS, αφιερώματα εφημερίδων ,τα γνωστά μυθιστορήματα του Έρνεστ Χεμινγουέι ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΧΤΥΠΑ Η ΚΑΜΠΑΝΑ και Χαβιέρ Θέρκας ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ Της ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ που διαβάστηκαν πολύ και έγιναν εξαιρετικές κιν.ταινίες. Η καλύτερη κατά τη γνώμη μου του Κεν Λόουτζ ΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ . Τα τελευταία είκοσι χρόνια προβλήθηκαν αρκετές ακόμα ταινίες και ντοκιμαντέρ.
Ομαδικοί τάφοι δημοκρατικών .Μόνο με την τελευταία κυβέρνηση του Σάντσεθ το κράτος ανέλαβε τα έξοδα της ταυτοποίησης
