Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗ
Με αφορμή τα 82 χρόνια από τη μάχη της Κρήτης.
Κείμενο : Απόστολος Κ. Αποστολάκης
Τις τελευταίες δεκαετίες το όνομα Πορφυρογένης για την περιοχή του Βόλου, είναι συνώνυμο με το Ίδρυμα Νικολάου και Ελένης Πορφυρογένη που εδρεύει στην Αγριά και προσφέρει πολλά στον πολιτισμό της περιοχής μας.(1)
To όνομα Πορφυρογένης όμως είναι συνδεδεμένο και με την πολιτική ιστορία του Βόλου αλλά και την ιστορία της ταραγμένης δεκαετίας του σαράντα.
Μιλάμε για τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη, δικηγόρο,γόνο εύπορης οικογένειας, αλλά υπερασπιστή των Εργατικών Συνδικάτων και βουλευτή Νομού Λάρισας (2) με το ΚΚΕ στις τελευταίες εκλογές πριν την Βασιλομεταξική δικτατορία.
Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης ήταν επίσης υποψήφιος Δήμαρχος Βόλου στις Δημοτικές εκλογές του 1934, με το αξιόλογο ποσοστό 20% απέναντι στα δύο μεγάλα πολιτικά τζάκια της εποχής, Σπυρίδη και Καρτάλη.
Το 1936 ο Πορφυρογένης, είχε την τύχη πού είχαν όλα τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ και άλλοι δημοκρατικοί αντίπαλοι του Βασιλομεταξικού καθεστώτος. Φυλακές και εξορίες.
Ιδιαίτερης σημασίας ήταν η συμβολή του Πορφυρογένη στην Μάχη της Κρήτης για την οποία γράφονται αυτές τις μέρες πολλά αφιερώματα.
Μετά τη Γερμανική εισβολή και την ταπεινωτική συνθηκολόγηση από τον στρατηγό Τσολάκογλου, μόνο η Κρήτη είχε μείνει ελεύθερη.
Το καθεστώς δεν είχε προετοιμάσει όμως την άμυνα του νησιού. Για τους Κρητικούς έτρεφε μίσος και φόβο, γιατί το 1938 είχε γίνει απόπειρα επανάστασης ενάντια στην δικτατορία. Η Κρητική μεραρχία που πολέμησε στο μέτωπο διαλύθηκε και δεν φρόντισε κανένας να τη μεταφέρει συντεταγμένα στην Κρήτη. Χιλιάδες Κρητικοί στρατιώτες και αξιωματικοί εγκλωβίστηκαν στην Αθήνα και πάρα πολλοί πέθαναν από την πείνα στο φοβερό χειμώνα του 41-42. Εκατοντάδες οδηγήθηκαν στις φυλακές της Λάρισας όπου είχαν άσχημο τέλος οι περισσότεροι . ..
Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα, βρίσκει τον Πορφυρογένη εξόριστο στην Κίμωλο. Το καθεστώς είχε φροντίσει να παραδώσει μαζί με την χώρα και τους πολιτικούς του αντιπάλους. 1800 περίπου κομουνιστές και προοδευτικοί πατριώτες παραδόθηκαν στους κατακτητές.(3)
Ο Πορφυρογένης μαζί με άλλα στελέχη δραπέτευσαν και ανεβαίνοντας με μυθιστορηματικό τρόπο σε ένα διερχόμενο Αγγλικό πλοίο έφτασαν στην Κρήτη.
Κάποιοι αγωνιστές που διέφυγαν από την γειτονική Φολέγανδρο και έφτασαν στο Ηράκλειο συνελήφθησαν εκ νέου από την χωροφυλακή της πόλης.
Στην ΚΡΗΤΗ επικρατούσε αναβρασμός για την επικείμενη Γερμανική επίθεση .
Ελληνική δύναμη αξιόλογη για την άμυνα δεν υπήρχε παρά μόνο μερικά απομεινάρια του διαλυμένου στρατού και οι πρωτοετείς σπουδαστές της σχολής Ευελπίδων που με δική τους πρωτοβουλία, κατόρθωσαν και έφτασαν στην Κρήτη.( 4)
Από το καθεστώς είχε επιτραπεί να οργανωθούν χίλιοι πεντακόσιοι πολιτοφύλακες σε όλο το νησί οπλισμένοι με γκράδες του 1870 και σαράντα περίπου οπλοπολυβόλα ξεπερασμένης τεχνολογίας του 1915 τύπου ΣΑΙΝΤ-ΕΤΙΕΝ.
Μαζί με αυτούς ηρωικές μάχες έδωσαν και οι Χωροφύλακες .
Το μεγαλύτερο βάρος της υπεράσπισης ανέλαβαν είκοσι περίπου χιλιάδες Νέο Ζηλανδοί και Αυστραλοί υπό τον στρατηγό Μπέρναρ Φράιμπεργκ, αφού οι Βρετανοί ήθελαν πάση θυσία να κρατήσουν το νησί και τα λιμάνια του, προκειμένου να ελέγχουν την ανατολική Μεσόγειο. Τον ίδιο στόχο είχε και ο Χίτλερ στέλνοντας τις πιο επίλεκτες μονάδες του .
