Οι ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΤΑΝΑΙΣ
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Μία από τις μεγαλύτερες ανθρώπινες απώλειες στην διάρκεια της κατοχής ήταν το ναυάγιο του πλοίου Ταναΐς στις 8 ή 9 Ιουνίου του 1944. Αναφέρω 2 διαφορετικές ημερομηνίες γιατί έτσι έχουν καταγραφεί από πηγές της εποχής. Ίσως γιατί τα νέα δεν μαθαίνονταν άμεσα λόγω της λογοκρισίας στις εφημερίδες και στο απαγορευμένο ραδιόφωνο .
Όποια όμως και να είναι η ακριβής ημερομηνία, η ουσία είναι ότι τότε χάθηκαν πάνω από 600 ανθρώπινες ψυχές.
Ένα απόγευμα στις αρχές Ιουνίου του 44 , οι Γερμανοί επιβίβασαν στο παμπάλαιο πλοίο Ταναΐς 250 Κρητικούς αντιστασιακούς και 350 Έλληνες Εβραίους από όλη την Κρήτη. Κυρίως από την Εβραϊκή κοινότητα των Χανίων( 300)26 από Ηράκλειο , 5 από Ρέθυμνο .
Όταν οι ναζί
οδηγούσαν τις Εβραικές οικογένειες στο λιμάνι , κάποιες μάνες φώναζαν
στους Χανιώτες ΄΄ έχετε γεια ,πάρτε τα παιδιά μας, βαφτίστε τα, κάντε τα δικά σας ! Μα μην τ’αφήνετε
να χαθούν μαζί μας ΄΄
Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε το πλήρωμα του πλοίου και άγνωστο αριθμό Ιταλών Αντιφασιστών που δεν θέλησαν να συνεργαστούν με τους Γερμανούς όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε . Θυμίζουμε ότι Ιταλική παρουσία υπήρχε μόνο στον Νομό Λασιθίου ο οποίος κατελήφθη στην μάχη της Κρήτης το 1941,από ένα σύνταγμα Ιταλών προερχόμενο από τα Ιταλοκρατούμενα τότε Δωδεκάνησα.
Το πλοίο που μετέφερε τους μελλοθάνατους ήταν μικρό και παμπάλαιο . Είχε κατασκευαστεί στην Βρετανία το 1907 με ατμοκίνητες μηχανές μικρής ιπποδύναμης . Από το 1935 ήταν ιδιοκτησίας του εφοπλιστή Στέφανου Συνοδινού με νηολόγιο Πειραιά . Στην διάρκεια της μάχης της Κρήτης φορτωμένο με ξυλεία από την Ηπειρωτική Ελλάδα, βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς οι οποίοι αργότερα το επισκεύασαν και το χρησιμοποιούσαν για τις δικές τους ανάγκες .Του άλλαξαν όνομα και από HOLLYGOOD το ονόμασαν Ταναΐς .
οικογένεια Βεντούρα
Η συγκέντρωση των Ελλήνων Εβραίων ήταν στα πλαίσια της Ναζιστικής πολιτικής για εξόντωση της Εβραϊκής φυλής . Οι Κρητικοί αντιστασιακοί είχαν συλληφθεί οι περισσότεροι, μετά την απαγωγή του Γερμανού διοικητή Κρήτης, στρατηγού Κράϊπε από Βρετανούς κομάντος και Κρητικούς αντάρτες.
Αργότερα στις δίκες των Γερμανών αξιωματούχων , ο διοικητής Μπρούνο Μπρώυερ κατά την πάγια τακτική ισχυρίστηκε ότι εκτελούσε διαταγή του γνωστού Γκαίρινγκ .
Οι απόψεις για τα αίτια της βύθισης του πλοίου διαφέρουν από πηγή σε πηγή .
Ο ναύτης Μενέλαος Αναστασίου σε κατάθεση που έδωσε μετά την λήξη του πολέμου στο Λιμεναρχείο Πειραιά, βεβαίωσε ότι το πλοίο τορπιλίστηκε από το Βρετανικό υποβρύχιο VIVID με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο JOHN VERLEY,κοντά στην Σαντορίνη και ότι αυτός ήταν ο μόνος που σώθηκε.
Ένα μήνα μετά το ναυάγιο οι Γερμανικές αρχές του κατεχόμενου Πειραιά, έδωσαν γραπτή βεβαίωση ότι θερμαστής Γεώργιος Παυλογιάννης έχασε την ζωή του μετά από εχθρική επίθεση στην Γερμανική νηοπομπή . Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το Ταναΐς συμμετείχε σε Γερμανική νηοπομπή και δεν έπλεε μόνο του.
Πολλά χρόνια μετά Έλληνες ερευνητές σε γραπτά κείμενα βεβαιώνουν ότι σύμφωνα με την δική τους έρευνα το πλοίο βυθίστηκε από τους ίδιους τους Γερμανούς προκειμένου να ξεφορτωθούν τους Εβραίους και τους Αντιστασιακούς . Αλλά και αυτοί διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο βύθισης τους πλοίου .
