ΤΑΝΑΙΣ

Οι ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΤΑΝΑΙΣ

 

 

Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης

 

Μία από τις μεγαλύτερες ανθρώπινες απώλειες στην διάρκεια της κατοχής ήταν το ναυάγιο του πλοίου Ταναΐς στις 8 ή 9 Ιουνίου του 1944. Αναφέρω 2 διαφορετικές ημερομηνίες γιατί έτσι έχουν καταγραφεί από πηγές της εποχής. Ίσως γιατί τα νέα δεν μαθαίνονταν άμεσα λόγω της λογοκρισίας στις εφημερίδες και στο απαγορευμένο ραδιόφωνο .

Όποια όμως και να είναι η ακριβής ημερομηνία, η ουσία είναι ότι τότε χάθηκαν πάνω από 600 ανθρώπινες ψυχές.

Ένα απόγευμα στις αρχές Ιουνίου του 44 , οι Γερμανοί επιβίβασαν στο παμπάλαιο πλοίο Ταναΐς 250 Κρητικούς αντιστασιακούς και 350 Έλληνες Εβραίους από όλη την Κρήτη. Κυρίως από την Εβραϊκή κοινότητα των Χανίων( 300)26 από Ηράκλειο , 5 από Ρέθυμνο .

Όταν οι ναζί οδηγούσαν τις Εβραικές οικογένειες στο λιμάνι , κάποιες μάνες φώναζαν στους  Χανιώτες  ΄΄ έχετε γεια ,πάρτε τα παιδιά μας,  βαφτίστε τα, κάντε τα δικά σας ! Μα μην τ’αφήνετε να χαθούν μαζί μας ΄΄

Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε το πλήρωμα του πλοίου και άγνωστο αριθμό Ιταλών Αντιφασιστών που δεν θέλησαν να συνεργαστούν με τους Γερμανούς όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε . Θυμίζουμε ότι Ιταλική παρουσία υπήρχε μόνο στον Νομό Λασιθίου ο οποίος κατελήφθη στην μάχη της Κρήτης το 1941,από ένα σύνταγμα Ιταλών προερχόμενο από τα Ιταλοκρατούμενα τότε Δωδεκάνησα.

Το πλοίο που μετέφερε τους μελλοθάνατους ήταν μικρό και παμπάλαιο . Είχε κατασκευαστεί στην Βρετανία το 1907 με ατμοκίνητες μηχανές μικρής ιπποδύναμης . Από το 1935 ήταν ιδιοκτησίας του εφοπλιστή Στέφανου Συνοδινού με νηολόγιο Πειραιά . Στην διάρκεια της μάχης της Κρήτης φορτωμένο με ξυλεία από την Ηπειρωτική Ελλάδα, βομβαρδίστηκε  από τους Γερμανούς οι οποίοι αργότερα το επισκεύασαν και το χρησιμοποιούσαν για τις δικές τους ανάγκες .Του άλλαξαν όνομα και από HOLLYGOOD το ονόμασαν Ταναΐς .

                                                   οικογένεια Βεντούρα

Η συγκέντρωση των Ελλήνων Εβραίων ήταν στα πλαίσια της Ναζιστικής πολιτικής για εξόντωση της Εβραϊκής φυλής . Οι Κρητικοί αντιστασιακοί είχαν συλληφθεί οι περισσότεροι, μετά την απαγωγή του Γερμανού διοικητή Κρήτης, στρατηγού Κράϊπε από Βρετανούς κομάντος και Κρητικούς αντάρτες.

Αργότερα στις δίκες των Γερμανών αξιωματούχων , ο διοικητής Μπρούνο Μπρώυερ κατά την πάγια τακτική ισχυρίστηκε ότι εκτελούσε διαταγή του γνωστού Γκαίρινγκ .

Οι απόψεις για τα αίτια της βύθισης του πλοίου διαφέρουν από πηγή σε πηγή .

Ο ναύτης Μενέλαος Αναστασίου σε κατάθεση που έδωσε μετά την λήξη του πολέμου στο Λιμεναρχείο Πειραιά, βεβαίωσε ότι το πλοίο τορπιλίστηκε από το Βρετανικό υποβρύχιο VIVID με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο JOHN VERLEY,κοντά στην Σαντορίνη και ότι αυτός ήταν ο μόνος που σώθηκε.