Εδώ αρχίζει η ιστορική συμβολή του Πορφυρογένη στην Μάχη της Κρήτης. Έρχεται σε επαφή με κυβερνητικά στελέχη, δημοκράτες παράγοντες και με παράνομους συντρόφους του στο νησί και προσπαθεί να συμβάλει στην συσπείρωση για αποτελεσματική οργάνωση της άμυνας.
Αυτό που έμεινε στην ιστορία ήταν η επιστολή πού δημοσίευσε στις εφημερίδες ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ των Χανίων και ΚΡΗΤΙΚΑ ΝΕΑ του Ηρακλείου στις 16 Μαΐου 1941.
Τελικά οι Γερμανοί επιτέθηκαν στο νησί στις 20 Μαΐου και το κατέλαβαν στις 30.
Οι Βρετανοί είχαν αρχίσει να αποχωρούν στις 28 Μαΐου. Ο Βασιλιάς με την κυβέρνηση και τον Ελληνικό χρυσό (4)της Τράπεζας της Ελλάδος εγκατέλειψαν το νησί στις 23 Μαΐου…..
Για την οικονομία του χώρου παραθέτουμε τα κυριότερα αποσπάσματα της επιστολής που καταδεικνύουν τις ηγετικές ικανότητες, τον πατριωτισμό και κυρίως την μεγαλοσύνη του Μιλτιάδη Πορφυρογένη.
Η ορθογραφία είναι της εποχής.
«Και μένη η Κρήτη .….Το νησί όπου και η κάθε πέτρα έχει κάτι να διηγηθή για κάποιο αίμα που χύθηκε σε αγώνα για την λευτεριά,για κάποιον ηρωισμό που του στάθηκε μάρτυρας .Στην καινούργια φάση του τιτάνιου αγώνα της Ελλάδος μας , όπου η Κρήτη γίνεται ο προμαχώνας τα ελευθερίας , καθήκον του κάθε Έλληνα είναι να σταθή άξιος στρατιώτης του μεγάλου και ιστορικού αυτού αγώνα που οι συνέπειες του για το μέλλον του Ελληνικού λαού θάναι τεράστιες . ….Το ίδιο καθήκον πέφτει και πάνω στους κομμουνιστές . Είναι τιμή μας που ο φασισμός μας έχει ανακηρύξει του υπ’ αριθμού 1 εχθρό του . Κι αν μισήσαμε τον φασισμό γιατί οδηγεί την ανθρωπότητα σε βαρβαρότητα χειρότερη από την μεσαιωνική , τον μισούμε πιο πολύ τώρα που η βρωμερή του μπότα πατάει σκληρά πάνω στο ματωμένο και ρημαγμένο σώμα της πατρίδας μας. Στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης , οι κομμουνιστές πρέπει νάναι στις πρώτες γραμμές . Δεν υπάρχουν διαφωνίαι η επιφυλάξεις που να μπορούν να τεθούν πάνω απ’ το πρώτο , το κύριο, το μοναδικό , για σήμερα καθήκον …..Ο καθένας μας πρέπει ανεπιφύλακτα νάναι στο πλευρό της κυβέρνησης στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης …Και όταν ο Ελληνικός λαός νικήσει , και θα νικήση , τότε στους ήρωες του σημερινού αγώνα θα υψώση ένα μνημείο αθάνατο μέσα στους αιώνες . …. Απαραίτητη προυπόθεση για την πραγματοποίηση αυτού του ιερού καθήκοντος , είναι να δημιουργηθή μια πραγματική εθνική ενότητα από όλους τους Έλληνες που τίμια και ειλικρινά ήλθαν να συμμετάσχουν στον αγώνα , ανεξάρτητα από καταγωγή η πολιτικά φρονήματα . Υποχρέωση όλων μας ντόπιων και ξένων είναι να συμβάλουμε γιαυτό, παραμερίζοντας διαφορές πικρίες η μνησικακίες ….Ας μη ξεχνούμε πως όλοι οι υπόδουλοι Έλληνες με κρυφά σφιγμένες τις γροθιές και με υγρά τα μάτια ατενίζουν σε μας με ελπίδα και εμπιστοσύνη «
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΗΣ.
Δικηγόρος πρώην βουλευτής του ΚΚΕ .
Αυτός ήταν ο Μιλτ. Πορφυρογένης. Είχε πολιτικό κριτήριο. Είχε αυτό το κριτήριο που δημιούργησε λίγους μήνες αργότερα το ΕΑΜ. Ήξερε να ξεχωρίζει το κύριο από το δευτερεύον.
