ΠΡΟΒΑ ΤΖΕΝΕΡΑΛΕ
Κείμενο: Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Σήμερα συμπληρωθήκαν ογδόντα χρόνια από την 11η Ιουλίου του 1942 όταν οι Γερμανοί Ναζί εφάρμοσαν την πρόβα τζενεράλε στον καταδιωγμό και το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Η μόνη διαφορά είναι ότι τότε η 11η Ιουλίου ήταν Σάββατο. Η επιχείρηση χαρακτηρίστηκε ημέρα απογραφής για την καταναγκαστική εργασία που προόριζαν τους Έλληνες Εβραίους για να υπάρχει δήθεν ίση μεταχείριση με τους Χριστιανούς Έλληνες που χρησιμοποιούνταν στα Γερμανικά οχυρωματικά έργα. Δεν έπιασε βέβαια τους Ναζί πόνος για ισότητα και δικαιοσύνη . Χρησιμοποιήθηκε σαν τέχνασμα για να στρέψουν τους Έλληνες Εβραίους ενάντια στους Χριστιανούς.
Ήδη το κλίμα για τους Σεφαραδίτες Εβραίους της Θεσσαλονίκης δεν ήταν καλό από την δεκαετία του τριάντα (1)
Εκείνη την ημέρα στην πλατεία Ελευθερίας, ημέρα ιδιαίτερα ζεστή , κάτω από τον καφτό ήλιο του Ιουλίου , οι Γερμανοί ναζί εφάρμοσαν εξευτελιστικά καψόνια οδηγώντας 9.000 Έλληνες Εβραίους σε καταστάσεις λιποθυμίας λόγω αφυδάτωσης και ξυλοδαρμού .
Ο Φρίντριχ Χάινε, αξιωματούχος της Γερμανικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης, αποφάσισε και εφάρμοσε την απογραφή όλων των αρρένων Εβραίων από 18 ως 45 ετών, για να δουλέψουν στην εταιρεία Μίλλερ η οποία είχε αναλάβει τα έργα που της ανέθετε η τεχνική υπηρεσία του Γερμανικού στρατού
Μέχρι τον Οκτώβριο του 1942 χρησιμοποίησαν 3.500-5.000 Εβραίοι στην κατασκευή δρόμων και στα μεταλλεία της Βόρειας Ελλάδας. Υπολογίζεται ότι στο διάστημα δυόμισι μηνών, πέθαναν λόγω κακουχίας η τραυματισμών κάποιες εκατοντάδες. Λόγω των γεγονότων που ακολούθησαν σοβαρή απογραφή δεν διασώθηκε αλλά πολλές μαρτυρίες μιλούν για 200-300 νεκρούς .
Η Ισραηλιτική Κοινότητα σε μία απελπισμένη προσπάθειά να βελτιώσει την ζωή των ομόθρησκων , κατέληξε σε οικονομική συμφωνία με τον διαβόητο Μαξ Μέρτεν να πληρώσει στους Γερμανούς δύο δισεκατομμύρια δραχμές, ως κίνητρο να αυξηθούν οι μισθοί για να προσληφθούν χριστιανοί εργάτες και να απαλλαγεί ένα μεγάλο μέρος των Εβραίων.
Τα βάσανα όμως δεν τέλειωσαν εκεί. Συνεχίστηκαν με τα γνωστά επακόλουθα που ονομάζουμε ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ, το πλιάτσικο των Εβραϊκών περιουσιών , η λεηλασία και καταστροφή των συναγωγών ,η καταστροφή του Εβραϊκού νεκροταφείου.
Εννιά μήνες μετά στις 5 Μαρτίου 1943, ο επικεφαλής ραβίνος Τσβι Κόρετς (2) έβαζε την υπογραφή του στην ακόλουθη ανακοίνωση: «Καλούμε τους ομόθρησκούς μας να διατηρήσουν όλη την ηρεμία των και την ψυχραιμία, να μην παρασυρθούν από τον πανικόν, να μη δίδουν πίστη εις τας ανησυχητικάς διαδόσεις, που όλες είναι δίχως βάση. Ο καθένας πρέπει να εξακολουθεί να ασχολείται ήρεμα με τις εργασίες του και να εμπιστεύεται εις τους διευθύνοντας την Κοινότητα». Λίγες μέρες αργότερα ο ίδιος ο αρχιραβίνος ανακοίνωνε στους ομόθρησκούς του ότι όλος ο Εβραικός πληθυσμός θα μεταφέρονταν στην Κρακοβία. Μεγάλη η ευθύνη του ακόμα και αν δεν γνώριζε ότι ο προορισμός ήταν οι φούρνοι του θανάτου. Υπήρχαν σημάδια , υπήρχαν προειδοποιήσεις. Υπήρχαν οι περιπτώσεις των μικρών Εβραϊκών κοινοτήτων της Κρήτης που καταγράφηκαν για προφανείς λόγους τον Σεπτέμβριο του 41
O Εβραίος Μωυσής Μπουρλάς ο οποίος ήταν στέλεχος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, γράφει στα απομνημονεύματά του: «Δεν φόρεσα ούτε στιγμή το κίτρινο άστρο. Γυρνούσα στις συνοικίες και στην πόλη μαζί με Χριστιανούς για να στρατολογήσουμε νέες και νέους Εβραίους για ν' ανέβουν στο βουνό, στην Αντίσταση».
Σημείωση 1) Σε προηγούμενη ανάρτηση είχαμε άρθρο του Σπύρου Κουζινόπουλου για το Αντιεβραϊκό κλίμα στην Θεσσαλονίκη.
2) Η τύχη του Κόρετς ήταν η ίδια με των άλλων Εβραίων που έφταναν στα στρατόπεδα του θανάτου . Θάνατος . Απλά πρόλαβε ο τύφος
3) Η Μαρία Καβάλα ήταν καλεσμένη του ΣΙΜΕΑ τον Νοέμβριο του 2019 με θέμα την καταναγκαστική εργασία επί Γερμανικής κατοχής
Πηγές: Μαρία Καβάλα(3) , Πολυχρόνης Ενεπεκίδης 1996, Αθανασία Μελέκου,Μάρκ Μαζάουερ, Χάγκεν Φλάισερ,Ιάσων Χανδρινός, Σπύρος Κουζινόπουλος,ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ για ΜΑΞ ΜΕΡΤΕΝ https://www.mixanitouxronou.gr/pios-itan-o-nazi-max-merten-pou-odigise-sto-aousvits-50-chiliades-evreous-tis-thessalonikis-vinteo-me-sigklonistikes-martiries-epizonton/
Εκδήλωση 2Ι Νοεμβρίου 2019 . ΔΣ του ΣΙΜΕΑ .Από αριστερά Ααρών Αβδελάς, Αιμίλιος Σουβατζής, Αγγελική Νικολάου , Μαρία Καβάλα, Νίκος Σαμούρης πρόεδρος του συλλόγου ομήρων , Απόστολος Αποστολάκης. ΥΓ Ο Νίκος Σαμούρης έφυγε από την ζωή το 2021 στα 97 του χρόνια