Ένα μήνα μετά το ναυάγιο οι Γερμανικές αρχές του κατεχόμενου Πειραιά, έδωσαν γραπτή βεβαίωση ότι θερμαστής Γεώργιος Παυλογιάννης έχασε την ζωή του μετά από εχθρική επίθεση στην Γερμανική νηοπομπή . Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το Ταναΐς συμμετείχε σε Γερμανική νηοπομπή και δεν έπλεε μόνο του.

Πολλά χρόνια μετά Έλληνες ερευνητές σε γραπτά κείμενα βεβαιώνουν ότι σύμφωνα με την δική τους έρευνα το πλοίο βυθίστηκε από τους ίδιους τους Γερμανούς προκειμένου να ξεφορτωθούν τους Εβραίους και τους Αντιστασιακούς . Αλλά και αυτοί διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο βύθισης τους πλοίου .

                                                                 ο Ραβίνος Εβλαχόν

Ο Μάρκος Πολιουδάκης στο βιβλίο του υποστηρίζει ότι ο Καναδός φίλος του δημοσιογράφος Στήβεν Σμιθ, έγραψε σε Καναδική εφημερίδα τον Δεκέμβριο του 1998 ότι συνάντησε τον Έλληνα ναύτη Αλέκο Αλεβύζο που του εξιστόρησε ότι ήταν μέλος του πληρώματος του Ταναΐς που κατέβηκε με το υπόλοιπο Ελληνικό πλήρωμα και άλλους Γερμανούς σε βάρκες και στην συνέχεια το πλοίο ανατινάχτηκε με ωρολογιακές βόμβεςπαρασύροντας τους κλειδωμένους στα αμπάρια κρατούμενους στον βυθό.

Ο Συγγραφέας Ιωάννης Μουρέλλος στο βιβλίο του ισχυρίζεται ότι το πλοίο βούλιαξε από τους ίδιους τους Γερμανούς οι οποίοι άνοιξαν τους κρουνούς πλημμυρίζοντας το πλοίο ενώ αυτοί το εγκατέλειψαν .

Ποτέ δεν θα μάθουμε σίγουρα την αλήθεια. Δεν αποκλείεται κατά τη γνώμη μου το πλοίο πράγματι να βυθίστηκε από το Βρετανικό υποβρύχιο όπως γράφει ο Αντιναύαρχος του Λιμανικού και ερευνητής Ελληνικών Ναυαγίων Χρήστος Ντούνης .

Είτε από σκοπιμότητα , είτε από άγνοια ότι στα αμπάρια του είχε κλειδωμένους Έλληνες , είτε από λάθος όπως έγινε με τον τορπιλισμό του Ιταλικού πλοίου που μετέφερε όμηρους Έλληνες αξιωματικούς στην Ιταλία.(1)

Ανεξάρτητα από την πραγματική αλήθεια για τον τρόπο βύθισης του πλοίου, στο ναυάγιο έχασαν την ζωή τους πάνω από 600 Έλληνες στον βωμό του παράλογου πολέμου και της νοσηρής Γερμανικής λογικής περί ανώτερων και κατώτερων φυλών . Λίγες φορές μνημονεύονται οι αδικοχαμένοι συμπατριώτες μας . Γίνεται συνήθως από αφιερώματα Κρητικών εφημερίδων και ντόπιων ερευνητών . Παρόλο που είναι το δεύτερο σε ανθρώπινες απώλειες γεγονός μετά τα Καλάβρυτα.

 

Σημείωση 1) Στις 22-1- 43 το Αγγλικό υποβρύχιο TIGRIS τορπίλισε το Ιταλικό ατμόπλοιο CITTA DI GENOVA κοντά στον Αυλώνα της Αλβανίας . Στο πλοίο επέβαιναν 800 Ιταλοί στρατιώτες και 152 Έλληνες όμηροι μόνιμοι και έφεδροι Αξιωματικοί . Από τους Έλληνες πνίγηκαν 71 Αξιωματικοί μεταξύ των οποίων οι πιο γνωστοί ήταν οι Συνταγματάρχες Δαβάκης και Γεωργούλας .