Δεν έβαζε μπροστά τις προσωπικές του πικρίες για την εξορία και τις διώξεις που του επιφύλαξε το Βασιλομεταξικό καθεστώς . Ούτε και την παράδοσή του στον κατακτητή. Πάνω από όλα η λευτεριά της Ελλάδας όπως γράφει...
Η δράση του Μιλτ. Πορφυρογένη σε όλη την διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου ήταν πρωταγωνιστική. Συμμετείχε στις αντιπροσωπίες του ΕΑΜ στον Λίβανο και Καζέρτα. Διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση Εθνικής ενότητας μέχρι λίγο πριν τα Δεκεμβριανά .Στον Εμφύλιο ήταν επιφορτισμένος κυρίως με τις σχέσεις του ΚΚΕ με τα αδελφά κόμματα.
Μετά το 1949 έζησε στην Τσεχοσλοβακία όπου πέθανε το 1958 περιθωριοποιημένος από την τότε ηγεσία του ΚΚΕ .
Στην δεκαετία του πενήντα ήρθε στην Ελλάδα με παράνομο κλιμάκιο του ΚΚΕ και σε συνεργασία με τον πρώην πολιτικό του αντίπαλο Γιώργο Καρτάλη κατόρθωσαν να έρθουν σε συνεννόηση και να πετύχουν την σύμπραξη όλων των δημοκρατικών δυνάμεων κατεβάζοντας κοινό ψηφοδέλτιο.
Στις εκλογές της 18ης Φεβρουαρίου του 1956 κάτω από την ομπρέλα της Δημοκρατικής Συνεργασίας οι δυνάμεις αυτές έβαλαν στην άκρη τις επιμέρους διαφορές τους και κέρδισαν μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων από την δεξιά ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή . .
Συγκεκριμένα προτιμήθηκαν από το 48,15 % των ψηφοφόρων έναντι 47.38 % που προτίμησαν την ΕΡΕ . Και όλα αυτά μέσα σε κλίμα φόβου, διωγμών και αμηχανίας, αφού ο εμφύλιος είχε τελειώσει μόλις πριν επτά χρόνια το 1949 και υπήρχαν ακόμα εξορισμένοι και φυλακισμένοι λόγω των ιδεολογικών τους προτιμήσεων.
Κυβέρνηση βέβαια δεν κέρδισε η Δημοκρατική Συνεργασία γιατί είχε φροντίσει πριν ο Καραμανλής να δημιουργήσει ένα Μακιαβελικό εκλογικό σύστημα, το λεγόμενο τριφασικό . Άλλος αριθμός ψήφων έβγαζε βουλευτή στις επαρχίες όπου κυριαρχούσε η δεξιά και μεγαλύτερος στις πόλεις όπου κυριαρχούσε η Δημοκρατική παράταξη..
Ο Πορφυρογένης είχε γεννηθεί στην Αγριά Βόλου το 1901 με καταγωγή από την Δράκεια Πηλίου.
Πηγές: Χάγκεν Φλάϊσερ, 2) Μάρκ Μαζάουερ 3) Βαρδής Βαρδινογιάννης 4) Σ. Γρηγοριάδης 5) Σπ. Λιναρδάτος. 6)Φίλιππος Ηλιού,7) Πάνος Σκοτινιώτης,9)Έκδοση Ιδρύματος Νικολάου και Ελένης Πορφυρογένη 10)Για τον χρυσό :Συλλογική εργασία Υποπλοιάρχου ΠΝ Παναγιώτη Γέροντα και της Νεκταρίας Δεσποτοπούλου (Αρχικελευστής ΔΙΑΧ) 11) Γιαμπουλάκη Μαρία,
Σημειώσεις:
1)Πρόεδρος του πολιτιστικού ιδρύματοςΑγριάς είναι η κόρη του Μιλτιάδη Πορφυρογένη , Κατερίνα Πορφυρογένη –Vianello
2) Μέχρι το 1955 η Μαγνησία και η Λάρισα ήταν ενιαία εκλογική περιφέρεια αλλά έξέλεγε βουλευτές επαρχιών . Αλμυρού, Βόλου,κλπ
3)Η παράδοση 1800 περίπου Κομουνιστών και άλλων αριστερών Ελλήνων στους Γερμανούς από το ΒασιλοΜεταξικό καθεστώς, δεν έχει φωτιστεί όσο πρέπει από την ιστορία .Ήταν μία άθλια ανθελληνική ενέργεια
4) Στην μάχη της Κρήτης έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο εύελπις Νίκος Ιατρούλης για την οικογένεια του οποίου έχουμε κάνει αφιέρωμα εδώ >https://simea2016.blogspot.com/2021/03/blog-post_17.html
5) Ο Ελληνικός χρυσός μετά την Αλεξάνδρεια μεταφέρθηκε αρχικά στην Νότια Αφρική και αργότερα στο Λονδίνο . Ήταν καθαρού βάρους 610796 ουγγιών .
Στον δρόμο για τον Λίβανο με τον Σαράφη
Ακροναυπλία στην μέση
Λίβανος
