ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ: ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΑΜ

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2022

ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΑΜ

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΑΜ

Κείμενο: Απόστολος Κ.Αποστολάκης

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 ιδρύθηκε επίσημα το ΕΑΜ .Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο . Την πρωτοβουλία είχε το διαλυμένο και παράνομο από το 1936 ΚΚΕ. Στην 6η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής που μπόρεσε να συνεδριάσει με πολύ λίγα στελέχη στις 1-3 Ιουλίου 1941 αποφασίστηκε η ίδρυση Αντιστασιακής Οργάνωσης, όσο γίνεται πλατύτερης και αντιπροσωπευτικότερης

Στις 15 Μαΐου είχε ιδρυθεί ήδη η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ από Δημοκρατικούς και Κομουνιστές στην Βόρεια Ελλάδα

Στις 28 Μαΐου Η Ίδρυση της Αλληλεγγύης από ΚΚΕ

Στις 16 Ιουλίου το Εργατικό ΕΑΜ

.Απευθύνθηκαν στα κόμματα του Βενιζελικού μπλοκ αλλά και σε εκπροσώπους της δεξιάς, δηλαδή του Λαϊκού Κόμματος .Και αυτά τα κόμματα ουσιαστικά ήταν διαλυμένα από την δικτατορία του ΜΕΤΑΞΑ ,ΒΑΣΙΛΙΑ , ΣΤΡΑΤΟΥ ( Παπάγου )

Όμως η κατάσταση στην οποία ήταν, είχε μεγάλη διαφορά με αυτή του ΚΚΕ. Τα στελέχη τους δεν ήταν ούτε φυλακισμένα , ούτε εκτοπισμένα .Είχαν κάποια ελευθερία κινήσεων.

Τα στελέχη του ΚΚΕ παραδόθηκαν από το Βασιλομεταξικό καθεστώς στους κατακτητές κυρίως στην Ακροναυπλία αλλά και αλλού .Τα λίγα που μπόρεσαν να δραπετεύσουν από τις φυλακές, πήραν αμέσως πρωτοβουλία παραμερίζοντας τις διαφορές του παρελθόντος. Ενδεικτική ήταν επιστολή του Βολιώτη Μιλτιάδη Πορφυρογένη που μέσα από την επιστολή που απευθύνει στις 16 Μαΐου του 1941 για την σωτηρία της Κρήτης, προτάσσει την ενότητα και τον παραμερισμό της πικρίας εκ μέρους των Κομουνιστών . Γράφει……Στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης , οι κομμουνιστές πρέπει νάναι στις πρώτες γραμμές . Δεν υπάρχουν διαφωνίαι ,η επιφυλάξεις που να μπορούν να τεθούν πάνω απ’ το πρώτο , το κύριο, το μοναδικό , για σήμερα καθήκον.

Η απάντησή της κεντροδεξιάς ήταν αρνητική .Τρία μικρά κόμματα μόνο δέχτηκαν συνεργασία για την απελευθέρωση της πατρίδας. Οι εκπρόσωποι των κομμάτων συναντήθηκαν σε ένα μικρό σπίτι στην Ιπποκράτους και υπέγραψαν κείμενο το οποίο αναφέρεται σαν ιδρυτική διακήρυξη του ΕΑΜ .
Μεταξύ των άλλων το ιδρυτικό κείμενο αναφέρει, σκοπός του ΕΑΜ ήταν «...Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ του ΕΘΝΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΞΕΝΟ ΖΥΓΟ και «...η κατοχύρωση του κυριαρχικού δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του...». Στο ιδρυτικό επίσης αναφερόταν ότι «...το ΕΑΜ θα ασχοληθεί με την διατήρηση ακμαίου του απελευθερωτικού πνεύματος του ελληνικού λαού [...] με την εξασφάλιση κατά το δυνατόν μιας συνεργασίας με τους άλλους λαούς οι οποίοι αγωνίζονται κατά των δυνάμεων του Άξονος...».

Αργότερα στην ιστορία έμεινε η περίφημη διακήρυξη, γραμμένη από τον καθηγητή Πανεπιστημίου και μεγάλο παιδαγωγό Δημήτρη Γληνό(1). Κυκλοφόρησε σε μπροσούρα με χιλιάδες αντίτυπα με τίτλο : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΕΑΜ.

Λίγους μήνες μετά δημιουργήθηκε και το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ. Ήδη είχαν δημμιουργηθεί με πρωτοβουλία τοπικών οργανώσεων διάφορες μικρές ανταρικές ομάδες πχ Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ Βόρεια Ελλάδα οι οποίες ενσωματώθηκαν στον ΕΛΑΣ

Μέσα από το Ιδρυτικό, οι ηγέτες του ΕΑΜ δήλωναν ότι «Εις το ΕΑΜ γίνεται ισοτίμως δεκτόν παν άλλο κόμμα ή Οργάνωση που δέχεται τας αρχάς του παρόντος Ιδρυτικού, ως και να εργασθεί διά την επιτυχίαν των σκοπών του ΕΑΜ...). Η ιστορία είναι πλέον γνωστή. Το ΕΑΜ ενέπνευσε και δυνάμωσε το ηθικό του σκλαβωμένου Λαού .Έγινε ο φυσικός ηγέτης του αφού οι μέχρι τότε κυβερνώντες μαζί με τον Βασιλιά, εγκατέλειψαν την χώρα ή συνεργάστηκαν με τους κατακτητές .

Για την ιστορία την συμφωνία υπέγραψαν
Για το ΚΚΕ ο Λευτέρης Αποστόλου
Για το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας 1)ο Χρήστος Χωμενίδης
Για την Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας ο Ηλίας Τσιριμώκος
Για το Αγροτικό Κόμμα ο Απόστολος Βογιατζής (2)

Α) Αφιέρωμα στον Δημήτρη Γληνό >https://www.facebook.com/simea2016/posts/pfbid02PNL1cTEWVmBZ97q4vKA7TwkyZHJ9UAmStEBV9Fth72qeWvmn9KDJ5bhZy94qEsZml

1) )Ο Δικηγόρος Σταύρος Κανελλόπουλος στην δεκαετία του ογδόντα ισχυρίζονταν ότι ήταν ίδιος που υπέγραψε σαν εκπρόσωπος της ΕΛΔ και ο Οικονόμου για το ΣΚΕ. Καμία όμως σοβαρή πηγή δεν το επιβεβαιώνει .

2) Ο Δικηγόρος Απόστολος Βογιατζής σε αντίθεση με το κόμμα του δεν είχε ιδιαίτερη συμμετοχή και δράση στην Αντίσταση .Μετά το 45 έφυγε στην Αμερική . Η ιστορία δυστυχώς τον ξανασυναντάει σαν Υπουργό της Χούντας το 1969
Ο ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στις 9 Μα'ί'ου 1944 με απαγχονισμό.Στην δολοφονία του συνήργησε και ο Διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας Πατρών Νίκος Κουρκουλάκος, ο οποίος ανταμείφθηκε αργότερα από την Χούντα με την θέση του Διοικητή Αγροτικής Τράπεζας.