Συνολικά πνίγηκαν πέντε συνταγματάρχες, δύο αντισυνταγματάρχες, 9 ταγματάρχες, 13 λοχαγοί, 14 υπολοχαγοί και 25 ανθυπολοχαγοί. Αλλά αυτή είναι ακόμα μία ιστορία που δεν πολυκουβεντιάζεται για ευνόητους λόγους.

Από την περιοχή της Μαγνησίας ήταν 7 πνιγμένοι αξιωματικοί συμπεριλαμβανομένου και του θρυλικού Συνταγματάρχη Γεωργούλα ο οποίος είχε καταγωγή από την Καρδίτσα αλλά συνελήφθη από τους Ιταλούς στον Βόλο.

Άγνωστος ο αριθμός των πνιγμένων Ιταλών.

ΟΙ Μάγνητες αξιωματικοί ήταν οι Σινιώρης Δημήτριος και Ευάγγελος από Αλμυρό και οι Γιαταγάνας Ιωάννης, Ανέστης Κώστας , Αδαμόπουλος Αντρέας, Λίλης Θεόδωρος και βέβαια ο Γεωργούλας.

Το όνομα του Νικολάου Γεωργούλα κοσμεί το τοπικό στρατόπεδο στην Νέα Ιωνία Βόλου. Στους διασωθέντες του Ιταλικού ατμόπλοιου υπάρχουν και τρεις από την Μαγνησία

Οι Σγέμπας , Σπανόπουλος, Μαυρογιώργος

 

Πηγές: Χρήστος Ντούνης, Ιωάννης Μουρέλλος, Μάριος Πολιουδάκης , Τάσος Κοντογιανίδης , Μουδουτσάκης Τηλ, αφιερώματα Κρητικών  εφημερίδων .

 

                                                         Το μνημείο στα Χανιά

ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ 24

 

ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ  1944

 Ογδόντα χρόνια μετά 

 

 

 

Πραγματοποιήθηκε χθες  το ετήσιο μνημόσυνο για τους σαράντα εκτελεσμένους στον σιδηροδρομικό σταθμό ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ -Κάτω Δασόλοφος Φαρσάλων, στις 31 Μαΐου 1944.

Στην εκδήλωση που διοργανώνει κάθε χρόνο η Τοπική Κοινότητα Δασόλοφου και  ο Δήμος Φαρσάλων, συμμετείχε και φέτος  αντιπροσωπεία του ΣΙΜΕΑ.

Ο ΣΙΜΕΑ εκπροσωπήθηκε από την πρόεδρο Αγγελική Νικολάου ,τον γ.γ Απόστολο Κ. Αποστολάκη , τον έφορο Νικόλα Φιλάρετο και αρκετά μέλη του συλλόγου 

 

Η εκδήλωση φέτος πραγματοποιήθηκε στην πλατεία του Άνω Δασόλοφου .Η μεγάλη νεροποντή των προηγούμενων ημερών , δημιούργησε προβλήματα στην πρόσβαση προς τον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό όπου βρίσκεται το μνημείο των 40 εκτελεσμένων .(1)

Το στεφάνι εκ μέρους του ΣΙΜΕΑ, κατέθεσε το μέλος του Σωτήρης Χαλκιάς ,εγγονός εκτελεσμένου

 

Μετά την καθιερωμένη επιμνημόσυνη δέηση με τον τοπικό ιερέα, ακολούθησαν σύντομοι χαιρετισμοί από τους Νίκο Φωτίου πρόεδρο της τοπικής κοινότητας , Ιορδάνη  Εσκίογλου Δήμαρχο Φαρσάλων , Αδαμοπούλου Αναστασία εντεταλμένη σύμβουλο κοινωνικής συνοχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας και Βασίλη Κοντορίζο πρώην δήμαρχο Πορταριάς.

Για την ιστορία , τα ¾ των εκτελεσμένων ήταν από την Μαγνησία και συγκεκριμένα από τα χωριά Άνω και Κάτω Λεχώνια , Άγιο Βλάσιο, Άλλη Μεριά , Πορταριά , Βόλο .