ο Ραβίνος Εβλαχόν
Ο Μάρκος Πολιουδάκης στο βιβλίο του υποστηρίζει ότι ο Καναδός φίλος του δημοσιογράφος Στήβεν Σμιθ, έγραψε σε Καναδική εφημερίδα τον Δεκέμβριο του 1998 ότι συνάντησε τον Έλληνα ναύτη Αλέκο Αλεβύζο που του εξιστόρησε ότι ήταν μέλος του πληρώματος του Ταναΐς που κατέβηκε με το υπόλοιπο Ελληνικό πλήρωμα και άλλους Γερμανούς σε βάρκες και στην συνέχεια το πλοίο ανατινάχτηκε με ωρολογιακές βόμβεςπαρασύροντας τους κλειδωμένους στα αμπάρια κρατούμενους στον βυθό.
Ο Συγγραφέας Ιωάννης Μουρέλλος στο βιβλίο του ισχυρίζεται ότι το πλοίο βούλιαξε από τους ίδιους τους Γερμανούς οι οποίοι άνοιξαν τους κρουνούς πλημμυρίζοντας το πλοίο ενώ αυτοί το εγκατέλειψαν .
Ποτέ δεν θα μάθουμε σίγουρα την αλήθεια. Δεν αποκλείεται κατά τη γνώμη μου το πλοίο πράγματι να βυθίστηκε από το Βρετανικό υποβρύχιο όπως γράφει ο Αντιναύαρχος του Λιμανικού και ερευνητής Ελληνικών Ναυαγίων Χρήστος Ντούνης .
Είτε από σκοπιμότητα , είτε από άγνοια ότι στα αμπάρια του είχε κλειδωμένους Έλληνες , είτε από λάθος όπως έγινε με τον τορπιλισμό του Ιταλικού πλοίου που μετέφερε όμηρους Έλληνες αξιωματικούς στην Ιταλία.(1)
Ανεξάρτητα από την πραγματική αλήθεια για τον τρόπο βύθισης του πλοίου, στο ναυάγιο έχασαν την ζωή τους πάνω από 600 Έλληνες στον βωμό του παράλογου πολέμου και της νοσηρής Γερμανικής λογικής περί ανώτερων και κατώτερων φυλών . Λίγες φορές μνημονεύονται οι αδικοχαμένοι συμπατριώτες μας . Γίνεται συνήθως από αφιερώματα Κρητικών εφημερίδων και ντόπιων ερευνητών . Παρόλο που είναι το δεύτερο σε ανθρώπινες απώλειες γεγονός μετά τα Καλάβρυτα.
Σημείωση 1) Στις 22-1- 43 το Αγγλικό υποβρύχιο TIGRIS τορπίλισε το Ιταλικό ατμόπλοιο CITTA DI GENOVA κοντά στον Αυλώνα της Αλβανίας . Στο πλοίο επέβαιναν 800 Ιταλοί στρατιώτες και 152 Έλληνες όμηροι μόνιμοι και έφεδροι Αξιωματικοί . Από τους Έλληνες πνίγηκαν 71 Αξιωματικοί μεταξύ των οποίων οι πιο γνωστοί ήταν οι Συνταγματάρχες Δαβάκης και Γεωργούλας .
Συνολικά πνίγηκαν πέντε συνταγματάρχες, δύο αντισυνταγματάρχες, 9 ταγματάρχες, 13 λοχαγοί, 14 υπολοχαγοί και 25 ανθυπολοχαγοί. Αλλά αυτή είναι ακόμα μία ιστορία που δεν πολυκουβεντιάζεται για ευνόητους λόγους.
Από την περιοχή της Μαγνησίας ήταν 7 πνιγμένοι αξιωματικοί συμπεριλαμβανομένου και του θρυλικού Συνταγματάρχη Γεωργούλα ο οποίος είχε καταγωγή από την Καρδίτσα αλλά συνελήφθη από τους Ιταλούς στον Βόλο.
Άγνωστος ο αριθμός των πνιγμένων Ιταλών.
ΟΙ Μάγνητες αξιωματικοί ήταν οι Σινιώρης Δημήτριος και Ευάγγελος από Αλμυρό και οι Γιαταγάνας Ιωάννης, Ανέστης Κώστας , Αδαμόπουλος Αντρέας, Λίλης Θεόδωρος και βέβαια ο Γεωργούλας.
Το όνομα του Νικολάου Γεωργούλα κοσμεί το τοπικό στρατόπεδο στην Νέα Ιωνία Βόλου. Στους διασωθέντες του Ιταλικού ατμόπλοιου υπάρχουν και τρεις από την Μαγνησία
Οι Σγέμπας , Σπανόπουλος, Μαυρογιώργος
Πηγές: Χρήστος Ντούνης, Ιωάννης Μουρέλλος, Μάριος Πολιουδάκης , Τάσος Κοντογιανίδης , Μουδουτσάκης Τηλ, αφιερώματα Κρητικών εφημερίδων .