Ακολούθησε η κεντρική ομιλία από τον εκπαιδευτικό Άριστείδη Παπαδόπουλο, ο οποίος στον εξαιρετικό λόγο του, αναφέρθηκε και στην δράση  των δοσιλογικών οργανώσεων του Βόλου και της περιοχής.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την απάνθρωπη αποστολή του απαγχονισμού, την είχαν αναλάβει τα φιλοναζιστικά δοσιλογικά  ΕΑΣΑΔ .Οι Γερμανοί απλά επέβλεπαν .

 

Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών από την κ.Βούλα Μπαλαμπάνη προϊσταμένη διεύθυνσης προγραμματισμού του Δήμου Φρσάλων και τον Απόστολο Κ.Αποστολάκη  .

 

Την ευθύνη της εξαιρετικά άρτιας  εκδήλωσης, είχε όπως κάθε χρόνο, η κ. Βούλα Μπαλαμπάνη

.

Στην εκδήλωση επίσης παραβρέθηκαν οι πρώην πρόεδροι της κοινότητας Χρήστος Βασιλόπουλος και Γιώργος Σπανός.

      

1)      Το μνημείο στήθηκε το 1950 χωρίς να αναφέρει την συμμετοχή των ΕΑΣΑΔΙΤΩΝ  στο έγκλημα , αλλά οι εκδηλώσεις άρχισαν να πραγματοποιούνται το 1980 με απόφαση του τότε προέδρου της κοινότητας ΔΑΣΟΛΟΦΟΥ Γιώργου Σπανού ο οποίος παραβρέθηκε  στην χθεσινή εκδήλωση.

 

ΟΜΙΛΙΑ­

ΟΡΜΑΝ ΜΑΓΟΥΛΑ –ΔΑΣΟΛΟΦΟΣ 31-5-2024

Ομιλητής: Παπαδόπουλος Αριστείδης- Συνταξιούχος εκπαιδευτικός

 

Καλημέρα σας,

Αιδεσιμότατε, κ. Δήμαρχε, κ. Αντιδήμαρχοι, κ. εκπρόσωποι συλλόγων και οργανώσεων κυρίες και κύριοι απόγονοι των αείμνηστων πεσόντων.

Βρεθήκαμε εδώ όπως κάθε χρόνο, 80 χρόνια μετά, σ’ αυτόν το μικρό τόπο. Βρεθήκαμε ως προσκυνητές των συνανθρώπων μας που θάφτηκαν εδώ. Οι οποίοι σαν σήμερα απαγχονίστηκαν.  Εμείς φτάσαμε προσκυνητές ευλαβικοί, επισκεπτόμενοι το άγιο σημείο θυσίας των Ελλήνων προγόνων μας. Αν και το προσκυνητάρι αυτό δεν έχει θρησκευτικές εικόνες, παρά μόνον ονόματα απλών αγιασμένων συνανθρώπων μας, στεκόμαστε με σεβασμό και δέος μπροστά του τιμώντας τα ιερά και όσια. Γιατί οι σαράντα συμπατριώτες μας δώσανε τη ζωή τους στην τότε δοκιμαζόμενη πατρίδα. Δώσανε τη ζωή τους για να μη χαθεί η ελπίδα! «Για να περάσει η Άνοιξη!» σύμφωνα με τον ποιητή Γ. Ρίτσο.

Η μέρα ήταν ζεστή κι ο κάμπος περίμενε την επόμενη που έμπαινε ο Ιούνιος. Στον εδώ σταθμό, θα έρθουν τα καμιόνια απ’ το Βόλο φορτωμένα πατριώτες. Η Κίτρινη Αποθήκη θα μετρούσε σαράντα λιγότερους κρατούμενους, που προσεχώς ήταν έτοιμοι να φορτωθούν στα τρένα για τα στρατόπεδα αναγκαστικής εργασίας της Γερμανίας. Ξεκίνησαν όμως νωρίτερα και στο δρόμο σταμάτησαν. Ανάμεσα ήταν και μία έγκυος, η μοναδική 26χρονη Πηλιορείτισσα.

Σε ζευγάρια οι κρατούμενοι με καταγωγή το Πήλιο, το Βόλο και την περιοχή της Λάρισας αποβιβάστηκαν βίαια και άρχισε γι’ αυτούς η διαδικασία εκτέλεσής τους. Κάποιος θα ρωτήσει: Γιατί αυτοί από την Κίτρινη Αποθήκη –σημείο κράτησης και βασανισμών- κι όχι άλλοι από άλλο σημείο της Θεσσαλίας; Η απάντηση είναι απλή. Έπρεπε για αντίποινα να εκτελεστούν 40 Έλληνες στη θέση 4 Γερμανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στη μάχη που λίγες μέρες πριν έγινε στον ίδιο χώρο, όταν οι ανταρτικές ομάδες του ΕΛΑΣ σταμάτησαν το τρένο, έδιωξαν κατεβάζοντας τους  Έλληνες επιβάτες και πολέμησαν με τους Γερμανούς φρουρούς και τους «Έλληνες» ταγματασφαλίτες του ΕΑΣΑΔ που τους συντρόφευαν. Οι αντάρτες είχαν ειδοποιήσει τους Γερμανούς και τα ΕΑΣΑΔια να παραδοθούν. Όταν αυτό δεν έγινε, ξεκίνησε μάχη. Εκεί κατάφεραν να σκοτώσουν 4 Γερμανούς και να συνεχίσουν την προστασία των σιτηρών του θεσσαλικού κάμπου που οι κατακτητές διεκδικούσαν, για να ταΐσουν το στρατό τους. Ήταν η διαρκής προστασία της παραγωγής, η γνωστή μάχη της σοδειάς, που στο διάβα της ελληνικής Ιστορίας, πολλές φορές, έσωσε τον ντόπιο πληθυσμό από την πείνα.

Τα ΕΑΣΑΔ, (μέλη του Εθνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου Αντικομμουνιστικής Δράσεως) όπως γνωρίζουμε, ήταν οι συνεργάτες των κατακτητών που όργωναν τη Θεσσαλία, βοηθώντας τους εχθρούς της πολύπαθης πατρίδας. Ήταν αυτοί που κυριαρχούσαν στο θεσσαλικό χώρο έχοντας έδρα το Δεμερλί -σήμερα Σταυρός, αλλά και σε πολλά χωριά της περιοχής μας όπου εξευτέλιζαν, τρομοκρατούσαν, λεηλατούσαν κι έκλεβαν τους κατοίκους,  βασάνιζαν και βοηθούσαν στις συλλήψεις και τις εκτελέσεις τους Γερμανούς. Στα Άνω Λεχώνια του Βόλου, τότε στις αρχές Απριλίου του 1944, μαζί με τα ΕΑΣΑΔ και τις Εθνικές Αντικομμουνιστικές Ομάδες (ΕΑΟ) δημιουργήθηκε και η Ανεξάρτητη Ομάδα Άνω Λεχωνίων. Οι ομάδες αυτές ανήκαν στο εθνικιστικό και αντικομμουνιστικό τόξο. Όπως διαβάζουμε στα Πρακτικά του Δήμου Παγασών –Βόλου, της 6^ης Αυγούστου 1944, «αρχηγός της ήταν ο Σπύρος Ραφτόπουλος με άνδρας σχεδόν κατά το σύνολον εξ Άνω Λεχωνίων… Αι ομάδες αύται είναι οπλισμέναι με ιδιόκτητα πιστόλια και περίστροφα και με όπλα χορηγηθέντα υπό των Γερμανών…» Ήταν ο αρχηγός ο γνωστός και διαβόητος Σπύρος Καλαμπαλίκης ο οποίος καταγόταν κι έμενε στον Άγιο Βλάσιο. Αυτός με τους παλικαράδες του ήταν ο φόβος και τρόμος των περιοχών και χωριών του Πηλίου, του Βόλου, της Θεσσαλίας, αλλά και της Εύβοιας και μεταπολεμικά πασίγνωστος για τα ανείπωτα κατορθώματά του!

Η Ομάδα Λεχωνίων είχε ως έδρα στο γνωστό λεχωνίτικο αρχοντικό Κοντού απ’ όπου ξεκινούσε τις δράσεις της. Το αρχοντικό διέθετε υπόγεια και πολλά δωμάτια που όλα εξυπηρετούσαν τους άνομους σκοπούς τους.  Είχε έδρα και τον οικισμό Πλατανίδια, από όπου ξεκινούσαν οι «εθνικές» εντός εισαγωγικών κινήσεις της, με επιστρατεύσεις καϊκιών, αλόγων κλπ. ανομιών. Εκεί ζούσαν κάποιοι ψαράδες με τις οικογένειές τους και κάποιοι άλλοι κατέφευγαν εκεί, για να κρυφτούν στα καλύβια τους. Τα ΕΑΣΑΔ είχαν χωρίσει και τις οικογένειες σε καλές -τις φίλα προσκείμενες σ’ αυτούς- και κακές τις αντίθετές τους.

Όλες αυτές οι ομάδες, αυτά τα ιδιότυπα «Τάγματα Ασφαλείας», έδρασαν ευτυχώς ένα μόνον εξάμηνο. Έδρασαν όμως ανθελληνικά και απάνθρωπα κατά του λαού που επεδίωκε την απελευθέρωσή του. Οι εκφοβισμοί, το πλιάτσικο, οι κλοπές, οι προδοσίες, οι εκτελέσεις αθώων συμπατριωτών κλπ «φιλάνθρωπες δράσεις», ήταν οι ανδραγαθίες τους! Σκοπός τους κύριος βέβαια, ήταν η «καταστροφή του κομμουνισμού» και η «εξουδετέρωση όλων των κινήσεων που ήταν πιθανό να βλάψουν τα εθνικά συμφέροντα».

 

Όταν έφυγαν οι προστάτες τους Γερμανοί, οι συνεργάτες τους περίμεναν τη νομή της οποιασδήποτε μεταπολεμικής εξουσίας. Άνθρωποι αριστεροί της Αντίστασης, μπήκαν στο κάδρο της νέας μέρας, περιμένοντας καλύτερες συνθήκες ζωής. Πολλοί, οι περισσότεροι, ακολούθησαν δύσκολους δρόμους υποφέροντας. Κάποιοι, της άλλης πλευράς συνεργάστηκαν με τους ισχυρούς, με τους κατακτητές. Πολλοί έφυγαν στο εξωτερικό μέχρι να περάσει η μπόρα.

 

Κι ας πάμε τώρα στην 31^η Μαΐου το πρωί, σαν σήμερα, όπου όλοι οι κρατούμενοι του Βόλου που τους είχαν φέρει εδώ, δέθηκαν ανά δύο με καλώδια. Έτσι οδηγήθηκαν στα πεύκα γύρω από το σταθμό και κρεμάστηκαν ημίγυμνοι σ’ αυτά. Κάποιοι κρεμάστηκαν από τις πόρτες των κτιρίων. Η 26χρονη Πηλιορείτισσα, η Ελένη Μαυρογιάννη –κομμουνίστρια και αγγελιοφόρος κατά την εφημερίδα ΤΥΠΟΣ- δεν καταδέχτηκε να αφήσει το δήμιό της να της βάλει το βρόγχο. Τον έβαλε μόνη της!

Εκεί στις αγχόνες τους έμειναν δυο μέρες οι εκτελεσθέντες. Ήταν σε κοινή θέα των επιβατών των τρένων, αιωρούμενοι. Τα σαρκοφάγα πτηνά εννοείται  πως τους κατέτρωγαν. Έμειναν εκεί σε κοινή θέα, για να βλέπουν οι διερχόμενοι επιβάτες του τρένου και να παραδειγματίζονται!

 

Αυτή βέβαια η πράξη των εκτελεστών –εκτός από τα αντίποινα- συσχετιζόταν με το πώς πήγαιναν οι πολεμικές επιχειρήσεις των δυνάμεων του Άξονα. Κι αυτές μόνον καλά δεν πήγαιναν και σίγουρα πίεζαν τους ναζί κατακτητές. Στα βορειοανατολικά της Ευρώπης, δυσκολεύονταν από τις Ρωσικές Δυνάμεις. Στα δυτικά οι Αγγλοαμερικανοί έσφιγγαν τον κλοιό. Στην Ελλάδα οι αντιστασιακές δυνάμεις που ήταν ενταγμένες στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής δεν τους άφηναν σε χλωρό κλαρί. Οι Ιταλοί αφοπλισμένοι έδωσαν χώρο στον ΕΛΑΣ, που διαρκώς τους παρενοχλούσε με αιφνιδιασμούς και επιθέσεις.

Από την άνοιξη ως και το καλοκαίρι του 1944 οι Γερμανοί της Θεσσαλίας είχαν βοηθούς τα ντόπια, εξοπλισμένα τάγματα ασφαλείας, τα μέλη του ΕΑΣΑΔ, τα διαβόητα. Κι αυτά όπως ειπώθηκε, επιδίδονταν σε πράξεις βίας, εξευτελισμού και ταπείνωσης αντιστασιακών και αμάχων. Στις θεσσαλικές πόλεις, οι μαζικές εκτελέσεις με τα πάμπολλα πτώματα στους δρόμους, όσο και στον θεσσαλικό κάμπο, ειδικά στις μάχες που έγιναν για τη σοδειά την ίδια εποχή, οι αγρότες και το ΕΛΑΣ συγκρούονταν συνεχώς με τους ντόπιους συνεργάτες τους και με τους κατακτητές.

 

Στον ΤΥΠΟ του Βόλου στις 2 Ιουνίου 1944, διαβάζουμε μέρος της Γερμανικής Ανακοίνωσης που επιβεβαιώνει όλα τα γεγονότα:

«Την 24-5-1944 κομμουνιστική τρομοκρατική ομάς επετέθη εναντίον αμαξοστοιχίας επί της γραμμής Τρικάλων-Βόλου και εις τον σταθμόν Ορμάν Μαγούλα τραυματίσασα και φονεύσασα αριθμόν τινά Γερμανών στρατιωτών… Εις αντίποινα διά την επίθεσιν ταύτην, απηγχονίσθησαν κατά τον στρατιωτικόν νόμον 40 πρόσωπα κρατούμενα παρά των Γερμανικών αρχών και καταγόμενα εκ της περιφερείας ταύτης άτινα καθώς απεδείχθη πλήρως ευρίσκοντο εις σχέσεις μετά των τρομοκρατικών ομάδων» Και ακολουθεί ο κατάλογος των απαγχονισμένων πατριωτών…

Στους νεκρούς πατριώτες που τα ονόματά τους είναι χαραγμένα στην πλάκα του μνημείου, αγαπητές και αγαπητοί προσκυνητές, βρίσκουμε και τρία που είχαν πατρίδα το χωριό του Αϊ- Βλάση του Πηλίου. Τυχαίνει να είναι η γενέτειρά μου, γι’ αυτό και θα αναφερθώ σ’ αυτά. Κι αυτά τα πρόσωπα το μόνον προσόν που είχαν, ήταν η ιδιότητά τους ως μέλη του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ. Και ήταν μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, γιατί στα χωριά του Πηλίου ήταν σχεδόν όλοι οι κάτοικοι οργανωμένοι στην Αντίσταση.

Ο μεγαλύτερος σε ηλικία Δημήτριος Λούκας του Νικολάου, ήταν 58 ετών και εργάτης γης. Τότε ήταν μέλος του ΕΑΜ. Οικογενειάρχης φτωχός, με δύο μικρά παιδιά. Πιάστηκε στο χωριό, και όπως όλοι, οδηγήθηκε κρατούμενος στο Βόλο και απαγχονίστηκε εδώ, στο Ορμάν Μαγούλα. Το δράμα όμως της οικογένειας συνεχίστηκε με τα πολλά βάσανα και παθήματα που σημάδεψαν τη ζωή των παιδιών. Σήμερα δεν βρίσκεται κανένας απόγονός τους στη ζωή, αλλά εμείς τους θυμούμαστε μνημονεύοντάς τους.

Ο Νικόλαος Κοπτσιαλής του Κων-νου, ετών 24 γεννηθείς το 1920. Προερχόταν από πλούσια οικογένεια που είχε στην κατοχή της κτήματα και κοπάδια. Ο πατέρας του ήταν κρεοπώλης και έμπορος με καλή οικονομική επιφάνεια. Ο νεαρός Νίκος τότε είχε ενταχτεί στο ΕΑΜ και μετά ως «στρατιώτης του ΕΛΑΣ, συνέλαβε εθνικιστάς Έλληνας και ανήκει εις το Σύνταγμα θανάτου», όπως έλεγε η Ανακοίνωση των Γερμανών του Βόλου. Ο Κοπτσιαλής ως νέος και ευκατάστατος έκανε στο χωριό ζωή άνετη που ήταν αντικείμενο ζήλιας από πολλούς. Μεταξύ αυτών υπήρξε και ο συγχωριανός του, ο Σπύρος Καλαμπαλίκης που τον έβαλε στο μάτι. Έτσι μετά από προσωπική διαμάχη για τα μάτια μιας κοπέλας, αλλά και τις δραστηριότητές του τον συνέλαβε οδηγώντας τον σε κράτηση. Ο πατέρας του χρησιμοποίησε όλους τους τρόπους για να τον γλιτώσει με κύριο το χρηματισμό των γνωστών ΕΑΣΑΔιτών. Το πόσα χρήματα έδωσε είναι άγνωστο. Ωστόσο το αποτέλεσμα υπήρξε φρικτό. Κι όταν την επόμενη ημέρα έφτασαν εδώ οι τραγικοί γονείς επιθυμώντας να κατεβάσουν και να πάρουν το λείψανο του γιου τους, έφυγαν διωγμένοι κι απογοητευμένοι. Ευτυχώς την άλλη μέρα οι γυροχωριανοί της περιοχής τους κατέβασαν από τις αγχόνες τους και τους έθαψαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα. Σ’ αυτό το προσκυνητάρι…

 

Ο νεότερος όλων, ο 23χρονος Βαΐτσης Κλειτσογιάννης του Κων-νου, εκ Καραμπασίου (έτσι ήταν η παλιά ονομασία του χωριού) γεννημένος το 1921. Ήταν μέλος του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Όταν πιάστηκε από τους συνεργάτες των Γερμανών, ήταν φρουρός οπλισμένος με πιστόλι. Ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας κι επειδή η οικογένεια είχε μπαχτσέδες, αλλά και βάρκα ψαρέματος έμενε και στα Πλατανίδια. Εκεί πιάστηκε, φυλακίστηκε, βασανίστηκε στην Κίτρινη Αποθήκη και τέλος έδωσε τη ζωή του, αφήνοντάς την στα πεύκα του σταθμού.

 

Αγαπητές και αγαπητοί,

Η θυσία των συμπατριωτών μας υπήρξε ένα από τα αμέτρητα γεγονότα της Κατοχικής Περιόδου. Σήμερα για μας είναι ένα μνημόσυνο. Είναι ένα καντήλι αναμμένο, μια λαμπάδα, που ογδόντα τώρα χρόνια καίει διαρκώς και μας καθοδηγεί φέγγοντας το δρόμο.

Καίει και φωτίζει εμάς τους απλούς ανθρώπους, που ζούμε τη ζωή μας στα χνάρια που οι ίδιοι νεκροί τράβηξαν. 

Καίει κι η φλόγα του μας δίνει δύναμη, να μην ξεχνούμε. Να μην ξεχνούμε τις δράσεις τους, τη γενναιότητά τους, το τέλος τους, τα οράματά τους. Τη θέλησή τους για μια πατρίδα ελεύθερη και δυνατή.

Πρέπει, να θυμόμαστε την εικόνα των άδικα χαμένων αδελφιών μας. Να θυμόμαστε τη λίστα των ονομάτων τους πάνω στην πλάκα, όπως τις θρησκευτικές εικόνες στα προσκυνητάρια. Και να κάνουμε το σταυρό μας γι’ αυτούς. Για να τους θυμάται ο Θεός.

Για να θυμάται εμάς και τα παιδιά μας και να μας χαρίζει υγεία, ειρήνη κι αγάπη σε μια πατρίδα πάντα ελεύθερη.

 

Ο Θεός να αναπαύει τις ψυχές των εκτελεσθέντων! Αιώνια η μνήμη τους!

Ζήτω η Ελλάδα!

 

Σας ευχαριστώ!